ءۇش جىلدىق بيۋدجەت الەۋمەتتىك تاپسىرمالاردى تولىقتاي ورىندايدى

استانا. قازاقپارات - الەمدىك قارجى داعدارىسى ءبىرقاتار ەلدەردەگى ەكونوميكالىق الەۋەتتى السىرەتكەنى بەلگىلى.

وسى رەتتە بۇل مەملەكەتتەردە قارجىلىق تۇراقسىزدىق سالدارىنان الەۋمەتتىك سالاداعى مىندەتتەمەلەردە قيىندىقتار بايقالا باستادى. جۇمىسسىزدىق دەڭگەيىنىڭ ارتۋى، جاردەماقىلار مەن زەينەتاقى تولەمدەرى تۇرعىسىندا يندەكستەۋ شارالارىنىڭ قامتىلماۋى ءبىرقاتار اۋىرتپالىقتاردى تۋدىرعانى ايان.

وتكەن ايدىڭ اياعىندا ەلىمىزدە ءۇش جىلعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت زاڭى بەكىتىلدى. وسى رەتتە پارلامەنت ماجىلىسىندە بيۋدجەتتى تالقىلاۋ كەزىندە قر قارجى ءمينيسترى باقىت سۇلتانوۆ 2017-2019 -جىلدارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت شىعىستارىنىڭ باسىم ۇلەسى الەۋمەتتىك سالاعا تيەسىلى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. بۇل تۇرعىدا الەۋمەتتىك تولەمدەردى يندەكستەۋ ەسكەرىلگەن. جىلپى ءۇش جىلدىق بيۋدجەت جوباسى اعىمداعى جىلعى تامىز ايىندا بەكىتىلگەن ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ بەسجىلدىق بولجامى نەگىزىندە ازىرلەنگەن. «رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت شىعىستارىنىڭ جالپى كولەمىندە 2017 -جىلى 41,7 پايىزدان 2019 -جىلى 49 پايىزعا دەيىن ءوسىپ، ەڭ ۇلكەن ۇلەس الەۋمەتتىك سالاعا تيەسىلى.

الەۋمەتتىك قامتاماسىز ەتۋ جانە ازاماتتارعا الەۋمەتتىك كومەك بەرۋ باعىتى بويىنشا جوسپارلانعان كەزەڭگە 7291,4 ميلليارد تەڭگە بولىنەدى. 2017 -جىلى اعىمداعى جىلعا قاراعاندا 54,5 ميلليارد تەڭگەگە نەمەسە 2,6 پايىزعا وسە وتىرىپ، 2082,1 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايدى. سونىمەن قاتار، بيۋدجەت جوباسىندا الەۋمەتتىك تولەمدەردى بولجاناتىن ينفلياتسيا دەڭگەيىنە، ال ەڭ تومەنگى زەينەتاقى مولشەرىن 9 پايىزعا يندەكستەۋ قاراستىرىلادى»، دەپ اتاپ وتكەن ەدى ب. سۇلتانوۆ.

ءمينيستردىڭ سوزىنە قاراعاندا، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن قارجىلاندىرۋعا بيۋدجەت جوباسىندا ۋاكىلەتتى مينيسترلىكتىڭ شىعىستارى شەڭبەرىندە 3189,9 ميلليارد تەڭگە كوزدەلەدى. ونىڭ ىشىندە 2017 -جىلى شىعىستار اعىمداعى جىلمەن سالىستىرعاندا 226,2 ميلليارد تەڭگەگە نەمەسە 28,7 پايىزعا ۇلعايىپ، 1013,4 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايدى. بۇل باعىتتا تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدەندىرىلگەن كولەمىن ساقتاي وتىرىپ، الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋعا ءوتۋ قارالادى.

