نازاربايەۆ الەمدى يادرولىق قارۋسىزداندىرۋعا قاتىستى ءبىرقاتار ۇسىنىستارىن جاريا ەتتى
سەمەي يادرولىق پوليگونىنىڭ جابىلعانىنا 25 جىل تولۋىنا وراي وتكەن كونفەرەنسيا جۇمىسىنا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ، ديپلوماتيالىق كورپۋستىڭ، عىلىم مەن ءبىلىم سالاسىنىڭ وكىلدەرى، كورنەكتى قوعام قايراتكەرلەرى، سونداي- اق الەمنىڭ 50 دەن استام ەلىنەن شەتەلدىك قوناقتار قاتىستى.
ەلباسى كونفەرەنتسياعا قاتىسۋشىلارعا ارناعان سوزىندە جاھاندىق بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىك ءۇشىن قازاقستان پرەزيدەنتى سىيلىعىن تاعايىنداۋ تۋرالى كوتەرگەن باستامالارى ءۇشىن ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
- جالپى، مەن بۇل باستامانى قولدايمىن. مۇمكىن ونى يادرولىق قارۋسىزدانۋ ءۇشىن بەرىلگەن سىيلىق دەپ اتاعان ءجون بولار، ونىڭ اتاۋىن قايتا ويلاستىرۋ قاجەت. ءبىز اقىلداسىپ، بۇل سىيلىقتى تاعايىنداۋ تۋرالى شەشىم قابىلدايتىن بولامىز، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
بۇدان بولەك، نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قاراشادا قازاقستاننىڭ ەلورداسىندا استانا بەيبىتشىلىك سامميتى وتەتىنىن مالىمدەدى.
- سامميتكە كوپتەگەن ەلدەردىڭ مەملەكەتتەر پەن ۇكىمەتتەرى باسشىلارى، تانىمال ساياساتكەرلەرى مەن قوعام قايراتكەرلەرى، عالىمدارى مەن بيزنەسمەندەرى قاتىساتىن بولادى. سىيلىقتى تاعايىنداۋ جانە ونى العاشقى لاۋرەاتقا تاپسىرۋ تۋرالى سول سامميتتە ايتۋعا بولار ەدى، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قازاقستان پرەزيدەنتى 1991 -جىلعى 29 -تامىزدا ەلىمىز ءۇشىن دە، بۇكىل الەم ءۇشىن دە تاريحي ماڭىزدى وقيعا بولعانىن اتاپ ءوتتى.
- شيرەك عاسىر بۇرىن ءبىزدىڭ جەرىمىز بەن حالقىمىزعا 40 جىلداي ازاپ تارتقىزعان ءميليتاريزمنىڭ ەڭ سۇراپىل سىناعى زاڭدى تۇردە توقتاتىلدى. ءبىزدىڭ شەشىمىمىزدەن كەيىن بارلىق جەتەكشى يادرولىق دەرجاۆالاردىڭ پوليگوندارىنىڭ ءۇنى شىقپاي قالدى، الايدا ولاردىڭ ەشقايسىسى ءالى كۇنگە دەيىن جابىلعان جوق. قازاقستان - مۇنداي قادامعا بارعان العاشقى ەل. ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ قالاۋى سولاي بولدى. بۇل وقيعانىڭ بارشا الەم ءۇشىن ماڭىزدىلىعى وسىندا، - دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
قازاقستان پرەزيدەنتى شيرەك عاسىر ىشىندە ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىز بەيبىتشىلىككە، يادرولىق قارۋدان ازات بولۋعا باستايتىن ءتيىمدى مودەلدى قالىپتاستىرا العانىن ايتىپ، ونى بارلىق ەلدە قولدانۋ جونىندە ۇسىنىس جاسادى.
مەملەكەت باسشىسى يادرولىق قارۋ ارقىلى ءوزىن- ءوزى جويۋ قاۋپىن ازايتۋعا جانە بەيبىتشىلىكتى بىرتە- بىرتە دەميليتاريزاتسيالاۋعا باعىتتالعان ءبىرقاتار ۇسىنىستار ايتا كەلىپ، مۇنىڭ حالىقارالىق قارىم- قاتىناستا تەرەڭ مەنتالدى وزگەرىستەردى، كوپتاراپتى جاڭا ساياسي شەشىمدەردى، جوعارى دەڭگەيدەگى سەنىمدى قاجەت ەتەتىنە نازار اۋداردى.
