تۇركيادا تەگىن وقيمىن دەسەڭ
جىل سايىن بۇل ورتالىقتاردا 10 مىڭ ادام ءبىلىم الادى ەكەن. الماتىدا دا ورتالىقتىڭ ءبولىمى بار. بۇل جەردەن العان سەرتيفيكات پەن ديپلوم تۇركيانىڭ بارلىق ج و و- سىنا جارامدى.
تۇركيادا وقۋ ءۇشىن «تومەر» سەرتيفيكاتى مىندەتتى. ءبىزدىڭ ەلدەن دە تۇرىك ەلىنە وقۋعا بارعىسى كەلەتىن تالاپكەر از ەمەس. وسى ورايدا «تومەر» ورتالىعىنىڭ الماتىداعى بولىمىنە بارىپ، ءمان- جايدى بىلۋگە تىرىستىق. بۇل ورتالىق تەك تۇرىك ءتىلىن عانا وقىتپايدى. اعىلشىن ءتىلى كۋرستارى دا بار. ورتالىقتىڭ الماتىداعى ءبولىمىنىڭ باسشىسى - ايفەر ىشىق. تۇرىك ەلىنە ەسىمى بەلگىلى جۋرناليست. ايفەر حانىم تۇركيادا وقىعىسى كەلەتىندەرگە وڭتايلى مۇمكىندىكتەر تۋرالى ايتىپ بەردى...
ايفەر ىشىق، الماتىداعى «تومەر» ءتىل ۇيرەتۋ ورتالىعىنىڭ باسشىسى:
«تومەرگە» كەل، ءتىل ۇيرەتەمىز، تۇركياعا جىبەرەمىز
ۇلان: ايفەر حانىم، تۇركياعا نەگىزىنەن قاي سالالار بويىنشا وقۋ ىزدەپ بارادى؟
ا. ىشىق: ەڭ الدىمەن تۋريزم، مەديتسينا جانە ەكونوميكا، بانك ءىسى بويىنشا بارادى. ال مەديتسينا فاكۋلتەتتەرىنە وقۋعا ءتۇسۋ قيىنىراق.
- سىزدەردىڭ ۇيىمنىڭ تۇركيانىڭ قانشا وقۋ ورنىمەن بايلانىسى بار؟
- ءبىزدىڭ ۇيىم تۇركيانىڭ 168 ۋنيۆەرسيتەتىمەن بايلانىستا جۇمىس ىستەيدى. تالاپكەرلەردى ءوز تاڭداۋىنا نەمەسە مۇمكىندىگىنە قاراي وسى وقۋ ورىندارىنىڭ بىرىنە جىبەرەمىز. ارينە، ءارقايسىسىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى بار. اراسىندا مەملەكەتتىك، اقىلى جانە جەكەمەنشىك وقۋ ورىندارى دا بار. جەكەمەنشىك وقۋ ورىندارىنان ستامبۇلداعى باقشاساراي مەن ايدىن ۋنيۆەرسيتەتتەرىمەن بايلانىستامىز. ءبىز كوبىنەسە ۇلكەن قالالارعا ەمەس، شاعىن قالالارعا جىبەرگەندى ءجون كورەمىز. ويتكەنى، وقيتىن بالا مەن اتا- انادان شىعىن از شىققانىن قالايسىڭ. كەرەك جاعدايدا ول شاعىن قالالارداعى ۋنيۆەرسيتەتتەرگە ۇلكەن قالالاردىڭ وقىتۋشىلارى كەلىپ، ءدارىس بەرەدى. سوندىقتان شاعىن قالالارداعى ج و و- لاردىڭ ءىرى قالالاردان گورى دەڭگەيى تومەن دەپ قاراۋعا بولمايدى.
ءبىز جىبەرگەن ۋنيۆەرسيتەتتەرگە باراتىن بولسا، ءبىر جىلعا اس- اۋقاتى، تۇرعىن جايى، وقۋىن قوسقاندا بارلىعى شامامەن 3,5 مىڭ دوللار قاراجات جۇمسالادى. مەنىڭشە، بۇل اسا قىمبات ەمەس. ال گرانتقا ءتۇسۋ- تۇسپەۋىنە ءبىز كەپىلدەمە بەرە المايمىز. كەيدە تالاپكەرلەردى قانداي شارت پەن تالاپقا قاراي گرانتقا قابىلداعانىن تۇسىنە بەرمەيمىز. ءار وقۋ ورنىنىڭ ءوز تالاپتارى بار.
- تۇركيادا وقۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
- تۇركياعا وقۋعا بارعاندار ەڭ الدىمەن تۇرىك ءتىلىن بىلگەنى ماڭىزدى.
