الەم اپتا ىشىندە: پالميرا لاڭكەستەردەن ازات ەتىلدى

استانا. قازاقپارات - ءوتىپ بارا جاتقان اپتادا الەمدە ءبىرقاتار درامالىق وقيعالار ورىن الدى.

اتاپ ايتقاندا، جەكسەنبى كۇنى وتكەن جىلدىڭ مامىرىنان بەرى «دايش» لاڭكەستەرىنىڭ باقىلاۋىنا وتكەن سيريانىڭ پالميرا قالاسى ازات ەتىلدى.

سونىمەن قاتار ءدال وسى كۇنى پاكىستاندا جانكەشتى لاڭكەس لاحور قالاسىنداعى بالالار ساياباعى جانىندا جارىلعىش قۇرىلعىنى ىسكە قوستى.

ەجەلگى پالميرا ازات ەتىلدى

وتكەن جەكسەنبىدە سيريانىڭ ۇكىمەتتىك اسكەرى رەسەيلىك اۆياتسيانىڭ قولداۋ كورسەتۋىمەن «دايش» لاڭكەستىك توبىنىڭ سودىرلارىن پالميرا قالاسىنان تۇبەگەيلى قۋىپ شىقتى.

پالميرانىڭ ازات ەتىلۋى رەسەيلىك اۋە كۇشتەرىنىڭ بومبالاۋدى باستاعان ساتىنەن بەرگى سيريالىق ارميانىڭ ەڭ ءىرى جەڭىسى. ويتكەنى، قالا مادەني مۇرا ورتالىعى بولۋىمەن قاتار ەلدىڭ ءدال ورتاسىندا ورنالاسقان ماڭىزدى ستراتەگيالىق بەكىنىس دەسەك تە بولادى.

پالميرانى ازات ەتۋ وپەراتسياسى بىرنەشە كۇنگە سوزىلدى. 24 -ناۋرىز كۇنى ۇكىمەتتىك جاساق قالاعا باسىپ كىرىپ، ارحەولوگيالىق ەسكەرتكىشتەر ورنالاسقان شاھاردىڭ تاريحي بولىگىندە قيان- كەسكى ۇرىستار جۇرگىزىلدى. سەنبى كۇنى تاڭەرتەڭ ۇكىمەتتىك اسكەر ەجەلگى قالاعا دەندەي كىرىپ، ءتۇس اۋا پالميرانىڭ سولتۇستىك ورامىنا بەكىنگەن لاڭكەستەردىڭ نەگىزگى كۇشىنىڭ كوزىن جويدى.

ال جەكسەنبى كۇنى سيريالىق اسكەري قىزمەتشىلەر قالانى تازالاۋ جۇمىستارىنا كىرىسىپ كەتتى. الايدا، باس ساۋعالاي قاشقان لاڭكەستەر تەگىن كەتپەي، كوشەلەر مەن ۇيلەرگە بومبا قويىپ كەتكەندىكتەرى بەلگىلى بولدى. وسىدان كەيىن سيريالىق ساپەرلەر بىردەن جولدار مەن ۇيلەردەگى بومبالاردى زالالسىزداندىرۋ جۇمىستارىنا كىرىستى.

رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين سيريالىق ارىپتەسى باشار اساد پەن يۋنەسكو باسشىسى يرينا بوكوۆامەن تەلەفون ارقىلى اڭگىمەلەسۋ بارىسىندا پالميرانىڭ ازات ەتىلۋىمەن قۇتتىقتاپ، رەسەيلىك ساپەرلەردىڭ دە قالانى بومبادان تازالاۋ جۇمىستارىنا بىردەن كىرىسەتىندىگىن ايتتى.

ال يرينا بوكوۆا سيريا كونە ەسكەرتكىشتەر جانە مۋزەيلەر دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى مانۋن ابدەل كەريممەن تەلەفون ارقىلى سويلەسۋى كەزىندە يۋنەسكو-نىڭ ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرىن قالپىنا كەلتىرۋگە قاجەتتى قولداۋ كورسەتۋگە دايىن ەكەندىگىن مالىمدەدى.

يۋنەسكو باسشىسى سونىمەن بىرگە ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىندا پاريجگە ساراپشىلاردىڭ باسىن قوسىپ، پالميرانى قالپىنا كەلتىرۋمەن بايلانىستى ماسەلەلەردى ەگجەي- تەگجەيلى تالقىلاۋعا نيەتتى ەكەندىگىن جەتكىزدى.

