ون سەگىز جاسىمدا سۇندەتتەلىپ، مۇسىلمان بولدىم - گەننادي- التىنبەك شيپوۆسكيح، ءماجىلىس دەپۋتاتى
«قازاقپارات» ح ا ا ايماقتاعى مەنشىكتى ءتىلشىسى دەمالىس كۇندەرى قىزىلورداعا كەلىپ قايتقان گەنانىڭ وتباسىمەن كەزدەسىپ، بىرنەشە ساۋال قويعان ەدى.
- گەننادي، دەپۋتات بولعاننان كەيىنگى العاشقى ساپارىڭ عوي. اتا-انا، دوس-جاراندارىڭ وزىڭنەن كەم قۋانباعان بولار.
- ارينە، ءبارى قاتتى قۋاندى. اسىرەسە، اتا-انام مەن تۋىسقانداردىڭ قۋانعانىن كورسەڭىز. مەن بىرەر كۇندە استاناعا جۇمىسقا قايتىپ كەتەتىندىكتەن ولار قازاقى جولمەن مال سويىپ، قۇران وقىتىپ اعايىندار مەن دوستارىمدى تۇگەل جيناپ وتىر. ءوزىڭىز دە قۋانىشتى كۇننىڭ كۋاسى بولىپ وتىرسىز.
- گەننادي، ومىردەرەگىڭ تۋرالى باسپا ءسوز بەتتەرىنەن ازدى-كوپتى حابارىمىز بار. دەي تۇرسا دا، ءوزىڭ تاعى ءبىر توقتالىپ وتسەڭ...
- وتىزعا تولعانىم جوق، ءومىر جولىم ەندى باستالدى دەسەم بولادى. قىزىلوردا وبلىسى، ارال اۋدانىنا قاراستى «سەكسەۋىل» كەنتىندە 1989 -جىلى 22 -قازاندا دۇنيەگە كەلدىم. اكەم - گەننادي پاۆلوۆيچ شيپوۆسكيح پەن انام - ليديا نيكولايەۆنا كۋليكوۆا قاراپايىم ەڭبەك ادامدارى بولدى. وسىنداعى قازاق بالاباقشاسىنا بارىپ، قازاق مەكتەبىندە وقىدىم. ال، بابالارىمىزدىڭ بۇل ولكەگە كەلگەنىنە عاسىردان اسىپتى. پاتشالىق رەسەي تەمىرجول قۇرىلىسىن جۇرگىزگەن كەزدە كەلىپ، وسىندا تۇراقتاپ قالىپ قويعان. تاعدىردىڭ جازۋى شىعار، انام 2002 -جىلى ومىردەن وزسا، اراعا جىل سالىپ اكەم دۇنيە سالدى. مۇنان كەيىنگى ءومىرىم قىزىلوردا قالاسىنداعى بالالار ۇيىندە جالعاستى. بۇل جەردە جاعدايىم بولدى دەپ ايتا المايمىن. ۋاقىتتىڭ دا قيىن كەزى، اتا-انا قۇشاعىنان شىعىپ كەلگەن مەن ءۇشىن وڭاي تيگەن جوق. مەن بىرنەشە رەت بالالار ۇيىنەن قاشىپ كەتتىم. سول كەزدەرى قالاداعى ءدامحانالاردا «برەيك- دانس» بيلەپ ءناپاقا تاۋىپ ءجۇردىم. كامەلەتكە جاسىم تولماعاندىقتان مەنى بالالار ۇيىنە قايتا الىپ كەلدى. تاعى قاشتىم.
