قازاقستاندىقتار تۋىستارىنىڭ ۇيىندە ءبىر ايدان ارتىق قونا الماۋى مۇمكىن
بۇل تۋرالى بۇگىن سەناتتا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمگە قارسى ءىس- قيمىل جونىندەگى 2013 - 2017 -جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا دەپۋتاتتار مەن مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ كەزدەسۋىندە ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ماۋلەن اشىمبايەۆ ءمالىم ەتتى، - دەپ حابارلايدى ك ت ك ارناسى.
«جالپى، قازاقستان ازاماتتارىنا ءى ى م 10 كۇندى ۇسىنىپ، كەيىننەن تىركەۋگە تۇرۋ قاجەتتىگىن ەسكەرگەن ەدى. ءبىراق تا ءتۇرلى جاعدايلاردىڭ بولۋىن قاراستىرا وتىرىپ، ياعني قوناققا، جۇمىسىمەن بارعاندا 10 كۇن جەتپەۋى مۇمكىن، وسى رەتتە بۇل مەرزىمدى 30 كۇنگە دەيىن ارتتىرۋدى ۇسىنۋدامىز. ەگەر دە ادام جۇمىس بابىمەن، تۋىستارىنا ساپارلاپ كەلسە، باسقا قالادا تىركەۋسىز جۇرۋىنە 30 كۇنگە دەيىن مەرزىم قامتىلۋى ءتيىس. وسىدان كەيىن تىركەۋگە تۇرۋ قاجەت بولادى. ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ۇسىنىسى بويىنشا ەگەر دە ادام تىركەلمەسە، ول ءوزى جەكەلەي، سونداي- اق پاتەردىڭ يەسى دە جاۋاپتى بولادى. ياعني، بارلىق پاتەر يەلەرىن تۋىسقاندارى كەلگەن جاعدايدا تىركەۋگە تۇرعىزۋ مىندەتتەلگەن بولاتىن، ەگەر دە تىركەۋ جاسالماسا، وندا ايىپپۇل قاراستىرىلعان.
بۇل نورما تەرروريزممەن جانە ەكسترەميزممەن كۇرەسكە قاتىسى جوق ەكەنىن، سونىمەن قاتار قوعامدا جاعىمسىز رەزونانس تۋدىرىپ وتىرعانىن ەسكەرە كەلە، ءماجىلىس تەك تىركەۋدى عانا رەتكە كەلتىرۋدى جانە پاتەرلەرىن جالعا بەرەتىن مەنشىك يەلەرىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن بەكىتۋدى ۇسىنادى. ەگەر دە پاتەردى جالعا بەرسە، ول وسى تۇرعىندى تىركەۋگە مىندەتتى. وسى ورايدا 10 كۇن ۋاقىت بەرىلەدى»، - دەپ ءتۇسىندىردى اشىمبايەۆ. ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، بۇل تۇرعىداعى شارالار ارقىلى پاتەرلەردى جالعا بەرۋ باعىتى سەكىلدى ەڭ ۇلكەن سەگمەنتتى رەتكە كەلتىرۋگە بولادى.
سەناتتاعى قورعانىس پەن قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ ءتورايىمى رەتىندە داريعا نازاربايەۆا بۇگىن كۇش قۇرىلىمدارىن تەگىس جيناپ، لاڭكەستەرگە قارسى كۇرەستى كۇشەيتۋ جايىن تالقىلادى. «تەرروريزم» تۋرالى زاڭعا ءجيى وزگەرىس ەنگىزە باستاعان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى بول جولى دا ۇسىنىسپەن كەلىپتى. ارنايى قىزمەت ەندى ەلىمىزدەگى ۇيالى تەلەفون پايدالانۋشىلارعا ورتاق IMEI كود بازاسىن قۇرماق.
