جاڭا كوماندا جاساقتاۋ ءۇشىن دە ۋاقىت كەرەك - الەكسەي ني

استانا. قازاقپارات - وتكەن اپتانىڭ سوڭىندا دوپينگ دۇرمەگىنە ىلىككەن اۋىر اتلەتتەرىمىزگە قاتىستى تاعى ءبىر شەشىم قابىلداندى.

بۇل جولى ءبىزدىڭ ءبىرازدان بەرى كوڭىلىمىزدى كۇپتى ەتىپ كەلگەن كۇدىگىمىز شىنعا اينالىپ، حالىقارالىق وليمپيادا كوميتەتى (ح و ك) لوندون وليمپياداسىندا چەمپيون اتانعان ءزۇلفيا چينشانلو، مايا مانەزا جانە سۆەتلانا پودوبەدوۆا سەكىلدى ءۇش بىردەي زىلتەمىرشىمىزدى التىن مەدالدارىنان ايىرۋ جونىندە شەشىم قابىلدادى. سودان كەيىن ەلىمىزدىڭ اۋىر اتلەتيكا قۇراماسىنىڭ باس جاتتىقتىرۋشىسى الەكسەي نيگە جەدەل تەلەفون شالدىق، دەپ جازادى «ەگەمەن قازاقستان».

- الەكسەي گەنناديەۆيچ، ارادا ەكى وليمپيالىق سيكل ءوتىپ كەتكەننەن كەيىن بۇل ماسەلەنى كوتەرۋدىڭ نەگە كەرەك بولعانىن تۇسىنە المادىق...

- بۇعان مەنىڭ ءوزىم دە تۇسىنە الار ەمەسپىن. وسى جانجال باستالعالى بەرى بۇل سۇراقتى مەن دە وزىمە تالاي مارتە قويىپ كوردىم. ءبىراق ناقتى دا قيسىندى جاۋابىن ءالى تاپقان جوقپىن. ونى وسى ماسەلەگە قاتىستى كىسىلەرگە دە قويىپ كوردىم. الايدا، ولار دا كوڭىلدى ورنىنا تۇسىرەتىندەي ءۋاج ايتا الماي كەلەدى. مۇندا شىنىندا تۇسىنىكسىز جايتتار كوپ. ءبىر عانا نارسە ايقىن، الدەكىمدەرگە وليمپيادا تاريحىن قايتا جازىپ شىعۋ كەرەك بولعانعا ۇقسايدى. ايتپەسە، بەيجىڭدە دە، لوندوندا دا سپورتشىلارىمىز جارىستىڭ الدى مەن سوڭىندا ابدەن تەكسەرۋدەن وتكەن. ول كەزدە ەشتەڭە تابىلماعان. ال ارادا 8 جىلدان استام ۋاقىت وتكەندە، ول قالاي اياق استىنان تابىلا كەتەدى؟ ماعان بۇل - بارىنشا جۇمباق. مىنە، وسىنى ۇعىنىقتى تىلمەن ءتۇسىندىرىپ بەرە الاتىن ەشكىم جوق. ءبىراق سپورتشىلاردى قاراداي قارالايتىن قاتال شەشىم بار. ەندەشە، مۇندا ۇلكەن ساياسات قانا جاتۋى مۇمكىن.

ءبىر ەلدىڭ ىقپالدى تۇلعالارى وزدەرىنە سايىستا باسەكەلەس بولا الاتىن كەلەسى ەلدەردىڭ بەلدى سپورتشىلارىن وسىنداي جولمەن قاتاردان شىعارىپ تاستاۋدى قولعا العان سياقتى. ولارعا وزدەرى ەمىن-ەركىن شىعىپ تۇرا الاتىن تۇعىر كەرەك. ال تازا تەكەتىرەستە ولار مۇنى جاساي المايدى. سوندىقتان قانداي دا ءبىر قاراۋ جولمەن بولسىن، الەۋەتتى قارسىلاستارىنا قارا كۇيە جاعىپ باعۋعا تىرىسادى. بۇل جولدا وندايلار ەشتەڭەدەن شىمىرىكپەيدى. ايتپەسە، جاپ-جاس يليا يلين، مىسالى، 2008 -جىلى قىتاي استاناسىندا ايدى اسپاننان ءبىر-اق شىعارعان كەزدە بۇلار قايدا قالعان؟ نەگە بىردەن سۋ بەتىنە قالقىتىپ شىعارا قويمادى؟ سودان كەيىن البيون جەرىندە ەكىنشى رەت جۇلدىز بولىپ جانعان شاعىندا نەگە دابىل قاقپاعان؟ سەبەبى، ول پايتتە بۇلاردىڭ قولدارىندا ەشتەڭە دە بولماعان. قازىر دە جوق. ءبىراق يليانىڭ ريودا ءۇشىنشى رەت وزدەرىنە ەنشى بەرە قويماسىن سەزگەننەن كەيىن دەرەۋ «جوقتان بار» جاسايتىن تىرلىككە ۇرىنىپ، وسىنداي قيامپۇرىستىقتارعا بارىپ وتىر.

