ناۋرىز مەيرامى جايلى ەكى اڭىز

  استانا. قازاقپارات - ناۋرىز -  كونە مەيرام. مەرەكەنى تويلاۋ باعزى زامانداردان ورىن العان. ءبىزدىڭ قازاق ءۇشىن ناۋرىز -  ۇلىس كۇنى، جىل باسى سانالادى. ناۋرىزعا ءتان ەرەكشەلىكتەر بار.

 سولاردىڭ ىشىندە كوڭىل اۋداراتىنى -  بۇل كۇنى ادامدار پەندەشىلىك اتاۋلىدان تازارىپ، ار- وجدانى الدىندا ارىلادى. ۇلكەندەر ارالارىنا جىك تۇسكەن اعايىن، دوس- جارانداردى ءبىر داستارقاننان ءدام تاتىرىپ، تابىستىرادى. سونىمەن قاتار ناۋرىز -  دۋمان. وسى كۇنى ءان شىرقالىپ، ءتۇرلى ۇلتىق ويىندار وينالادى. وسىنداي ۇلى مەرەكەنى «سامارقاننىڭ كوك تاسى ەرىگەن كۇن» نەمەسە « ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى» دەگەن سەكىلدى ءسوز تىركەستەرىمەن بالامالاپ ايتامىز. الايدا وسى ەكى ءسوز تىركەسىنىڭ وزىندىك ماعىنالارى، شىعۋ تاريحى بار. نازارلارىڭىزعا وسى سوزدەردىڭ ايتىلۋ ءمانىن ۇسىنامىز.

" ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى" دەپ ايتىلۋ جونىندە ەل اۋزىندا جۇرگەن كوپتەگەن اڭىزدار بار. سول اڭىزداردىڭ ءبىرى بىلاي دەيدى: «ءبىر كۇنى نۇح پايعامباردىڭ كەمەسى قازىعۇرت تاۋىنا كەلگەن ساتتە جەردىڭ بەتىن جايلاعان توپان سۋ كەرى قايتادى. سول ءسات جەر بەتىنە تابانى تيگەن بارلىق تىرشىلىك يەلەرى كوك اسپاننان تۇسكەن قاسيەتتى قازاننان بىرگە ءدام تاتىپتى. سودان بۇل كۇندى - ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى دەپ جاريالايدى» .

جىل باسى ناۋرىزبەن قاتار ايتىلاتىن «سامارقاننىڭ كوك تاسى ەرىگەن كۇن» تۇراقتى ءسوز ورامىنىڭ مانىنە ءۇڭىلىپ كورمەس بۇرىن، الدىمەن كوك تاس تىركەسىنە توقتالا كەتەيىك. قازاقتا ۇلكەن كىسى بالاسىنان كوڭىلى قالسا، «باسىما كوك تاس قويماي- اق قوي» دەپ وكپە- رەنىشىن ءبىلدىرىپ جاتادى. مۇنداعى كوك تاس جاي تاس ەمەس، اسىل تاس، لاعىل تاس. عىلىمي اتاۋى - لازۋريت. ەرتەدە قايتىس بولعان اتاقتى ادامداردىڭ باسىنا سامارقاننان ارنايى كوك تاس الدىرىپ قويۋ ءداستۇرى بولعان. بۇگىنگى كۇنى دە زيرات باسىنا بەلگى ءۇشىن كوك تاس قويىلادى. قويىلاتىن تاستار گرانيت جانە ءمارمار بولىپ ەكى توپقا بولىنەدى. گرانيتتىڭ قىزىل، قارا، كوك ءتۇسى بار. وزبەكستاننان اكەلىنەتىن تاستىڭ 2 ءتۇرى بار. ولار: سامارقاننىڭ زارۆانى جانە ناۆويدان اكەلىنەتىن گازگان.

بەلگىلى ەتنوگراف- قالامگەر سەيىت كەنجەاحمەتوۆتىڭ جيعان- تەرگەن، جۇيەلەگەن دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، «سامارقانداعى ۇلىقبەكتىڭ وبسەرۆاتورياسىنداعى اسپان دەنەلەرىن بەلگىلەگەن ۇلكەن كوك تاسقا ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى كۇن ساۋلەسى تىكەلەي تۇسكەندە الگى تاس بىرەر ساتكە ەريدى ەكەن» دەگەن اڭىز بار.

 ناۋرىزدا ءبىر- بىرىنە بۇرىنعى وكپە- رەنىشتەرى بار ادامدار ءتوس قاعىستىرىپ، قايتا دوستاسادى. ەگەر  ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىندە وكپە- رەنىشىن قيا الماسا، «سەن تاستان دا قاتتىسىڭ با، بۇل كۇنى سامارقاننىڭ كوك تاسىنىڭ ءوزى ءجىبيدى عوي» دەپ ناز ايتاتىن بولعان.

massaget.kz