جەلەكتىنىڭ جۇدىرىقتاسۋى نەمەسە قىزعا ءتان سپورت پا؟
قىم-قۋىت اقىل ايتقان، ىشقىنا نۇسقاۋ بەرگەن، اتويلاپ ۇران شاقىرعان ۇلى دۇرمەك، ايعاي-شۋ ەسىن شىعارىپ جىبەردى.
ەندىگى اراداعى بار ماقسات، ىنتا-جىگەر قارسىلاسىن قاقىراتا سوعۋ عانا ەدى. اتتەڭ وعان جاقسى اۋدانىنان كەلگەن قىز بالادان گورى ەر بالاعا كوبىرەك ۇقسايتىن قاقپاق جاۋىرىندى، جارلاۋىت قاباعىنىڭ استىمەن جىلاڭ كوزى سىعىرايىپ قارايتىن ءتورتباق سارى قىز جىبەرەتىن ەمەس.
العاشقى راۋند ءبىرىن-ءبىرى اڭدىعان، ارباسقان، تاپ بەرىپ تايتالاسقانىمەن دىتتەگەن جەرىنە ەكەۋى دە جەتە الماعان تەپە-تەڭ جاعدايدا ءوتتى. قيىنى ەكىنشى راۋند بولدى. ءاپ دەگەندە سارى قىزدىڭ شويىن جۇدىرىعى ءدال كەۋدەدەن تيمەسى بار ما؟! بۇل تالماۋسىراپ دەمالا الماي قالدى.
بار كۇشىن العاشقى ەكى مينۋتتا سارقا جۇمساعاننان كەيىن بە ەكەن، اياقتارى دا قورعاسىن بايلاپ قويعانداي قوزعالۋى قيىنداپ، قوس بىلەكتەن ءال كەتىپ، ءداۋ قولعاپ كيگەن نازىك قولدارىن كوتەرىپ، قورعانىستا تۇرۋدىڭ ءوزى مۇڭ بولا باستادى.
سارى قىز ءسال تاپالداۋ. ونىڭ ۇستىنە قولى دا قىسقا. مۇنىڭ مۇمكىندىگى مولداۋ. سامايدان قۇيىلعان اششى تەر قوس جانارىن اشىتىپ، رينگتەگى قارسىلاسى بىلاي تۇرسىن توڭىرەكتەگى قارا اسپاندى اينالدىرىپ، قارا جەرگە تۇسىرەردەي ىشقىنا ايعايلاعان جەلوكپە جۇرتتى كورۋدەن دە قالدى.
وڭ قولىن ءسال تۇسىرە بەرگەنى سول ەدى شويىنداي جۇدىرىق ءدان يەگىنىڭ استىنان سارت ەتە ءتۇستى. ودان ارعىسى بۇلىڭعىر دۇنيە. جۇمىر جەر، جۇمساق رينگ اياعىنىڭ استىنان قاشىپ بارا جاتقانداي. تايانىش، تىرەك بولاتىن ەشتەڭە جوق. اۋەلى جامباستاي جىعىلعان. سودان سوڭ ءبىر اۋناپ ءتۇستى.
ەسىن دارىگەر كەلىنشەك ءمۇساتىر يىسكەتكەندە عانا جيدى. قۇربىلارىنىڭ جۇباتقان، جانى اشىعان سوزدەرىنىڭ ءبىرى - قۇلاعىنا كىرسە، ەكىنشىسى - كىرگەن جوق. كوز الدىنداعى كىرەۋكە تۇمان ايىقپاي تۇرىپ الدى. باسىنا جانى اشىماس، الدەكىم قاپتاپ تۇتاس قورعاسىن قۇيىپ قويعانداي...
اسەمنىڭ رينگكە شىققانىنىڭ سوڭعىسى وسى بولدى. ودان كەيىنگى كوپ كۇندەرى دارىگەرگە قارالۋمەن، ميىنا كەلگەن زاقىمدى ەمدەپ، سىرقاتتان ارىلار جول ىزدەۋمەن ءوتتى.
وسى ءبىر بوكس اسەمگە كەرەك پە ەدى؟! ونىڭ ورنىنا كوركەم گيمناستيكامەن اينالىسقاندا تالدىرماش دەنەسى تال شىبىقتاي بۇرالىپ، سازداققا بىتكەن قۇراقتاي قۇلپىرىپ، جايقالىپ وسپەس پە ەدى؟
مەديتسينا سالاسىندا ۇزاق جىل ەڭبەك ەتكەن بىلىكتى دارىگەر ءمارۋار جۇرىن قىزداردىڭ بوكس، شىعىس جەكپە-جەكتەرى، اۋىر اتلەتيكا ءتارىزدى سپورت تۇرلەرىمەن اينالىسۋىن قۇپتامايتىنىن اشىق ايتىپ وتىر.