- مۇنىڭ ادامگەرشىلىككە دە كەلمەيتىنى بەلگىلى عوي.

- وعان داۋ جوق. ەندى ءوزىڭىز ويلاڭىز، سپورتشى ءوزىنىڭ ات جالىن تارتىپ مىنگەن شاعىنان باستاپ، وليمپيادانىڭ بيىك تە مارتەبەلى تۇعىرىندا ساناۋلى مينۋتتار عانا تۇرۋدى ۇدايى ارمانداۋمەن بولادى. وسى قۋانىشتى ماۋرىتتەر ءۇشىن ول ءوزىنىڭ جانىن دا، ءتانىن دە اياماي، كۇندىز- ءتۇنى جاتتىعادى، ادامعا ءتان كوپتەگەن قىزىق- شىجىقتان سانالى تۇردە باس تارتادى. ءسويتىپ، كۇندەردىڭ كۇنىندە سول ارمانىنا اقىرى جەتەدى. الدىنا اسقاق ماقسات قويعان ادام ءۇشىن بۇدان ارتىق باقىت بولا ما؟!

مىنە، سونى ساپتىاياق باسىنان قاراۋىل قاراعان الدەكىمدەر ءبىر-اق پاستە جوق قىلىپ، جەرمەن-جەكسەن ەتەدى. قۇر اتاق-داڭقتان ايىرىپ قانا قويا سالماي، ونىڭ بۇكىل دۇنيە ءجۇزى جۇرتىنىڭ الدىنداعى ابىرويىن ايرانداي توگىپ، ءوزىن قىلمىسكەرلەردىڭ دەڭگەيىنە دەيىن اپارىپ قويادى. وسىدان كەيىن بۇل سپورتشىنىڭ ومىرىندە قانداي ءمان قالادى؟ ادامنىڭ تاعدىرىمەن ءدال بۇلايشا ويناۋعا بولمايدى دەپ ەسەپتەيمىن. نەگىزى، وسىنداي سيركتى قولدان ۇيىمداستىرىپ جۇرگەن ادامداردىڭ وزىندە ار مەن ۇيات بار ەكەنىنە ءوز باسىم قاتتى كۇماندانامىن.

اقيقاتىندا، ولار ءتارتىپ بۇزعان سپورتشىلاردى شىنداپ ىزدەستىرسە، جارىس ءوتىپ بولعان بويدا- اق تاۋىپ الار ەدى. ال كەيىنگىنىڭ ءبارى - دالباسا تىرلىك. ءبىز بۇل سالاعا بۇگىن كەلە سالعان جوقپىز. دوپينگكە قارسى تەكسەرۋ جۇمىستارىنىڭ قالاي جۇرەتىنىن وتە جاقسى بىلەمىز. سول سياقتى ويىندار كەزىندە قاي ەلدىڭ تەكسەرىلىپ، قاي ەلدىڭ ودان تىس قالاتىنىن دا كورىپ ءجۇرمىز. ولاي بولسا، مۇنداي «ۇكىم» جاساۋ قۇقىعىن ولارعا كىم بەرىپ ءجۇر؟ وسى سۇراققا دا ءالى ەشكىم جاۋاپ بەرە الماي كەلەدى...

- بۇگىن سۆەتلانا پودوبەدوۆانىڭ سپورتتىق مانسابىن اياقتاعانى تۋرالى بەرگەن مالىمدەمەسىن دە ەستىپ جاتىرمىز. ول، سونىمەن بىرگە، التىن مەدالىن قايتارمايتىنىن دا اشىپ ايتىپتى.

- مىنا داۋ- دامايدىڭ سوڭى چەمپيوندىقتان ايىرۋعا دەيىن اپارىپ سوعۋى جالعىز ونى عانا ەمەس، باسقالاردى دا شارشاتقان سياقتى. مەن بۇل جەردە سۆەتانى جاقسى تۇسىنەمىن. ءدال مىناداي سوققىدان كەيىن كىم- كىمنىڭ دە قايتا كوتەرىلىپ كەتۋى وتە قيىنعا سوعادى. ونىڭ ۇستىنە، ول ۇلبىرەپ تۇرعان جاس ەمەس، قايتا بەكىنىپ، ءتاستۇيىن بولىپ شىعۋ ەندى ءتىپتى قيىنداپ كەتەدى. سوندىقتان اتلەتتىڭ مەدال جونىندەگى ايتقانىنا دا ەشتەڭە الىپ- قوسا المايمىن. قالاي دەگەندە دە، ول وسى مەدال ءۇشىن بارىن سالدى، جانىن شۇبەرەككە ءتۇيدى. بۇعان سپورتشىنىڭ ءبىر ءوزى عانا ەمەس، قانشاما ادام، كوماندا قىزمەت ەتتى.