ءبىلىم بەرۋ سالاسىن قارجىلاندىرۋعا بيۋدجەت جوباسىندا 972,9 ميلليارد تەڭگە كوزدەلەدى، ونىڭ ىشىندە 2017 -جىلى 393,1 ميلليارد تەڭگە. مادەنيەت پەن سپورتتى دامىتۋعا الداعى ءۇش جىلعا شىعىستار سوماسى 179,3 ميلليارد تەڭگەنى، ونىڭ ىشىندە 2017 -جىلى 70,2 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ بەرگەن تاپسىرمالارىن ەسكەرە وتىرىپ، ەكونوميكالىق ءوسۋ مەن ءونىمدى جۇمىسپەن قامتۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا 2017 - 2019 -جىلدارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت جوباسى شىعىستارىنىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارى بولىپ اگرارلىق سەكتوردى ۇدەمەلى دامىتۋ، يندۋستريالاندىرۋ مەن شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ، كولىك ينفراقۇرىلىمى مەن الەۋمەتتىك سالانى دامىتۋ كوزدەلگەن. مەملەكەتتىڭ الەۋمەتتىك مىندەتتەمەلەرىن ورىنداۋعا ارنالعان شىعىستار تولىق كولەمدە قاراستىرىلىپ، ينفلياتسيانىڭ بولجاناتىن دەڭگەيىنەن وزا وتىرىپ، زەينەتاقى تولەمدەرىن ۇلعايتۋ قاعيداتى ساقتالدى.

اتاپ ايتقاندا، 15 -جەلتوقسان كۇنى ەلوردادا قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 -جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالعان سالتاناتتى جيىندا ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ۇكىمەتكە 2017 -جىلى زەينەتاقى كولەمىن ارتتىرۋعا قاتىستى ناقتى تاپسىرمالار بەردى. الداعى جىلى قازاقستاندا زەينەتاقى كولەمى 20 پايىزعا وسەدى.

«ەكونوميكالىق عاجايىپتىڭ ارقاسىندا ءبىز قازاقستاندىقتاردىڭ ءال- اۋقاتىن شىنايى وسىرۋگە قول جەتكىزدىك. قازاقستان حالقىنىڭ 35 پايىزى 1996 -جىلى كەدەيشىلىكتىڭ شەگىندە قالىپ قويعان ەدى. تاۋەلسىزدىك جىلدارى كەدەيشىلىك شەگىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان تۇرعىنداردىڭ ۇلەسى 12,5 ەسەگە - 2,5 پايىزعا دەيىن قىسقاردى. ەڭ دامىعان ەلدەردە مۇنداي كورسەتكىش جوق. ءبىز جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامى بىرەگەي يدەياسىن تابىستى جۇزەگە اسىرىپ جاتىرمىز. بىزدە جۇمىسسىزدىق 2,6 ەسەگە قىسقاردى.

سوڭعى بەسجىلدىقتا ءبىز جىلدا ورتا ەسەپپەن 270 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنىن اشىپ كەلەمىز. كەيىنگى ون جارىم جىل ىشىندە ورتاشا ەڭبەكاقى مەن زەينەتاقى 10 ەسەدەن استامعا ۇلعايدى. اۋىلدى كوتەرۋدىڭ اۋقىمدى باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلدى، اۋىلدىقتاردىڭ تۇرمىس دەڭگەيى ءوستى. وسى جىلدار ىشىندە ءبىز الەمدىك ەكونوميكالىق داعدارىستارعا قاراماستان الەۋمەتتىك سالاعا ايرىقشا نازار اۋداردىق. الەۋمەتتىك شىعىستار 25 -جىلدا 26 ميلليون تەڭگەدەن 4,8 تريلليون تەڭگەگە دەيىن ءوستى.

بۇل ەل بيۋدجەتىنىڭ 46 پايىزى. ءبىز بۇل جۇمىستى جالعاستىرا بەرەمىز. ۇكىمەتكە كەلەسى جىلى زەينەتاقى كولەمىن 2016 -جىلدىڭ دەڭگەيىنە قاتىستى 20 پايىزعا كوتەرۋدى تاپسىرامىن. بۇل شارا 2 ميلليون 100 مىڭ قازاقستاندىقتى قامتيدى. سونداي- اق بالا تۋۋىنا بايلانىستى ءبىر جولعى مەملەكەتتىك جاردەماقى كولەمىن 2017 -جىلعى 1 -شىلدەدەن باستاپ 20 پايىزعا ءوسىرۋدى تاپسىرامىن»، - دەدى پرەزيدەنت.