- قىزدار ءۇشىن اينالىسامىن دەسە، وزگە دە قاۋىپ-قاتەرى از، زيانى جوق سپورت تۇرلەرى تولىپ جاتقان جوق پا؟! دەنە ءبىتىمى دۇرىس جەتىلۋ ءۇشىن، اعزانىڭ ءتۇزۋ قالىپتاسۋى ءۇشىن اينالىسقىڭىز كەلسە، كوركەم گيمناستيكا، ءبي ءتارىزدى سپورت تۇرلەرى تولىپ جاتقان جوق پا؟
ال بوكس، شىعىس جەكپە-جەكتەرى ءتارىزدى سپورت تۇرلەرىمەن اينالىسۋ نازىك جاندىلاردىڭ، ءتىپتى دە قولى ەمەس. اعزاعا تۇسكەن سالماق دەنساۋلىققا اسەر ەتەتىندىگى داۋسىز. اپ، ەتكەن بەتتە ەتقىزۋمەن جاستىق جالىنمەن اڭعارماي جۇرە بەرۋى مۇمكىن. ءبىراق ۋاقىت وتە كەلە، الگى زارداپ ايتەۋىر ءبىر شىعادى.
ونى كۇندەلىكتى جۇمىس بارىسىندا كورىپ ءجۇرمىز. سوندىقتان مەن ءوز باسىم دارىگەر رەتىندە دە، انا رەتىندە دە قىز بالالاردىڭ جۇدىرىقتاسۋمەن اينالىسۋىن دۇرىس دەپ ەسەپتەمەيمىن. سول قىز بالالارمەن سويلەسىپ كورسەڭ، ەڭ باستى سەبەبى - ەلىكتەۋ ەكەندىگىن اڭعارۋعا بولادى. سونداي-اق وزدەرىن-وزدەرى قورعايمىز دەگەندى دە ايتادى. سونشالىقتى قىز بالالار وزدەرىن الدەكىمنەن قورعاۋعا دايىندالاتىنداي ەل شەتىنە جاۋ كەلىپ تۇرعان جوق قوي. قولاڭ شاشتى قورعاۋ ازاماتتىڭ ءىسى.
اسەمنىڭ باسىنداعى قايعىلى وقيعانى زەرتتەپ، ماسەلەنى جان-جاعىنان الىپ قاراستىرعاندا، ءبىز پسيحولوگ جانبوتا ءابدىراحمانوۆانىڭ پىكىرىنە جۇگىندىك.
- قىز بالا سپورتتىڭ مۇنداي تۇرىمەن اينالىسقاننان كەيىن مىنەزىندە قاتىگەزدىك، شالت شەشىم قابىلدايتىن اسىعىستىق، ءتىپتى جاناشىرلىق، ىزگىلىك ىزدەرى كەمىپ، كەرىسىنشە، بەزبۇيرەكتىك پايدا بولا باستايدى. ونان سوڭ قىز بالا تۇرمىسقا شىققاننان كەيىن وتباسىندا ەرىمەن قارىم-قاتىناسى دا وزگەشە قالىپتاسادى.
ولار ەر ادامنان ۇستەم بولۋعا تىرىسادى. كۇنى ەرتەڭ ءسابيلى بولىپ، كىشكەنتايىن تاربيەلەگەندە دە كەشەگى قاتىگەز سپورتتىڭ قانعا سىڭگەن قاعيدالارى مەن مۇندالاپ تۇرادى. ايالى الاقاننىڭ ورنىنا جىلدار بويى قۇم سالعان قاپشىقتى ۇرعان تاس جۇدىرىق تا ءجۇرىپ كەتۋى مۇمكىن.
كەيبىر تاجىريبەگە قاراعاندا، سپورتتىڭ بۇل تۇرىمەن اينالىسقان قىز بالانىڭ بويىندا ءتۇرلى اۋىتقۋلار بولاتىنى دا شىندىق. دەمەك، دارىگەردىڭ ايتىپ وتىرعانىنداي، دەنساۋلىققا زيان كەلۋى ءبىر باسقا، ونىڭ وتباسىنىڭ ومىرىندە، ومىرگە اكەلگەن ءسابيىن تاربيەلەنۋىندە اناعا ءتان مەيىرىم ازايا بەرەدى. سپورتشى ءوزىنىڭ دەنساۋلىعىن عانا قۇرتىپ قويماي، وتباسىنىڭ بىرلىگىنە، ۇرپاعىنىڭ تاربيەسىنە زالالىن تيگىزەدى.