پالميرا ازات ەتىلگەننەن كەيىن ساراپشىلار قالاعا كەلتىرىلگەن شىعىندى الدىن الا زەردەلەۋ جۇمىستارىنا كىرىسىپ تە كەتكەن ەدى. ماماندار كوزدەرى كورگەن جايتتارعا بارىنشا قاتتى كۇيزەلگەندەرىن ايتۋدا. دەگەنمەن، ەسكەرتكىشتەردى زەردەلەۋ مادەنيەت قايراتكەرلەرى كۇتكەن ەڭ قاۋىپتى جايتتاردان ادا ەكەندىگى قۋانتادى.

سيريا كونە ەسكەرتكىشتەر جانە مۋزەيلەر دەپارتامەنتىنىڭ مالىمەتتەرىنە سايكەس، ەڭ تانىمال ەكى عيباداتحانانى قوسا العانداعى پالميرانى ەڭ اتاقتى ەسكەرتكىشتەرى قاتتى بۇلىنگەن. الايدا، ەجەلگى نىسانداردىڭ باسىم بولىگىنىڭ ءبۇلىنۋى ايتارلىقتاي ەمەس دەسەك تە بولادى.

ساراپشىلاردىڭ اتاپ وتۋلەرىنە قاراعاندا، پالميرانى بومبادان زالالسىزداندىرۋ جۇمىستارى كەمىندە 3-ايعا ۇلاسادى. ال قالانى جانە ونىڭ تاريحي ەسكەرتكىشتەرىن قالپىنا كەلتىرۋ ونداعان جىلعا سوزىلۋى ىقتيمال.

ايتا كەتەرلىگى، «دايش» لاڭكەستىك توبىنىڭ سودىرلارى 2015 -جىلدىڭ 21 -مامىرى كۇنى پالميرا قالاسىن باسىپ العان بولاتىن. وسىدان كەيىن سيريالىق قۇقىق قورعاۋشىلار لاڭكەستەردىڭ ەجەلگى ەسكەرتكىشتەردىڭ ماڭايىنا مينا مەن جارىلعىش زاتتار قويىپ، بىرەگەي ەسكەرتكىشتەردى تالقانداۋعا كىرىسكەندەرىن مالىمدەگەن ەدى.

لاحورداعى قانتوگىس

سيريا ارمياسى جەڭىس تويىن تويلاپ جاتقان ساتتە پاكىستاننىڭ پەندجاب ولكەسىنىڭ استاناسى لاحور قالاسىنداعى گۋلشان- ي- يكبال ساياباعىنىڭ بالالار سەكسياسىندا جانكەشتى لاڭكەس جارىلعىش قۇرىلعىنى ىسكە قوستى. كۋاگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، جارىلىس بالالار اتتراكتسيونىنان بىرنەشە مەتر جەردە ورىن العان. ءدال وسى ساتتە ساياباقتا بالالى وتباسىلار وتە كوپ بولاتىن. ويتكەنى، بۇل كۇنى پاكىستان حريستياندارى پاسحا مەرەكەسىن تويلاپ جاتقان ەدى.

سوڭعى مالىمەتتەرگە قاراعاندا، لاڭكەستىك سالدارىنان 300 دەن استام ادام زارداپ شەكسە، قازا تاپقانداردىڭ سانى 74 ادامعا جەتىپ وتىر. ولاردىڭ باسىم بولىگى - بالالار مەن ايەلدەر. دەگەنمەن، بۇل قازا تاپقاندار تۋرالى سوڭعى مالىمەتتەر ەمەس. سەبەبى جاعدايى وتە اۋىر بىرنەشە ونداعان ادام اۋرۋحانادا جاتىر.

لاڭكەستىك جاۋاپكەرشىلىگىن 2014 -جىلدىڭ تامىزىندا «پاكىستان تالىبتەرى قوزعالىسىنان» ءبولىنىپ شىققان «دجاماات- ۋل- احرار» توبى ءوز مويىندارىنا الىپ وتىر.