- جۇرتتىڭ ءبارى قازىر جوعارىدا اتالعان سپورتشىلاردى جازالاۋ مەرزىمىنە دە قاتتى الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپ وتىر.

- ءدال قازىر بۇعان ناقتى جاۋاپ بەرۋ قيىن. بۇل - حالىقارالىق اۋىر اتلەتيكا فەدەراتسياسىنىڭ قۇزىرىنداعى نارسە. ونىڭ تارتىپتىك كوميسسياسى جاقىندا وسى ماسەلەنى قارايتىن وتىرىس وتكىزەدى. مەنىڭ جاتتىقتىرۋشىلىق تاجىريبەمدە مۇنداي جاعداي ءبىرىنشى رەت كەزدەسىپ وتىر. سوندىقتان الدىن الا ەشتەڭەنى اشىپ ايتا المايمىن. دەگەنمەن، قايتا تەكسەرۋ وليمپيالىق ويىندار وتكەسىن 4 جىلدان كەيىن جاسالىپ جاتىر. سول سەبەپتى ديسكۆاليفيكاتسيا ۋاقىتى سپورتشىلاردان سىناما الىنعان ۋاقىتىنان باستاپ ەسەپتەلۋى كەرەك دەپ سانايمىن. ماسەلەن، ونىڭ بەرىلگەن مەرزىمى 4 جىل بولسا، بيىلعى جىلدىڭ سوڭىندا ول اياقتالۋى ءتيىس. ءبىراق بۇلاردىڭ ءبارى - مەنىڭ بولجامىم عانا. شىن مانىندە ونىڭ قالاي بولىپ شىعاتىنىن قازىر ەشكىم دە بىلمەيدى. ءبىزدىڭ ءبارىمىز حالىقارالىق فەدەراتسيانىڭ وتىرىسىن كۇتىپ ءجۇرمىز. قازاقستان اۋىر اتلەتيكا فەدەراتسياسىنىڭ باستاماسى بويىنشا، وندا ءبىزدىڭ ادۆوكاتتارىمىز دا بارىپ، جۇمىس جاسايتىن بولادى.

 - تاپ ءسىز ويلاعانداي بولىپ شىعىپ جاتسا، ءزۇلفيا چينشانلونىڭ جارىس جولىنا قايتا شىعا الاتىن كەزەڭىنە جاقىن قالاتىن ءتارىزدى.

- ارينە، وندا بىردەن جاتتىعۋعا كىرىسەدى. ءبىراق بولجامنىڭ اتى - بولجام. ونى دا قاپەردەن شىعارمايىق. ەندى شەشىمنىڭ شىعاتىن ۋاقىتىنا دا كوپ قالعان جوق قوي، ءالىپتىڭ ارتىن باعايىق.

- مۇنىڭ ءبارى نەدەن باستالىپ ەدى ءوزى؟

- ءبارى ءساۋىر ايىندا ح و ك- تان وليمپياداعا العان ليتسەنزيالارىمىزدى الۋى ىقتيمال اتلەتتەرىمىز تىزىمىنە كىرەتىندەردى كوبەيتۋدى سۇراۋىمىزدان باستالدى. ونىڭ ساپىندا 4 وليمپيادا چەمپيونى دا بار ەدى. وسىدان كەيىن- اق ءبىزدىڭ سپورتشىلاردى تەكسەرۋ قاۋىرت باستالىپ كەتتى. مەن وسى تىزىمدە سول ساڭلاقتار بولماعاندا، ءبارى تىپ- تىنىش وتە شىعاتىنىنا يمانداي سەنەمىن.

- قازىر سپورتشىلارىمىزدى قۇتقارىپ قالۋدىڭ مۇمكىندىگى بار ما؟

- مۇمكىندىك قاشاندا بار. ءبىز سولاردى بارىنشا پايدالاناتىن بولامىز. وسى ماقساتتا فەدەراتسيانىڭ اتقارىپ وتىرعان جۇمىستارى وراسان زور. سونىڭ باستىسى، ول سپورتشىلاردى قورعاۋ ءۇشىن حالىقارالىق سپورت قۇقىعى سالاسىنداعى كەڭەسشىلەر مەن ادۆوكاتتاردى جالداپ، ىسكە قوسىپ جاتىر.

- ەندى قۇراما قالاي جاساقتالادى؟

- نەگىزىنەن ءبارىن باسىنان باستاۋعا تۋرا كەلەتىن ءتۇرى بار. جاڭا ءوسىپ كەلە جاتقان جاس اتلەتتەرىمىزگە كوبىرەك نازار اۋدارىپ، سولارعا كۇش سالامىز. سولاردىڭ قاتارىنان جاڭا كوماندا جاساقتاپ الۋعا باعىت ۇستايمىز. ءقازىر دە ءبىزدىڭ جوسپارىمىزعا كىرىپ قويعان ءبىراز تالانتتى جاس بار. ءومىر بار جەردە كۇرەس تە بولادى. سول كۇرەس بۇدان ءارى جالعاسا بەرەدى.