عالىمدار: سەمىرگىڭىز كەلسە ساعىزدى كوپ شايناڭىز
شايناۋعا ارنالعان رەزەڭكەنى الەمدە ۇزاق ۋاقىت بويى ءدارى-دارمەك ساناتىنا جاتقىزىپ كەلدى. ساعىزدىڭ تەك تىسكە عانا ەمەس، اس قورىتۋ جۇيەسىنە دە پايدالى ەكەنىن دارىگەرلەر دا راستادى. ساعىزدى شايناعان سايىن اسقازاننان ءسول ءبولىنىپ، تاماق تەز قورىتىلاتىنى بارىمىزگە ايان.
ءبىراق، شايناۋعا ارنالعان رەزەڭكە قۇرامىنا قاتىستى عالىمدار اراسىندا داۋ تۋىندادى. بىرەۋى ساعىزدى، بۇرىنعىسىنشا، پايدالى دەسە، باسقا بىرەۋى ساعىز ادامنىڭ سەمىرۋىنە سەبەپكەر بولادى دەپ ەسەپتەيدى.
ەدينبۋرگتەگى نەيپيرا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى جۇرگىزگەن زەرتتەۋدىڭ ناتيجەسىندە ساعىز ادامدى سەمىرتەتىنى راستالدى. ادام ورگانيزمىندەگى ارتىق سالماقتىڭ جينالۋىنا ساعىز قۇرامىنداعى قانت الماستىرۋشى (زامەنيتەل ساحارا) - اسپارتام سەبەپكەر ەكەن.
ءبىر جىلدا اسپارتامنان 215 ايەل، 56 ەر ادام زارداپ شەككەن. ولار ساعىزدى كۇنىنە بىرنەشە رەت شايناعاندا، ايىنا 200 دانادان اسا ساعىزدى تۇتىنعان. جارتى جىل وتپەي- اق ادامدار كوپ سالماق قوسا باستاعان. ال 48 ادامنىڭ اسقازانىندا گاستريت جانە ت. ب. ءتۇرلى اۋرۋلار انىقتالعان.
دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، كۇندەلىكتى تۇرمىستاعى قانتقا قاراعاندا، اسپارتام ماي قاباتتارىن 40 پايىزعا كوبەيتەدى. سوندىقتان ماماندار كۇنىنە ساعىزدىڭ ءبىر داناسىن عانا شايناۋعا نەمەسە ساعىزدان مۇلدە باس تارتۋعا كەڭەس بەرەدى.
Baq.kz