لاڭكەستىك ورىن العاننان كەيىن ەل پرەمەر- ءمينيسترى مۋحامماد ناۆاز شاريف ۇلىبريتانياعا، ودان ءارى قۇراما شتاتتارعا ساپارىنان باس تارتتى. ول 31 -ناۋرىز بەن 1 -ءساۋىر ارالىعىندا ۆاشينگتوندا وتەتىن يادرولىق قاۋىپسىزدىك سامميتىنە قاتىسۋى ءتيىس بولاتىن.

لاحورداعى لاڭكەستىككە بايلانىستى پاكىستان ازاماتتارىنا الەم كوشباسشىلارىنىڭ باسىم بولىگى كوڭىل ايتتى. ولاردىڭ قاتارىندا قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ تا پاكىستان يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى مامنۋن حۋسەينگە كوڭىل ايتۋ جەدەلحاتىن جولدادى.

 جەدەلحاتتا كوپتەگەن جازىقسىز ادامداردىڭ قازا بولعانى جانە زارداپ شەككەنى تۋرالى قايعىلى حاباردى قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ زور كۇيزەلىسپەن قابىلداعانى اتاپ وتىلگەن. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قازا بولعانداردىڭ باسىم كوپشىلىگى ايەلدەر مەن بالالار ەكەنىن، بۇل جاعدايدىڭ ەشكىمدى بەي- جاي قالدىرماعانىن ايتتى.

«قازاقستان بۇكىل الەمدەگى قاۋىپسىزدىك پەن بەيبىتشىلىككە زور قاتەر ءتوندىرىپ وتىرعان حالىقارالىق ەكسترەميزم مەن تەرروريزم ارەكەتتەرىن ءۇزىلدى- كەسىلدى ايىپتايدى. لاحورداعى جانتۇرشىگەرلىك وقيعا قاتىگەز راديكالدى توپتار مەن ولاردىڭ يدەولوگياسىنا وركەنيەتتى قوعامدا ورىن جوق ەكەنىنە تاعى دا كوز جەتكىزدى»، - دەلىنگەن جەدەلحاتتا.

سوڭىندا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قازا بولعانداردىڭ وتباسىلارى مەن تۋعان- تۋىستارىنا، سونداي- اق بارشا پاكىستان حالقىنا جەكە ءوزىنىڭ جانە قازاقستان حالقىنىڭ اتىنان كوڭىل ايتىپ، زارداپ شەككەندەردىڭ تەزىرەك ساۋىعىپ كەتۋىنە تىلەكتەستىگىن ءبىلدىردى.

ب ۇ ۇ باس حاتشىسى پان گي مۋن دە بۇل لاڭكەستىك اكتىنى قاتاڭ ايىپتادى. ونىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى تاراتقان مالىمدەمەدە: «ۇكىمەتتى ەلدە تۇرىپ جاتقان ءدىني ازشىلىق وكىلدەرىمەن بىرگە ەل حالقىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قاجەتتى بارلىق شارالاردى قابىلداۋعا شاقىراتىندىعى» ايتىلعان.

 پوليتسيا جارىلىس ورنىنان بولجامدى لاڭكەستىك مۇردەسىنىڭ قالدىقتارىن تاپتى. لاڭكەس گۋلاما ءفاريدتىڭ 28 جاستاعى ۇلى يۋسۋف ەكەندىگى بەلگىلى. بيلىك مالىمەتتەرىنە سايكەس، يۋسۋف ءدىني ءبىلىم العان، ال جارىلىسقا دەيىن ۇزاق ۋاقىت بويى لاحورداعى ءدىني ۋچيليشەدە ساباق بەرگەن.

پوليتسيانىڭ لاڭكەستىككە قارسى دەپارتامەنتى ارنايى رەيد جۇرگىزىپ، ونىڭ بارىسىندا لاڭكەستىككە قاتىسى بار 15 كۇدىكتى ۇستالدى. ولاردىڭ قاتارىندا ءيۋسۋفتىڭ 3 اعاسى دا بار.

ايتا كەتەيىك، وسى جىلدىڭ ىشىندە پاكىستاندا بىرنەشە لاڭكەستىك ورىن الدى. ەستە بولسا، ناۋرىز ايىنىڭ باسىندا پەشاۆاردا جانكەشتى لاڭكەس سوت زالىندا ءوزىن ءوزى جارىپ جىبەرگەن بولاتىن. سونداي- اق پەشاۆاردا مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى تاسيتىن اۆتوبۋس تا جارىلعان ەدى.

 اۆتور: مارلان جيەمباي