اعىلشىن ءتىلىن تەز مەڭگەرۋ ءۇشىن

 استانا. قازاقپارات - وسىدان ءبىر جىل بۇرىن ماعان تۋعان جەڭگەلەرىم بالالارىن ەرتىپ اكەپ:

- قاينىم، مىنا ىنىلەرىڭدى جازدا شەت تىلىنە وقىتىپ بەر، - دەدى. مەن:

- جاقسى. ءبىراق ءبىر شارتىم بار. ءبىر جىل ۋاقىت بەرەم. بالالارىڭا قيسسا وقىتىپ، تاقپاق پەن جىرلاردان ءۇزىندى جاتتاتىپ اكەلەسىڭدەر. ويتپەسەڭدەر، وقىتپايمىن، - دەدىم.

ولار كەلىستى. ارينە، ولار بىرىمەن ءبىرى جارىسا جاتتاتىپ، بالالارىن باقىلاپ وتىردى. وسى جەردە باسەكەلەستىك زور پايدا بەردى. ءبىر- بىرىنەن وزۋ ءۇشىن جان الىسىپ، جان بەرىسەدى. ونداي كەزدە شەشەلەرى بالالارىن مىقتاپ تۇرىپ قولعا الادى. سونىمەن ارادا ءبىر جىل ۋاقىت ءوتتى. ۋادە بويىنشا بالالار تاعى كەلدى. ساباقتى باستاپ جىبەردىم. ولار شىنىمەن دە مەن ايتقان زاتتاردى وقىپ كەپتى. وي، راحات بولدى- اۋ! مەن ءبىر- اق رەت ايتام. ولار ءارى قاراي وزدەرى جۇلقا تارتىپ كەتەدى.

 شەت ءتىلىنىڭ سوزدەرىن جاتتاعاندا قازاق ءتىلىنىڭ سوزدەرىن جاتتاپ وتىرعانداي سىڭىرە بەرەدى. داستارحان باسىندا قيسسا ايتقىزىپ جارىستىردىم. ساباق قىزعان كەزدە تاماعىم ءىسىپ كەتىپ، اۋىرىپ جاتىپ قالدىم. ءبىراق مەنىڭ اۋرۋىم ساباقتىڭ ساپاسىنا اناۋ ايتقانداي كەرى اسەر ەتكەن جوق. ولاردىڭ ارىنى باسىلمادى، قاعىپ الىپ، وزدەرى- اق دوڭگەلەتە بەردى. وسىلايشا ەكى اپتادا مىڭنان اسا ءسوز جاتتاپ، تىلدەرىن سىندىرىپ قايتتى.

بۇل اڭگىمە ءارى قاراي تۋىستار اراسىندا تاعى دا تارالادى. «ادامنىڭ ءبىر قىزىعى بالا دەگەن، بالانى وقىتۋدى جەك كورمەدىم» دەپ تاعى دا باستاپ كەتتىك. ءبىراق ولارعا «قيسسا وقىتىپ اكەلىڭدەر» دەپ شارت قويىپ ۇلگەرمەدىك. بىردەن باستاۋعا تۋرا كەلدى. بۇل جولى ازاپتىڭ اتاسى بولدى. ولار - ون، مەن - جالعىز. ولاردىڭ گەرويلارى(باتىر كەيىپكەرلەرى) باربي، زولۋشكا، بەتمان، بەن تەن، سپاندج بوب، تاچكي، راپۋنتسەل، شرەك، فەيرتەل، گارري پوتتەر، كارىس كينوسىنىڭ «كراساۆچيكتەرى» ، «كراساۆيتسا ي چۋدوۆيشە» ... وسىلاي جالعاسىپ كەتە بەرەدى. بالالاردىڭ ءبارى دە تالانتتى، ءبىراق بوتەن ءتىلدىڭ سوزدەرىن جاتتاۋ بۇلار ءۇشىن ازاپ بولدى. ولاردىڭ ميلارىن مىنا گەرويلار شىرماپ العان.

قولدارى قالت ەتە قالسا، گەرويلارىن جارىستىرىپ مەن ۇقپايتىن اڭگىمەنى گۋ ەتكىزۋگە دايىن وتىرادى. مەن ولاردىڭ قاپتاعان گەرويلارىنا 15  جىل بويىنا تىرنەكتەپ جيعان رۋحاني گەرويلارىمدى قارسى قويدىم. وسىلايشا ولار مەن مەنىڭ ارامدا مادەني سوعىس باستالدى. داستارحان باسىندا قىزىق اڭگىمە ايتىپ، ولاردىڭ ارماندارىن وياتىپ وتىرماساڭ، ءوز قىزىقتارىنا تەز ءتۇسىپ كەتەدى.

