جەر استى جولى جايلى نە بىلەسىز؟
ءدال وسىعان بايلانىستى مەتروپوليتەن ءسوزى حالىقارالىق تەرمينولوگياعا ەندى. لوندوندىق مەترو العاشىندا بۋمەن ءجۇرىپ، جەر ۇستىندە ورنالاسقان. ەكىنشى بولىپ 1869-جىلى ءوز مەترولارىن افينا قالاسى ىسكە قوستى. ءدال وسى شاھارداعى جەر استى جولىن ەرەكشە ديزاينەرلىك شەشىمدەرى ءۇشىن ەڭ اسەم مەترو دەپ جاتادى.
اسىرەسە ستوكگولم ستانتسياسىنا ەڭ ۇزىن سۋرەت گالەرەياسى اتاعى بۇيىرعان ەكەن. مۇندا بارلىعى عاجايىپ ەرتەگىدەي، ءبىر ايالدامادا قىزىل بۋمەن قارا شاحتاعا كىرسەن، ەكىنشىسىندە جاپ-جاسىل ورماندا جۇرەسىڭ. كوز ۇيرەنگەن كلاسسيكالىق دالىزدەر جوق. ال زاماناۋي تەحنيكالىق شەشىمدەرىمەن ەلىكتىرىپ، اۆتوماتتاندىرىلعان سەرۆيسىمەن تاڭ قالدىراتىن دۋباي قالاسىنداعى «يۋنيون - سكۆەر» الەم بويىنشا ەڭ ۇلكەن ستانتسيا. ول تۇتاستاي 20 مىڭ شارشى مەتردى قۇرايدى. سونىمەن قاتار كوپتەگەن مۇسىلمان ەلدەرى ءدىني كوزعاراستارىنا بايلانىستى، تەك قانا ايەلدەرگە ارنالعان ارنايى ۆاگوندارمەن قامتىلعان.
ءدال وسىنداي ارتىقشىلىق توكيولىق جەر استى جولىندا دا بار. ولار ارنايى قىزعىلت تۇسپەن جانىپ، مەترونىڭ العاشقى جانە سوڭعى ۆاگوندارى بولادى. وندا ءتىپتى ۆاگوندارعا سيماي جاتقان ادامداردى ىعىستىرىپ، ەسىكتى بەكىتەتىن ماماندار دا قاراستىرىلعان. ال مەترومەن قاتىناۋ ءۇشىن ەڭ ارزان بيلەتتى سولتۇستىك كورەيادان الاسىز. مۇندا جەتوندى ءبىزدىڭ ۆاليۋتامەن 10 تەڭگە، 27 تيىنعا ساتادى. وسى مەملەكەتتىڭ تاريحي باۋىرلارى وڭتۇستىك كورەيالىقتار جىل بويىنا مەترونى ەڭ كوپ قولداناتىن حالىق بولىپ ەسەپتەلەدى. ءبىر قىزىعى الەمنىڭ بارلىق مەترو جولاقتارىن تىزبەكتەيتىن بولساق سولتۇستىك پوليۋستەن ەكۆاتور سىزىعىنا دەيىن جەتۋگە بولادى ەكەن.
بۇل كورسەتكىشكە ءوزىنىڭ ەداۋىر ۇلەسىن نيۋ-يورك قالاسىنىڭ مەتروپوليتەنى قوسىپ وتىر. ونىڭ جەر استى جولدارىنىڭ جالپى ۇزىدىعى تۇتاستاي 1300 شاقىرىمدى قۇرايدى. ال تۇركى تەكتەس ۇلتتار اراسىندا مەتروعا ەل العاشقى بولىپ تۇرىك حالقى قول جەتكىزدى. تۇركيانىڭ ەۆروپالىق بولىگىندە 1875-جىلى تۋنەل اتتى جەر استى جولى بولعان كورىنەدى.
ءبىراقتا ءقازىر تەك قانا تاريحي وبەكت رەتىندە عانا قاراستىرىلادى. تولىق قاننى مەتروپوليتەن تەك قانا 2000-جىلى ىسكە قوسىلعان. ەڭ قىمبات جەر استى جولى تەگەران قالاسىندا ورنالاسقان. ونىڭ قۇنى 1 ميلليارد دوللاردى قۇرايدى. مەترو العاشىندا مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرگە بۋنكەر رەتىندە قولدانىلىپ، كەيىننەن قوعامدىق كولىككە اينالعان.
ءوزىنىڭ ەرەكشە ديزاينىمەن ەڭ جاس مەترولاردىڭ تىزىمىندەگى الماتى مەتروپوليتەنى دە كوزگە ءتۇستى. 2011-جىلدىڭ 1-جەلتوقسانىندا اشىلعان قوعامدىق كولىكتىڭ ءاربىر ستانتسياسى اتاۋىنا بايلانىستى تەماتيكالىق جانە ۇلتتىق ۇلگىدە جاسالعان. ءالى تۇتاستاي سالىنىپ بىتپەگەن جەر استى جولى جىل سايىن جاڭا ستانسيالارمەن تولىعىپ، ءوز مۇمكىندىكتەرىن ۇلعايتۋدا.
اينۇر قازىكەنوۆا
«ايقىن»