ارينە، مەملەكەت باسشىسىنىڭ بۇل مالىمدەمەسىنەن كەيىن وسى سالاعا وكىلەتتى قر دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگى ەل ىشىندە ءتيىستى ءتۇسىندىرۋ شارالارىن باستاپ كەتتى. وسى ۆەدومستۆونىڭ باسشىسى تامارا دۇيسەنوۆانىڭ سوزىنە قاراعاندا، ق ر قارجى مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ جۇرگىزىلگەن ەسەپتى ەسكەرە وتىرىپ، بازالىق جانە ىنتىماقتى زەينەتاقى مولشەرىن ءوسىرۋدىڭ قادامدارى پىسىقتالدى. 2017-2019 -جىلدارعا ارنالعان بيۋدجەتكە سايكەس، ىنتىماقتى زەينەتاقىنىڭ مولشەرى 2017 -جىلعى 1 -قاڭتاردان

باستاپ %9 عا، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ ماقساتىندا 2017 -جىلدىڭ 1 -شىلدەسىنەن تاعى دا %11 عا ۇلعايتىلادى. ماسەلەن، ەگەر ىنتىماقتى زەينەتاقى مولشەرى 2016 -جىلى 40000 تەڭگە بولسا، 2017 -جىلدىڭ 1 -قاڭتارىنان باستاپ %9 عا ارتتىرىلىپ، 43600 تەڭگەنى قۇرايتىن بولادى. 2017 -جىلدىڭ 1 -شىلدەسىنەن باستاپ تاعى %11 عا ۇلعايتىلىپ، جالپى مولشەرى 48396 تەڭگە بولادى.

وسىلايشا، 2017 -جىلى ىنتىماقتى زەينەتاقى مولشەرى 2016 -جىلمەن سالىستىرعاندا 20 پايىزعا ۇلعايتىلماق. «بازالىق زەينەتاقى 2017 -جىلعى 1 -قاڭتاردان %7 عا، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ ماقساتىندا 2017 -جىلدىڭ 1 -شىلدەسىنەن تاعى دا 13 پايىزعا ۇلعايتىلادى.

ماسەلەن، اعىمداعى جىلى ەگەر بازالىق زەينەتاقى مولشەرى 11965 تەڭگە بولسا، 2017 -جىلدىڭ 1 -قاڭتارىنان باستاپ 7 پايىزعا ارتتىرىلىپ، 12802 تەڭگەنى قۇرايدى. 2017 -جىلدىڭ 1 -شىلدەسىنەن باستاپ تاعى 13 پايىزعا ءوسىپ، جالپى مولشەرى 14466 تەڭگە بولادى.

وسىلايشا، 2017 -جىلى بازالىق زەينەتاقى مولشەرى 2016 -جىلمەن سالىستىرعاندا %20 عا ارتتىرىلادى»، - دەيدى ت. دۇيسەنوۆا.

بەلگىلى بولعانداي، 2,1 ميلليونعا جۋىق زەينەتكەردىڭ زەينەتاقىسىن ارتتىرۋ ماقساتىندا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن قوسىمشا 79,8 ميلليارد تەڭگە بولىنبەك. جوعارىدا اتالعان وزگەرىستەردى ەسكەرە وتىرىپ، زەينەتاقىنىڭ ەڭ تومەنگى مولشەرى (بازالىق زەينەتاقىنى ەسەپتەگەندە) 2016 -جىلعى 37789 تەڭگەدەن 2017 -جىلعى 1 -شىلدەدە 45711 تەڭگەگە ارتادى. زەينەتاقىنىڭ ورتاشا مولشەرى (بازالىق زەينەتاقىنى ەسەپتەگەندە) 55154 تەڭگەدەن 66721 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايادى دەپ كۇتىلۋدە.

اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