ستراتەگيانى بىلاي قۇردىم: ولاردىڭ ميلارىن قۇرساۋلاپ، ارماندارىن ماتاپ تۇرعان جالعان گەرويلاردى باستارىنان «ايداپ» شىعۋ كەرەك. سوسىن بوساعان ورىندارعا اسقاق ارماندار سالۋ كەرەك. مەن ءبىرىنشى رەت اڭىزدار مەن قيسسالاردى ايتىپ باستاعاندا جانى جوق دۋالعا سويلەپ وتىرعانداي بولدىم. ولار سپاندج بوب تۋرالى قاشان ايتادى دەپ كۇتىپ وتىرعان سياقتى كورىندى ماعان. ءبىراق مەن دە اقىرىنداپ، قيسسالاردى بارىنشا از- ازدان سىزدىقتاپ ميلارىنا قۇيا باستادىم. كۇن سايىن داستارحانعا ءۇش مەزگىل وتىرعاندا الدىڭعى وقيعانى قايتالاپ وزدەرىنە ايتقىزا بەردىم. ءۇشىنشى كۇنى كۇتپەگەن وقيعا بولدى. ناعاشىلارى پاۆلوداردا تۇراتىن ءبىر شالا قازاعىم داستارحانعا وتىرا سالىسىمەن:

- اعاي، قيسسا ايتساڭىزشى، - دەگەندە قۇلاپ قالا جازدادىم. ول ءوزى قازاقشا زورعا سويلەپ جۇرگەن ەدى. ماعان دا كەرەگى سول ەدى. سىنالاپ كىرىپ كەتتىم. ءبىر اپتادان اسقاندا قيسسا تىڭداۋعا دەگەن تابەتتەرى ابدەن اشىلدى. سونىمەن اس ءىشىپ بولا بەرە:

- اعاي، قيسسا ايتساڭىزشى، - دەپ شۋلاي باستايدى. سول ءساتتى كۇتىپ وتىرعان مەن دە:

- باياعىدا ادام اتا حاۋا انا جارالعان سوڭ، - دەپ كەتە بارام. ولار بولسا جىلانعا اربالعان تورعايداي بوپ، مەنىڭ اۋزىما كىرىپ كەتە جازداپ ازەر وتىرادى. ەڭ قىزىق جەرىنە كەلگەندە ءۇزىپ تاستايمىن دا:

- «كەتتىك ساباققا!» - دەيمىن. ولار:

- ءوي، اعاي، جالعاسى شە؟ بىتىرە سالساڭىزشى، - دەپ جالىنادى. مەن:

- تاعى ءبىر جاڭا ساباق الساڭدار عانا جالعاسىن ايتامىن، - دەيمىن. قيسسانىڭ قىزىق جەرىن تىڭداۋ ءۇشىن شەت ءتىلىن شەمىشكەدەي شاعا باستادى. سوڭىنا قاراي تىپتەن راحات بولدى. قيت ەتسە:

 -  قيسسا ايتپاي قويام، -  دەپ قورقىتاتىن بولدىم. ونداي كەزدە جاندارى قالمايدى. سودان نە كەرەك، ەكى اپتاعا سوزىلعان كۋرس تا مارەسىنە جەتىپ اياقتالدى.

وسىلايشا اقيقاتتىڭ گەرويلارى اقىرى جەڭىسكە جەتتى. ايتپاقشى تاعى ءبىر زاتتى ۇمىتىپ بارا جاتىر ەكەم. مەن ورتا جولدا ولاردىڭ گەرويسىماقتارىن سىندىراتىن تاعى ءبىر ءتاسىل ويلاپ تاپقان ەدىم. «الديدەن ەپوسقا دەيىن» دەگەن كىتاپتان تاماشا ءبىر باتا تاۋىپ الدىم. ءىشى تۇنىپ تۇرعان رۋحاني گەرويلار ەكەن. كىلەڭ قازاق. بالالار ولاردىڭ ءبىر دە بىرەۋىنىڭ اتىن بىلمەيدى. - ەگەر وسى باتانى جاتتاساڭدار، ءاربىر اۋليە تۋرالى قىزىقتى قيسسا ايتىپ بەرەم، - دەدىم. باتا جاتتاعاننىڭ كوكەسىن سول كەزدە كوردىم- اۋ! ءبىراق ول جايلى كەيىن جازام. كىتابى بارلار ول باتانى وزدەرى- اق تاۋىپ الادى.

 

سانجار كەرىمباي

degdar.kz