ءبىر عاسىر بۇرىن جاسالعان كىسە بەلبەۋ - فوتو

استانا. قازاقپارات - شىعىس قازاقستان وبلىستىق تاريحي- ولكەتانۋ مۇراجايىنىڭ قورى جىل سايىن كوپتەگەن جادىگەرلەرمەن تولىعۋدا. سونىڭ ءبىرى - كىسە بەلبەۋ.

 جادىگەردى وسكەمەن قالاسىنىڭ تۇرعىنى قانات ۇكەمبايەۆ تاپسىردى. قاناتقا مۇنى قازىر الماتى قالاسىندا تۇراتىن اعاسى اليك ۇكەمبايەۆ سىيلاعان ەكەن. ال اعاسىنا اكەسىنەن قالعان. اليكتىڭ اكەسى قۋانىش - 1920 -جىلى تۋعان، زايسان اۋدانىنىڭ تۋماسى، ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى. مايدانعا زايسان اۋدانىنان شاقىرىلعان. كىسە بەلبەۋدى 1909 -جىلى سول كەزدىڭ تانىمال زەرگەرى راحىمعالي وشاقبايەۆ جاساپتى.

 راحىمعالي وشاقبايەۆ -  التىن، كۇمىس مەتالدارمەن جۇمىس ىستەگەن شەبەر. قاريا 66  جىل زەرگەرلىكپەن شۇعىلدانعان. شەبەردىڭ قولىنان شىققان كۇمىس كىسە، قامار بەلدىك، ءساندى ساپى، پىشاق، كەزدىكتەر، القا، بىلەزىك، ساقينا، جۇزىك، تۇيرەۋىش، تۇيمە، قاپسىرما سىرعالارمەن ورنەكتەلگەن ەر- تۇرماندار ەرەكشە كوز تارتادى. زەرگەر ءار مەتالدىڭ تەحنيكالىق قاسيەتىن جاقسى ءتۇسىنىپ، ونى كوركەمدىك جاعىنان وڭدەۋدىڭ سان قيلى ادىستەرىن قولدانادى. اتاپ ايتقاندا، شەكۋ، ويما، كەرتۋ، شيراتۋ التىن جالاتۋ سىندى زەرگەرلىك راحىمعاليعا جەتى اتادان بەرى ۇزىلمەي كەلە جاتقان مۇرا كورىنەدى. ول 13 جاسىنان باستاپ ءوز بەتىمەن زەرگەرلىكپەن اينالىسقان ەكەن.

بەلبەۋ - كيىمنىڭ ءبىر بولىگى. ەر ادامنىڭ بەلدىكتەرى وزىندىك جاسالۋ، اشەكەيلەنۋ تاسىلدەرىمەن ەرەكشەلەنەدى. ەرلەر بەلدىگىن اشەكەيلەۋ بارىسىندا قولدانىلعان قۇس باستارى اسەمدىكتەن باسقا قورعانىش قىزمەتىن دە اتقاردى. وسىنداي كيەلى قۇستاردىڭ باسىمەن ورنەكتەلگەن ەرلەر بەلدىگى مۋزەي توپتامالارىندا ونداپ سانالادى. ولاردىڭ بارلىعى بىلعارى نەمەسە باسقا اسىل ماتالارعا 9-81-گە دەيىن دانامەن ورناتىلعان. تاعى ءبىر تاڭعالارلىعى، ەرلەر بەلبەۋىن اسەمدەۋ بارىسىندا قۇستار تولىق تۇرقىمەن، اۋادا قالىقتاپ تۇرعان بەينەسى دە سالىنعانى بايقالدى. قۇس كەسكىندەس وقالاردىڭ كوپتەپ قولدانىلۋى ولكەمىزدە سۇڭقار، قىران قۇس، بۇركىت، ت. ب جىرتقىش قۇستاردىڭ مولىنان كەزدەسەتىنىن اڭعارتادى. قۇس كەسكىنى كۇندەلىكتى قولدانىلاتىن بۇيىمداردا، ناقتىراق ايتقاندا، اسەمدەۋ بارىسىندا قولدانىلاتىنى ءدىني ۇعىم- نانىممەن تىكەلەي بايلانىستى بولىپ كەلەدى. ادام جانى ماڭگىلىك جاساي بەرەدى، قۇس ءتارىزدى ۇشىپ جۇرەدى دەگەن ۇعىمنان تۋىنداعان سەنىم نەگىزىندە ول كوكتە كۇنگە جاقىن اسپاندا قالىقتاۋى ارقىلى بايلىقپەن باقىتقا قول جەتكىزەدى دەگەن ۇعىمنان باستاۋ الادى.

 ال كىسە بەلبەۋدە قۇس بەينەسى سالىنىپ، ارابشا جازۋ جازىلعان. جوعارعى جاعىنداعى جازۋ كىمنىڭ بەلبەۋى ەكەنى، ياعني -  مەرعاراپ حاليل ۇلى، استىڭعى جاعىنداعى جازۋ تانىمال شەبەردىڭ اتى -  وشاقپاي ۇلى جانە دايىندالعان كۇنى 19- قىركۇيەك، 1909 -جىل دەپ جازىلعان.

 

 نازگۇل قاپايەۆا،

وبلىستىق تاريحي- ولكەتانۋ مۇراجايىنىڭ قور ساقتاۋشىسى

ديدار گازەتى