«IMEI كودتاردىڭ ورتاق بازاسى قۇرىلسا، ءاربىر تەلەفون يەسى تۋرالى جۇيەلى تۇردە اقپارات الىپ وتىرامىز. بۇل بەلگىلى ءبىر قىلمىستىڭ، كۇماندى ناسيحاتتىڭ الدىن الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەيدى ۇ ق ك ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى مارات قالقابايەۆ. IMEI كود بازاسى قاۋىپتى كۇدىكتىنى دەر كەزىندە قولعا تۇسىرۋگە دە كومەكتەسەدى ەكەن. سونداي- اق، جاڭا زاڭ كۇشىنە ەنسە، لاڭكەستەر شابۋىل جاساعان كەزدە، نىساندى قورعاي الماعان كۇزەت قىزمەتى دە جاۋاپقا تارتىلادى. قارۋ- جاراق ساۋداسى دا قاتاڭ قاداعالاۋعا الىنباق.
«ەندى قارۋدى دايىن كۇيدە ساتۋعا بولمايدى. الا سالىپ، اتاتىنداي كۇيدە بولماۋ كەرەك. بۇل ءبىرىنشى ماسەلە. ەكىنشى ماسەلە، قارۋ- جاراق ساتاتىن دۇكەندەر جەكە تۇرۋى كەرەك. ۇشىنشىدەن، ادامداردىڭ قولىنداعى قارۋدى ازايتۋ»، - دەيدى ءماجىلىس دەپۋتاتى ماۋلەن اشىمبايەۆ. ياعني، بۇرىنعىداي ءبىر ازاماتتىڭ قولىنا بىردەن 12 قارۋ بەرىلمەيدى. ءار تۇرعىنعا 4 اڭشى مىلتىعىن ساتىپ الىپ، ۇيدە ساقتاۋىنا رۇقسات ەتىلمەك.
«ايتپەسە، اكەسى مەن ەكى ۇلى جۇزدەپ قارۋ ساقتايتىن بولسا، تەرروريستەرگە اسكەري ءبولىمدى باسىپ الۋدىڭ كەرەگى جوق. ءبىر ءۇيدى توناسا جەتىپ جاتىر. قانشاما ادامدى قىرىپ سالۋىنا بولادى»، - دەيدى ءماجىلىس دەپۋتاتى جانات جاراسوۆ.
بۇدان بولەك، تۇرعىنداردىڭ تۋىستارىنىڭ ۇيىندە ايدان ارتىق قوناق بولۋىنا تىيىم سالىنباق. وتىز كۇننەن اسقان سوڭ تىركەلۋى ءتيىس. بۇل جالدامالى پاتەردە تۇرىپ جاتقاندارعا دا قاتىستى. ياعني، ەندى جايلى جۇمىس ىزدەگەن جۇرت ۇلكەن قالالاردا تىركەۋسىز ەمىن- ەركىن جۇرە المايدى دەگەن ءسوز. سەناتورلار وسى تارتىپكە كەلگەندە قارسىلىق ءبىلدىردى.
ماجىلىسمەندەردىڭ ايتۋىنشا، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتاردا تىركەلۋ ءۇشىن نەبارى 15 مينۋت كەتەدى. ونىڭ ۇستىنە بۇل تۇرعىنداردىڭ ءۇي، مەكتەپ، بالاباقشاعا كەزەككە تۇرۋىنا كومەكتەسەدى ەكەن. ال، ۇيىندە تىركەۋسىز ادام تۇرعىزعاندار ءىرى كولەمدە ايىپپۇل تولەيدى. بۇدان بىلاي پاتەرىن لاڭكەستەرگە جالعا بەرگەن قوجايىندار دا جاۋاپقا تارتىلادى. ءبىراق، پارلامەنت تەرروريزم تۋرالى زاڭدى ءالى تولىق قابىلداعان جوق. تومەنگى پالاتا قۇجاتتى ەكى ايعا جۋىق تالقىلاپ، تەك ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلداعان. ونى ءالى سەنات قاراۋى ءتيىس.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ەكسترەميزمگە جانە تەرروريزمگە قارسى ءىس- قيمىل ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى ءماجىلىستىڭ قاراۋىندا جاتىر. بۇگىندە وسى زاڭ جوباسى بويىنشا قىزۋ تالقىلاۋلار جۇرگىزىلۋدە.
