دوحاداعى كەزدەسۋ: ءبىر مامىلەگە كەلە الماۋدىڭ سەبەبى نەدە؟

استانا. قازاقپارات - مۇناي ءوندىرۋ كولەمىن قاڭتار ايىنداعى دەڭگەيدە «قاتىرىپ تاستاۋ» ماسەلەسىنە ارنالعان دوحاداعى ەكىنشى كەزدەسۋ دە ناقتى ناتيجە بەرمەدى. سەبەبى مۇناي ءوندىرۋشى مەملەكەتتەر ءبىر كەلىسىمگە كەلە المادى.

  ايتا كەتەيىك، بيىل اقپاننىڭ 16- كۇنى دوحادا وتكەن العاشقى كەزدەسۋدە رەسەي، ساۋد ارابياسى، كاتار جانە ۆەنەسۋەلا مۇناي ءوندىرۋ كولەمىن قاڭتار ايىنداعى دەڭگەيدە ساقتاۋعا كەلىسكەن ەدى. الايدا ول كەلىسىمگە باسقا مەملەكەتتەر دە قوسىلۋى شارت.

وسىدان كەيىن مۇناي باعاسى بىرتىندەپ كوتەرىلە باستادى. ال دوللاردىڭ باعامى (قازاقستاندا 398 تەڭگەدەن بىرتە- بىرتە 350-گە دەيىن) تومەندەدى. دەگەنمەن، دوحاداعى كەلىسىمدى ىسكە قوسىپ، مۇنايدىڭ باعاسىن بارىنشا كوتەرۋ ءۇشىن و پ ە ك- كە كىرەتىن باسقا دا مەملەكەتتەردىڭ كەلىسىمى كەرەك ەكەنى بەلگىلى. سول سەبەپتى ەكىنشى كەزدەسۋدى وتكىزۋ ۇيعارىلدى.

 ەكىنشى كەزدەسۋ ناۋرىزدىڭ ورتا شەشىندە ماسكەۋ قالاسىندا وتەدى دەگەن جوسپار بولعان. وعان ءىرى مۇناي ەكسپورتتاۋشى يران يسلام رەسپۋبليكاسى دا قاتىسادى دەدى. الايدا، كوپ ۇزاماي، رەسمي تەگەران: «ءبىز حالىقارالىق سانكسيالارعا دەيىنگى مۇناي ءوندىرۋ كولەمىنە جەتپەيىنشە، ونى بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە ساقتاي المايمىز»، - دەپ مالىمدەمە جاساپ، كەزدەسۋگە قاتىسۋدان باس تارتتى. سودان رەسەيدىڭ ەنەرگەتيكا ءمينيسترى ادەكساندر نوۆاك يرانعا ءوزى بارىپ، بىرىككەن مامىلەگە قوسىلۋعا بارىنشا ۇندەپ باقتى. ءبىراق ونىسى جۇزەگە اسپادى. وسى اقپاراتتان كەيىن مۇناي نارىعىنداعى باعا تاعى قۇبىلا باستادى. مۇنايدىڭ باعاسى تومەندەپ، دوللار ءبىرشاما كۇشەيدى.

يراننىڭ ۇستانىمىنا قاراماستان، ا. نوۆاك مۇنايدى ءوندىرۋ كولەمىن ءبىر دەڭگەيدە «قاتىرىپ تاستاۋ» باستاماسى ونسىز دا ىسكە اسىپ، ناتيجە بەرەتىنىن مالىمدەدى. ونىمەن رەسمي ماسكەۋ يراننىڭ ۇستانامىنا قارسى ەمەس ەكەنىن ءبىلدىردى. الايدا ساۋد ارابياسى وعان ءۇزىلدى- كەسىلدى قارسى. وسى جولعى كەزدەسۋدىڭ التى جارىم ساعاتقا كەش باستالۋىنا دا وسى ماسەلە سەبەپ بولدى.

 ساۋد ارابياسى و پ ە ك ۇيىمىنا كىرەتىن بارلىق مەملەكەتتەردىڭ، سونىڭ ىشىندە يران يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىسۋىن تالاپ ەتتى. دەگەنمەن، رەسمي تەگەران تاعى ءوز وكىلىن جىبەرگەن جوق. رەيتەر اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، بۇگىندە مۇناي ءوندىرۋ كولەمىن قاڭتار ايىنداعى دەڭگەيدە «قاتىرىپ تاستاۋ» كەلىسىمى بويىنشا رەسەي مەن ساۋد ارابياسى ءبىر مامىلەگە كەلە الماي وتىر. بىرەۋى بۇل باستامانى يرانسىز ىسكە اسىرا الامىز دەسە، ەكىنشىسى وعان كەلىسپەي، تەگەراننىڭ دا ورتاق مامىلەگە قوسىلۋىن تالاپ ەتىپ وتىر.

وسى جولى دوحاداعى كەزدەسۋگە 17 مەملەكەت قاتىستى. ولاردىڭ ىشىندە و پ ە ك- كە كىرمەيتىن رەسەي، ءازىربايجان، قازاقستان مەن ومان بار. كەزدەسۋدەن كەيىن قازاقستاندىق جۋرناليستەر ەنەرگەتيكا ءمينيسترى قانات بوزىمبايەۆتان تۇسىنىكتەمە بەرۋدى سۇراعاندا ول: «ساۋدالاسىپ جاتىر»، - دەپ قىسقا عانا قايىردى.

دوحاداعى ەكىنشى كەزدەسۋدىڭ ناتيجەسى: و پ ە ك كارتەلگە كىرەتىن، ءبىراق كەزدەسۋگە قاتىسپاعان مەملەكەتتەرمەن قوسىمشا كەڭەستەر وتكىزبەكشى. ونىڭ بارلىعى ماۋسىم ايىنداعى و پ ە ك سامميتىنە دەيىن اتقارىلماقشى. سول كەزدە مۇناي كولەمىن «قاتىرىپ تاستاۋ» ماسەلەسىنە ارنالعان ءۇشىنشى كەزدەسۋ وتەدى دەگەن بولجام بار.

Вaq.kz