- يادرولىق ارسەنالدى قىسقارتۋ ۇدەرىسىن ءىس جۇزىندە سونداي اسكەري كۇش- قۋاتقا يە بارلىق مەملەكەتتەردىڭ قاتىسۋىمەن كوپجاقتى ۇدەرىسكە اينالدىرعان ءجون. مۇنىڭ الدىندا قازىر «يادرولىق قارۋى بار» ەل اتانۋ قارساڭىندا تۇرعان مەملەكەتتەردىڭ يادرولىق مارتەبەسى تولىقتاي زاڭداستىرىلۋعا ءتيىس. بارلىق يادرولىق دەرجاۆالار يادرولىق قارۋدى ازايتۋ تۋرالى جالپىعا ورتاق شارت ازىرلەۋ جونىندەگى كەلىسسوزدەردى باستاۋى كەرەك، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
سونداي- اق، مەملەكەت باسشىسى يادرولىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى جونىندەگى حالىقارالىق قۇقىقتى تۇگەل كوديفيكاتسيالاۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى.
- اتوم قارۋىن يەلەنۋدەن ءوز ەركىمەن باس تارتقان، سونداي-اق يادرولىق قارۋسىز ەل دەگەن مارتەبەسى بار مەملەكەتتەرگە يادرولىق دەرجاۆالار تاراپىنان كەپىلدىك بەرۋدى زاڭدىق تۇرعىدان مىندەتتەيتىن جۇيەنى جەتىلدىرۋ قاجەت. يادرولىق قارۋعا يە بولۋعا جانە تاراتۋعا قارسى قاتاڭ شارالاردىڭ ناقتى قولدانىلاتىن تەتىكتەرىن ازىرلەۋ كەرەك. مۇنداي كوپجاقتى كەلىسىمدەردى ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ قارارلارىمەن بەكىتكەن ءجون، - دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
بۇدان بولەك، قازاقستان پرەزيدەنتى الەمدىك قوعامداستىقتى قاقتىعىستاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ءىرى دەرجاۆالار مەن جاڭا حالىقارالىق ۇيىمدار اراسىنداعى قارىم- قاتىناستى رەتتەۋدىڭ جاڭا تەتىكتەرىن ازىرلەۋگە شاقىردى.
- قارۋدىڭ ادەتتەگى تۇرلەرى مەن اسكەري تەحنولوگيالاردىڭ تارالۋىن باقىلاۋدى كۇشەيتۋ دە اسا ماڭىزدى. بارلىق ۇكىمەتتەردى يادرولىق قاۋىپسىزدىكتىڭ نەگىزىن قۇرايتىن حالىقارالىق شارتتار مەن ينستيتۋتتاردى ودان ءارى نىعايتۋ جونىندەگى جاڭا مىندەتتەمەلەر قابىلداۋعا شاقىرامىن. سونىمەن قاتار، مەن بۇگىن ءوز ەلدەرى مەن حالىقتارى اتىنان وكىلدىك ەتىپ وتىرعان بارلىق پارلامەنتتەردىڭ مۇشەلەرىنە بۇعان بەلسەنە اتسالىسۋ جونىندە ءسوز ارنايمىن. بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ مۇشەسى رەتىندەگى قازاقستاننىڭ قىزمەتى حالىقارالىق بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ جونىندەگى وسى جانە وزگە دە شارالارعا ارنالاتىن بولادى. يادرولىق قاۋىپسىزدىكتى كۇشەيتۋ جولىنداعى، يادرولىق قارۋدى سىناقتان وتكىزۋ مەن جەتىلدىرۋگە قارسى كەڭ قوعامدىق قوزعالىس يادرولىق قاۋىپتەن ارىلۋ ىسىنە تىڭ سەرپىن بەرۋگە ءتيىس، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
سوڭىندا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ كونفەرەنتسياعا قاتىسۋشىلار ايتقان ۇسىنىستار بۇكىل الەمدەگى ساياساتكەرلەر مەن عالىمداردىڭ قۇلاعىنا جەتەرىنە سەنىم ءبىلدىرىپ، جينالعانداردىڭ جۇمىسىنا جەمىس تىلەدى.