ول ءۇشىن ەڭ بىرىنشىدەن انكارا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «تومەر» سەرتيفيكاتى جانە ديپلوم كەرەك. سەرتيفيكات پەن ديپلومنىڭ ايىرماشىلىعىن ايتايىق. سەرتيفيكات تۇرىكشە جاقسى بىلەدى دەگەندى، ديپلوم تۇرىك ءتىلىن جەتىك مەڭگەرگەن دەگەندى بىلدىرەدى. وسى «تومەر» سەرتيفيكاتىن الۋ ءۇشىن تۇركياعا بارىپ ءبىر جىل وقۋدىڭ كەرەگى جوق. الماتى قالاسىندا انكارا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «تومەر» ءبولىمى بار، سول جەردە 8 اي وقىپ، «تومەر» سەرتيفيكاتىن نەمەسە ديپلومىن الا الاسىزدار دەگىم كەلەدى. وقۋ مەرزىمى اياقتالعاندا تۇركيادان وقىتۋشىلار ارنايى كەلىپ، سىناق الادى. ياعني، ءبىز تەك وقىتامىز. ەمتيحاندى تۇركيالىق ماماندار وزدەرى قابىلداپ الادى. ال تۇركياعا بارىپ ءتىل ۇيرەنەم دەگەندەر كوبىرەك شىعىنعا ۇشىرايدى. ويتكەنى، ول جەردە ءتىل كۋرستارىنىڭ باعاسى قىمباتتاۋ.
- قازاقستاننىڭ ءار قالاسىندا دەرلىك تۇرىك ءتىلى كۋرستارى بار. الماتىنىڭ وزىندە سىزدەردەن بولەك كوپتەگەن تۇرىك ءتىلى كۋرستارى بار. باعاسى دا سىزدەردەن تومەندەۋ بولۋى مۇمكىن. وسى تۇرعىدا نە ايتار ەدىڭىز؟
- ايتقاندارىڭىز راس. الايدا، مۇنداعى ءتىل كۋرستارىنىڭ ءبارى بىردەي ءدال ستامبۇلداعى سويلەۋ- جازۋ تىلىنە سايكەس ۇيرەتە بەرمەيدى. ءتىپتى، ءدال ستامبۇل ءتىلىن وقىتقان كۇننىڭ وزىندە ولاردىڭ ەشبىرىنىڭ سەرتيفيكاتى تۇركياعا وقۋعا تۇسۋگە جارامايدى. تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتتەرى شەتەلدىك تالاپكەرلەردەن تەك «تومەر» سەرتيفيكاتىن تالاپ ەتەدى. ءبىزدىڭ ورتالىق تا ءتىل ۇيرەنەم دەۋشىلەرگە ءارتۇرلى جولدى ۇسىنا الادى. مىسالى، تۇركياعا وقۋعا بارام دەمەسە، سەرتيفيكات پەن ديپلوم دا ماڭىزدى ەمەس. ول شاكىرتتەرگە كۋرس باعاسى دا ارزاندايدى. ال الماتىدا «تومەر» ءبولىمى بىرەۋ عانا.
- تۇرىك تىلىنەن بولەك قانداي سىناقتار بار؟
- تۇركياعا وقۋعا ءتۇسۋدىڭ ءۇش جولى بار. ءبىرىنشىسى - اتتەستات پەن ديپلومداعى باعا كورسەتكىشى. ەكىنشىسى - YЦS (ي ءو س) سىناعى. بۇل - تۇركيانىڭ بارلىق ۋنيۆەرسيتەتىندە وتكىزىلەتىن سىناق. بۇل سىناققا كىرۋ ءۇشىن، بىرىنشىدەن، ماتەماتيكا، گەومەتريا، لوگيكا جانە تۇرىك تىلىنەن سىناقتار بولادى. بۇل سىناقتار تۇركيا باعدارلاماسىمەن وتەدى. سىناقتىڭ سۇراقتارى تۇركيانىڭ «مەتراپول» ءبىلىم ورتالىعى تاراپىنان ازىرلەنەدى. وسى سىناققا كىرۋ ءۇشىن 11-سىنىپقا كوشەتىن بالالارعا ارنالعان دايىندىق كۋرسى دا بار. بۇل كۋرس بويىنشا دا 8 اي دايىندالادى. ي ءو س دايىندىق كۋرسىنا ماۋسىمنىڭ ورتاسىنان باستاپ تىركەلەدى. ال كۋرس وقۋى شىلدەنىڭ 1-ىنەن باستالادى. ي ءو س سىناقتارى جىلىنا ءبىر رەت - كوكتەمدە بولادى. سەرتيفيكات جانە ديپلوم سىناقتارى جىلىنا ەكى رەت - قىستا جانە كوكتەمدە.