سونداي ءبىر كۇندەرى دوسىم ەركىن دەگەن بالا قالا ىرگەسىندە شارۋا قوجالىعى بار بۇگىنگى اتا-انامنىڭ ۇيىنە كەزدەيسوق ەرتىپ باردى. راسىن ايتسام، وزدەرىنىڭ بەس بالاسى بار، كوپشىل جانۇيادان كەتكىم كەلگەن جوق. قانداي دا ءبىر كۇش مەنى وسى وتباسىنا بايلاي بەردى. بىرنەشە كۇن بولدىق، قولعابىس جاسادىم. مەنىڭ بار جاعدايىمدى ەستىگەن وتباسى كوپ ويلانباستان پاتروناتتىق نەگىزدە مەنى قولدارىنا الدى. مەن كەڭ دۇنيەنىڭ بوستاندىعىنا توردان شىققان قۇستاي ءوزىمدى ەركىن سەزىنە باستادىم. جان دۇنيەمدە وزىمە وسىنشا قامقورلىق جاساۋعا تاۋەكەل ەتىپ وتىرعان جاندارعا العىسىم شەكسىز ەدى. بالالارىنىڭ الدى جوعارى وقۋ ورنىندا وقيتىن اتا-انام مەنىڭ وقۋىمدى جالعاستىرۋىمدى قالادى. قالاداعى №6 -مەكتەپتىڭ كەشكى بولىمىندە وقۋىمدى جالعاستىردىم. مەكتەپتەن سوڭ قازالى اۋدانىنداعى تەمىرجول ۋچيليشەسىنە ءتۇستىم. ونى بىتىرگەننەن كەيىن قىزىلوردا جوندەۋ لوكوموتيۆىندە جۇمىس ىستەدىم. وسى جىلدار ىشىندە پاپام مۇرات پەن مامام بايان مەنى ءوز بالالارىنان ءبىر بولەكتەگەن ەمەس. ۇنەمى قامقور بولىپ، وقۋىمدى ءۇزىپ الماۋىمدى قاداعالادى. اقىلدارىن ايتىپ، ۇلكەن ومىرگە دايىندادى. ءومىرىمنىڭ قىسقاشا دەرەگى وسى دەسەم بولادى.
- گەننادي، اتا- اناڭ التىنبەك دەپ اتايتىنىن بىلەمىن. وسى وقيعانى ايتىپ بەرسەڭ...
- مەن جاس كۇنىمنەن قازاق تىلىنە وتە جەتىك بولىپ ءوستىم، ءتىپتى بۇگىندە قازاقشا ويلايمىن دا. قازاقتىڭ ماقال- ماتەلدەرىن ءسوز ورايىندا قالاي ايتىپ قالعانىمدى دا بايقاماي قالامىن. قازاقتا «ادامنان جاسىرعاندى قۇدايدان جاسىرا المايسىڭ» دەگەن اتالى ءسوز بار عوي. ونىڭ سىرىن مەن جاسىرعانمەن، ەل ەرتەڭ ءبارىبىر بىلەدى. بىرەۋلەرگە بۇل قىزىقتى بولىپ كورىنۋى مۇمكىن، الايدا بۇل مەنىڭ ماڭدايىما جازىلعان تاعدىرىم عوي. وعان ەش وكىنگەن كەزىم بولعان ەمەس. قايتا بۇگىنگىدەي جەتىستىگىمنىڭ ءبارى اتا- انامنىڭ نيەتى مەن جاراتقاننىڭ سىيى دەپ تۇسىنەمىن. ون جەتى جاسىمدا اتا-انام التىنبەك دەپ ازان شاقىرىپ ات قويدى. مۇسىلمانشىلىق داستۇرمەن سۇندەتكە وتىرعىزىپ، توي جاسادى. پاپام تەك قانا: «تەگىڭدى وزگەرتپە، اتا- اناڭنىڭ ەش كىناسى جوق، قۇدايدىڭ ءىسى عوي. تەك ەرتەڭگى كۇنى ءبىر نەمەرەمىزگە ءبىزدىڭ تەگىمىزدى بەرسەڭ بولدى» دەدى. مەن وعان قۋانا كەلىستىم. سودان بەرى ءبارى التىنبەك، ەركەلەتىپ «التوش» دەپ تە اتايدى. بۇل وقيعانىڭ سىرى وسى.
***
گەننادي شيپوۆسكيح قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ 22-سەسسياسىندا ەلباسى الدىندا ءسوز سويلەدى، سول جولى كوپتىڭ ەسىندە قالدى. كۇنى كەشە وتكەن پارلامەنت ماجىلىسىنە «نۇر وتان» پارتياسى اتىنان دەپۋتات بولىپ سايلاندى. حالىق قالاۋلىسى قىزمەتىندەگى ەڭبەك جولى ەندى باستالدى. سول سەبەپتى دە بۇل باعىتتاعى جوسپارلارىن سۇراۋدى ءجون كورمەدىم. ال، ءوزىنىڭ بار ارمانى- ەلى ارتقان جاۋاپكەرشىلىك جۇگىن اقتاپ، قاشاندا ابىروي بيىگىنەن تابىلۋ. جاس جىگىتتىڭ ارماندارى كوپ...
اۆتور: ەلۋباي اۋەزوۆ