بوكس جاتتىقتىرۋشىسى ابزال بالتاكەسكەنوۆتە اسىرەسە سوڭعى ۋاقىتتا قىز بالانىڭ بوكسپەن اينالىسۋى ءبىرشاما كوبەيگەنىن ايتىپ وتىر. - مەنىڭ ارىپتەستەرىمنىڭ ۇيىرمەلەرىندە قولدارىنا قولعاپ كيىپ بوكس زالدارىندا جاتتىعىپ، تەر توگىپ، ءتۇرلى جارىستارعا قاتىسىپ جۇرگەن جۇزدەگەن قىز بار. اۋداندارداعى بوكس ۇيىرمەلەرىندە دە سوڭعى جىلدارى سپورتتىڭ وسى تۇرىنە قىزداردىڭ قىزىعۋشىلىعى ارتىپ كەلەدى. شالعايداعى جاقسى اۋدانىنىڭ بوكسشى قىزدارى وبلىستىق، رەسپۋبليكالىق جارىستاردا جۇلدەلى ورىن الىپ ءجۇر.
كەز كەلگەن سپورت سپورتشى ءۇشىن مىنەز-قۇلقىن شىڭداۋعا، ازامات رەتىندە قالىپتاسۋىنا، دەنساۋلىعىن نىعايتۋىنا وراسان زور ىقپال ەتەدى. ءبىراق ءوز باسىم بوكس جاتتىقتىرۋشىسى رەتىندە قىز بالانىڭ سپورتتىڭ بۇل تۇرىمەن اينالىسقانىن دۇرىس دەپ ەسەپتەمەيمىن. شىن مانىندە، كەز كەلگەن سپورت ءتۇرى قاۋىپتى.
ايتالىق، ۆەلوسپورت. ساعاتىنا ونداعان شاقىرىم جىلدامدىقپەن زىمىراپ كەلە جاتىپ، جازاتايىم قۇلاپ قالۋى مۇمكىن بە؟ ارينە، مۇمكىن. تاسجولدىڭ ۇستىندە تايكەڭنەن تۇسسەڭ، دەنساۋلىعىڭا زيان كەلۋى مۇمكىن بە؟ ارينە، مۇمكىن. جەڭىل اتلەتيكادا، كوركەم گيمناستيكادا ءبارى سولاي. ال بوكس قىزدار تۇگىل جىگىتتەردىڭ ءوزى اينالىسۋعا بەلىن بۋا المايتىن ونەر. جاتتىعۋ، جارىس سايىن ىشىنە، باسىنا ءزىلباتپان سوققى تيە بەرسە، دەنساۋلىعىنان نە قالادى.
بوكس ادام دەنساۋلىعىنا قاۋىپتى مە؟ وسى ساۋالىمىزدى كوكشەتاۋلىق بەلگىلى بوكس جاتتىقتىرۋشىسى الەكساندر ۋپاتوۆقا دا قويدىق.
- ون بوكسشى ءبىر جەردە وتىرعان ەكەن، - دەيدى ول. سەن قويعان ساۋالدى الگى بوكسشىلارعا الدەبىرەۋ قويسا كەرەك. ىشىنەن بىرەۋى، ارينە، قاۋىپتى دەپ جاۋاپ بەرىپتى.
- قالعان توعىزى نە ىستەپتى؟ - دەپ سۇرادىم مەن.
- قالعان توعىزى ما؟ ولار سۇراقتى تۇسىنبەپتى.
ءبىر تاقىرىپقا سان ءتۇرلى كوزقاراستى، سان الۋان وي ايتۋعا بولادى. ماسەلەنى قاۋجاي كەلە دارىگەردىڭ، پسيحولوگتىڭ، ءتىپتى بوكس جاتتىقتىرۋشىسىنىڭ ءوزى قىز بالانىڭ قاتىگەز سپورتپەن اينالىسقانىن قالامايتىنىن ايقىن اڭعاردىق. ءسىز نە دەيسىز، قادىرلى وقىرمان؟!
بايقال بايادىلوۆ
jasqazaq.kz