ءۇشىنشىسى - SAT ەمتيحانى (اعىلشىن تىلىنەن سىناق). ءبىراز جىل بۇرىن مەكتەپ بىتىرۋشىلەردى ۇ ب ت ناتيجەسىنە قاراپ تاڭدايتىن. قازىر ول سىناقتىڭ ناتيجەسىنە قارامايدى. سول ءۇشىن ۇ ب ت- دان تومەن بالل الىپ قالىپ، مۇڭايۋدىڭ قاجەتى جوق. مۇمكىندىك دەگەن قايدا دا بار. تەك، رەتىن تابا ءبىل. مىسالى، ءبىز دە سونداي مۇمكىندىكتەرگە سەپ بولا الامىز.
- تۇركيادا شەتەلدەن كەلگەن ستۋدەنتتەرگە قانداي جەڭىلدىكتەر قاراستىرىلعان؟
- مىسالى، تۇركيا ازاماتى ءوز مەملەكەتىندە جىلىنا 2000 دوللار بەرىپ وقىسا، ال شەتتەن كەلگەن ازاماتتارعا ونىڭ وقۋىنىڭ 70 پايىزىن تۇركيا مەملەكەتى ءوزى تولەيدى. سوندا شەتەلدىكتەر جىلىنا 2000 دوللار ەمەس، 500 دوللار تولەپ وقيدى. باكالاۆريات، ماگيستراتۋرا، دوكتورانتۋراعا ءتۇسۋ ءۇشىن دە وسى «تومەر» سەرتيفيكاتى كەرەك.
- ايفەر حانىم، ءدال بيىل كۇزدەن باستاپ تۇركيادا وقىعىسى كەلەتىندەرگە قانداي ءتيىمدى جولداردى ۇسىنا الامىز؟
- بيىل كۇزدە تۇركياعا وقۋعا كەتسەم دەگەندەر ءۇشىن قولىمىزدا 3-4 ۋنيۆەرسيتەت قالدى. ول ۋنيۆەرسيتەتتەر مەكتەپ بىتىرۋشىلەردى اتتەستاتتىڭ باعاسىنا قاراپ الادى. باستىسى، اتتەستاتىندا «3» بولماۋى ءتيىس. ول تالاپكەرلەر ءبىزدىڭ ورتالىققا كەلسە، قانداي قۇجاتتار جيناۋ كەرەگىن تۇسىندىرەمىز. قۇجاتتاردىڭ ءبارىن دەرلىك تۇرىك تىلىنە اۋدارۋ قاجەت بولاتىنىن ەسكەرتىپ قويساق بولادى. بولماسا، ول جاعىنان ءوزىمىز دە كومەكتەسە الامىز.
- تاماشا! ول ۋنيۆەرسيتەتتەرگە قاي ماماندىقتار بويىنشا مۇمكىندىك بار؟
- ماماندىقتىڭ ءبىراز ءتۇرى بار، ول جاعىن اسا ۋايىمداماسىن. ورىن سانى دا از ەمەس، ءبىراز بالاعا مۇمكىندىك بەرىلەدى. تالاپكەرلەر حابارلاسسا، ارى قاراي ەگجەي- تەگجەيلى تۇسىندىرەمىز.
- تۇركيا مەملەكەتىنىڭ شەتەلدىكتەرگە وسىنشاما تەگىن وقۋ جانە جەڭىلدەتىلگەن وقۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋداعى ماقساتى نە؟ وزدەرىنە نە پايدا؟
- ماقساتىمىز - تۇرىك ءتىلىن ۇيرەتىپ، تۇركياعا وقۋعا جىبەرۋ. ەكى مەملەكەت اراسىندا ستۋدەنتتەردىڭ ءوزارا تاجىريبە الماسۋى، ءبىلىم الۋى. سونىمەن قاتار، قازاقستانعا دا تۇرىك ءتىلىن كەڭىنەن جايۋ.
- «تومەر» ورتالىعىنىڭ مالىمەتتەرىن قانداي سايتتان بىلۋگە بولادى؟ تەلەفون ارقىلى بايلانىسقا شىعۋعا بولا ما؟
- ارينە، تەلەفون شالىڭىزدار. بايلانىس تەلەفوندارىمىز: 87026758374, 87477894475
اڭگىمەلەسكەن
قارلىعاش دوسانوۆا
«ۇلان»، №21
(24.05.2016)