سونداي- اق، ءىس- شارا بارىسىندا كۇن تارتىبىندەگى ماسەلەلەر بويىنشا حالىقارالىق ۇيىمدار مەن شەت ەل ۇكىمەتتەرى وكىلدەرى بايانداما جاسادى.
تومەندە قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ سويلەگەن ءسوزىنىڭ تولىق ءماتىنىن ۇسىنامىز.
«يادرولىق قارۋسىز الەم قالىپتاستىرۋ» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنسيانىڭ پلەنارلىق وتىرىسىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ءسوزى
قۇرمەتتى كونفەرەنتسياعا قاتىسۋشىلار!
حانىمدار مەن مىرزالار!
قوناقجاي جانە بەيبىتسۇيگىش قازاقستان جەرىنە قوش كەلدىڭىزدەر!
29 تامىز - بارشا ادامزات تاريحىنداعى ايتۋلى كۇن.
25 جىل بۇرىن، ءدال وسى كۇنى مەنىڭ جارلىعىممەن جەر بەتىندەگى ەڭ ۇلكەن يادرولىق سىناق الاڭدارىنىڭ ءبىرى - سەمەي پوليگونى جابىلدى.
40 جىل بويى 500 گە جۋىق يادرولىق جارىلىس جاسالعان پوليگوننىڭ ءۇنى ءبىرجولا ءوشتى.
وسىلايشا، حالقىمىز تاۋەلسىزدىك تاڭى اتار ساتتە بەيبىتشىلىك جولىن تاڭدايتىنىن بارشا الەمگە پاش ەتتى.
بۇل قازاقستاننىڭ جاھاندىق قاۋىپسىزدىك كوشىن باستاعان تەڭدەسسىز قادامدارىنىڭ باستاۋى بولدى.
بيىل ءبىزدىڭ ەلىمىز تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىق مەرەيلى بەلەسىن اتاپ وتۋدە.
قازاقستان شيرەك عاسىردان بەرى تۇتاس جەر بەتى بەيبىتشىلىككە بولەنۋى ءۇشىن بار كۇش- جىگەرىن سالىپ كەلەدى.
ءبىز قۋاتى جونىنەن الەمدە ءتورتىنشى ورىنعا يە يادرولىق قارۋدان ءوز ەركىمىزبەن باس تارتتىق.
الەمدىك قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ جولىندا كوپتەگەن تىڭ باستامالار كوتەردىك.
قازاقستاننىڭ بۇل باعىتتاعى سان جىلدىق ەرىك- جىگەرى، مەن ۇسىنعان «الەم. XXI عاسىر» مانيفەسىندە كورىنىس تاپتى.
ءبىزدىڭ بەيبىت باستامالارىمىزدىڭ ءبارى دە الەم قاۋىمداستىعىنىڭ جاپپاي قولداۋىنا يە بولۋدا.
سونىڭ ناتيجەسىندە، قازاقستان جاھاندىق يادرولىق قارۋسىز الەم قوزعالىسىنىڭ كوشباسشىسىنا اينالدى.
ءبىزدىڭ ۇسىنىسىمىزبەن بۇگىندە جەر ءجۇزى 29 -تامىزدى حالىقارالىق يادرولىق سىناقتارعا قارسى ءىس- قيمىل كۇنى رەتىندە اتاپ وتەدى.
بۇل قازاقستاننىڭ بەيبىت باستامالارى جەر بەتىندەگى بارشا ەلدەردىڭ مۇددەلەرىنە ساي كەلەتىنىن كورسەتەدى.
بۇگىنگى فورۋم دا ءبارىمىزدى ورتاق ماقساتقا جۇمىلدىرىپ، جاھاندىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتا تۇسۋگە سۇبەلى ۇلەس قوسارىنا سەنىمدىمىن.
