تۇركيادا تۇرعىندارى قۇس تىلىندە ەركىن «سويلەسەتىن» اۋىل بار

استانا. قازاقپارات - تۇركيادا قارا تەڭىز جاعالاۋىنا جاقىن ورنالاسقان گيرەسۋن پروۆينتسياسىندا ەرەكشە اۋىل بار. يۋنەسكو حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ تىزىمىنە كىرگەن ەلدى مەكەن كۋشكوي دەپ اتالادى. قازاقشا ماعىناسى - «قۇس اۋىلى».

تۇرعىنداردىڭ تۇرىك تىلىنەن بولەك، وزدەرى عانا تۇسىنەتىن ءتىلى بار. ولار 400 جىلدان بەرى ءبىر- بىرىمەن قاشىقتىقتان ىسقىرىق ارقىلى تىلدەسۋدى داستۇرگە اينالدىرعان. ماسەلەن، كوشەنىڭ ارعى بەتىندەگى كورشىسىن شايعا شاقىرۋ ءۇشىن اۋلاعا شىعىپ، ىسقىرا سالسا بولعانى. سوندىقتان بولار اۋىلدا ۇيالى تەلەفوندى قولداناتىندار سانى دا از كورىنەدى.

 «قۇس تىلىندە سويلەيتىندەر اۋىلى» دەگەن اتاۋ وسىدان شىققان. قىردىڭ توبەسىنە شىعىپ، ىسقىرىپ اڭگىمەلەسۋ اجەلەر ءۇشىن دە قيىن ەمەس. وزگەلەرگە جاي ىسقىرىق بولىپ ەستىلگەنىمەن جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ وزدەرىنە تۇسىنىكتى تىلگە اينالعانىنا ءتورت عاسىر بولعان.

 اۋىل تۇرعىنى:

 بۇگىنگىدەي تەحنولوگيا دامىماعان زاماندا اتالارىمىز بايلانىس قۇرالى رەتىندە ەنگىزگەن. بۇل جاقتا قىستا قار قالىڭ، جولى ويلى- قىرلى بولىپ كەلەدى. تۇرعىندار شارۋامەن اينالىسىپ ءجۇرىپ، ۇزاقتان ىسقىرىپ اڭگىمەلەسەتىن بولعان. قىسقاسى، بۇرىنعىلاردان بىزگە جەتكەن مادەني ميراستى جوعالتىپ الماي، ءارى قاراي جالعاستىرۋىمىز كەرەك.

 اۋىلداعىلار جىل سايىن ءداستۇرلى فەستيۆال ۇيىمداستىرادى. شارا بارىسىندا جاسى مەن قارياسى قاتار تۇرىپ، جارىسقا تۇسەدى. ءبىر بىرىنە ىسقىرىقپەن جۇمباق جاسىرىپ، ءۇش شاقىرىم قاشىقتىقتان بايلانىس ورناتادى.

 سەفەر كوچەك، چاناكچى اۋدانى مادەنيەت جانە تۋريزم قورىنىڭ پرەزيدەنتى:

 ىسقىرىق ارقىلى سويلەسۋ - ۋاقىت جوعالتپاۋدىڭ جانە ءبىر- ءبىرىن شاقىرۋ ءۇشىن قاسىنا بارماي- اق، حاباردى ۇزاقتان جەتكىزۋدىڭ ءتيىمدى جولى. قارسى بەتتە وتىرعان اعايىن- تۋىس، كورشى- كولەمدى شايعا شاقىرۋعا دا ىڭعايلى. بۇل ەل اراسىندا قۇس تىلىندە تىلدەسۋ دەپ اتالىپ كەتتى.

 اۋىلداعى ورتا مەكتەپتە «قۇس ءتىلى» فاكۋلتاتيۆتى ءپان رەتىندە ەنگىزىلگەن. ال، ەرەسەكتەر ءۇشىن ارنايى كۋرس اشىلعان. مۇندا دا ەرەجە ورتاق. وزگە ءتىلدى مەڭگەرگەندەي دارەجەڭە ساي سەرتيفيكات تاپسىرىلادى.

 مەحمەت سينان، كۋشكوي اۋىلىنىڭ اكىمى:

 ءدارىس اياقتالعان سوڭ مۇعالىمدەر الدىندا ەمتيحان تاپسىرادى. ماسەلەن، بىرنەشە شاقىرىمدا تۇرىپ، ءتۇرلى تاپسىرمالار بەرىپ ورىنداتامىز. ءارتۇرلى سۇراقتار قويامىز. قولىڭدا نە بار، جۇگىر، بەرى كەل، بيلە دەگەندەي. ۇيرەنۋشىلەر اراسىندا ۇلكەندەر دە بار. جىل سايىن وقۋشى قابىلدايمىز. بۇل ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ ەرەكشەلىگى ءارى ەسكى مادەنيەتتىڭ ءبىر بولشەگى دەپ بىلەمىز.

 سامات سۇلەي، ءتىلشى:

 ەلدىڭ تۋريزم جانە مادەنيەت مينيسترلىگى «قۇس تىلىندە» سويلەسۋدى ەسكى مادەنيەتتىڭ ءبىر بولشەگى رەتىندە يۋنەسكو حالىقارالىق تىزىمىنە ەنگىزۋدى كوزدەيدى. ويتكەنى كۋشكوي اۋىلى - ىقىلىم زاماننان بەرى ىسقىرىق ارقىلى تىلدەسىپ، بايلانىس قۇرا الاتىن الەمدەگى جالعىز اۋىل.

https://astanatv.kz