دەنساۋلىق: بالالارعا پلانشەت پەن سمارتفوندار نەگە زيان؟

دەپ جازادى bilim-all.kz.
1. ميدىڭ تەز جەتىلۋى. بالانىڭ ميى تۋعانىنان جانە 2 جاسقا دەيىن ءۇش ەسە تەز جەتىلەدى جانە 21 جاسىنا دەيىن جەتىلۋىن توقتاتپايدى. زاماناۋي گادجەتتەردىڭ (ۇيالى تەلەفوندار، ينتەرنەت، تەلەديدار) جەتىلىپ كەلە جاتقان ميدى ودان سايىن تەزدەتەدى - ءبىراق مۇنىڭ تەرىس جاعى دا بار. زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، گادجەتتەردى پايدالانۋ نازار جەتىسپەۋ سيندرومىنا، دامۋدىڭ كوگنيتيۆتى بوگەلىسىنە، ءبىلىم الۋىنىڭ قيىنداۋىنا جانە ەسىرىكتىككە اكەلۋى مۇمكىن.
2. دامۋدىڭ تەجەلۋى. قيمىل- قوزعالىس - دەنساۋلىقتىڭ كەپىلى، سونىمەن قاتار بۇل زەيىن مەن زەرەكتىكتى دامىتادى. ءبىراق زاماناۋي ويىنشىقتارعا اۋەس بالا از قيمىلدايدى - ناتيجەسىندە، دامۋى تەجەلەدى.
3. ارتىق سالماق. عالىمدار بالالاردا ارتىق سالماقتىڭ پايدا بولۋىن ۇزاق ۋاقىت بويى سمارتفوندا ويىن ويناۋىمەن جانە تەلەديدار قاراۋىمەن بايلانىستىرادى. ءتۇرلى گادجەتتەردى ءوز بولمەسىندە ەركىن پايدالانا الاتىن بالالاردىڭ %30- ى كوبىنە تولىقتىقتان زارداپ شەككەن. ءوز كەزەگىندە، %30 تولىق بالالاردىڭ ديابەتكە ۇشىراۋ قاۋپى جوعارى، سونىمەن قاتار تولىق ادامدار ەرتە ينستۋلت الۋعا جانە جۇرەك توقتاپ قالۋعا بەيىم كەلەدى.
4. ۇيقىنىڭ جەتىسپەۋى. اتا- انالاردىڭ % 60- ى بالالارىنىڭ گادجەتپەن قانشا ۋاقىت وتىرعانىنا نازار اۋدارمايدى. ارينە بالالار ويىننىڭ قىزىعىنا كىرىپ، كەش جاتادى، ۇيقىلارى قانبايدى، كۇن ءتارتىبى بۇزىلادى، ال كەيدە ۇيقىسىزدىققا ۇرىنادى - مۇنىڭ ءبارى ولاردىڭ دەنساۋلىعىنا كەرى اسەر ەتەدى.
5. پسيحيكالىق اۋرۋلار. كوپتەگەن زەرتتەۋلەر تاعى مىناداي پىكىر ايتادى: زاماناۋي ويىنشىقتار مەن قۇرىلعىلاردى شامادان تىس كوپ پايدالانۋ بالالاردا كۇيزەلىس، ۇرەي، نازار جەتىسپەۋشىلىك سيندرومى، اۋتيزم، قوس پوليارلىق اۋىتقۋشىلىق، پسيحوز بەن بالانىڭ ءىس- ارەكەتىندەگى باسقا دا اۋىتقۋشىلىقتاردىڭ پايدا بولۋىنا اكەلۋى مۇمكىن.
6. اگرەسسيا. پسيحيكاسى ءالى قالىپتاسپاعان كىشكەنتاي بالالار تەلەديدار مەن ويىنداردا كورسەتىلەتىن كورىنىستەرگە اسا بەيىم. وندا كەيدە ءولتىرۋ، ساباۋ، قيىناۋ مەن زورلاۋ سياقتى زۇلىمدىق ءىس- ارەكەتتەردى كورسەتەدى. مۇنىڭ ءبارى بالادا اگرەسسيانىڭ پايدا بولۋىنا اكەلەدى.
7. اقپاراتتىق قايتا جۇكتەۋ. شامادان تىس كوپ اقپارات (مىسالى، ب ا ق) تا نازار جەتىسپەۋشىلىك سيندرومىنىڭ پايدا بولۋىنا سەبەپ بولۋى مۇمكىن، سونىمەن قاتار بۇل زەيىن قويۋدى سەيىلتىپ، جاقسى وقۋعا كەدەرگى بولادى.
8. گادجەتتەرگە بايلانۋ. اتا- انالار بالالارىمەن ويناپ، سويلەسۋدىڭ ورنىنا كوپ ۋاقىتىن نوۋتبۋكقا جانە سمارتفونعا قاراۋمەن وتكىزەدى. ەگەر بالا اتا- اناسىنا بايلانباسا، وندا كەيبىرى زاماناۋي ويىنشىقتاردان جۇبانىش ىزدەپ، سولارعا بايلانىپ قالادى.
9. رادياتسيالىق ساۋلەلەنۋ. بالالار ۇلكەندەرگە قاراعاندا الدەقايدا سەزىمتال، سونىمەن قاتار ولاردىڭ ميى مەن يمۋندىق جۇيەسى ءاردايىم دامۋ ۇستىندە. سول سەبەپتى ۇيالى تەلەفونداردان بولىنەتىن رادياتسيالىق ساۋلەلەنۋگە نازار اۋدارماۋعا بولمايدى. بۇكىلالەمدىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى ولاردى جانە باسقا دا سىمسىز قۇرىلعىلاردى 2В ساناتىنا - ىقتيمال كانسەروگەنگە جاتقىزدى.