استانا بوز كىلەمىندە قانشا بالۋاندارىمىز ريوعا جولداما الادى؟
ءبىز «قازاق بالۋان حالىقپىز» دەپ ماقتانىپ جاتامىز. ءيا، ارعى اتا- بابالارىمىزدان نەبىر الىپ كۇش يەلەرىنىڭ ەرلىكتەرى بۇگىنگى ۇرپاققا اڭىز بولىپ جەتتى. كۇش اتاسى قاجىمۇقان مەن بالۋان شولاقتان بەرى قاراي دا تالاي الىپتارىمىز قازاقتىڭ نامىسىن بيىكتەن كورسەتە ءبىلدى. امانجول بۇعىبايەۆ، امانگەلدى عابساتتاروۆ جانە كەشە عانا جارىق دۇنيەمەن قوش ايتىسقان ابىلسەيىت ايحانوۆ اعالارىمىز بەلگىلى سەبەپتەرمەن وليمپيادا ويىندارىندا ونەر كورسەتە الماسا دا، ەرلىكتەرى مەن رۋحى بۇگىنگى جاستارعا عانا ەمەس، كەلەر ۇرپاققا دا اڭىز بولىپ قالارى داۋسىز. قازاق كۇرەسىنىڭ تاريحىنا كوز جۇگىرتىپ قاراپ وتىرساق، وليمپ شىڭىن باعىندىرعان ەكى- اق قازاق بالۋانى بار ەكەن. ولار ءشامىل سەرىكوۆ پەن جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆ. ەكەۋى دە كەشەگى كەڭەستەر وداعىنىڭ تۇسىندا توپ جارىپ، الەمگە تانىلدى. الايدا، تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان بەرى بىردە- ءبىر قازاق بالۋانى وليمپيادا شىڭىنا شىعا الماي كەلەدى.
داۋلەت تۇرلىحانوۆتىڭ 1988 -جىلعى كۇمىسى دە ك س ر و قورجىنىنا ءتۇستى. داڭىقتى بالۋانىمىز ودان كەيىنگى وليمپيادادا دا جۇلدەسىز قالعان جوق. ءبىراق، بۇل جولى دا بۇيىرعانى التىن ەمەس ەدى. قازاق جانكۇيەرلەرىنىڭ التىن اڭساعانىنا بۇگىن دە وتىز بەس جىلدان استى. تاۋەلسىزدىكتەن كەيىنگى ماۋلەن مامىروۆتىڭ، نۇرباقىت تەڭىزبايەۆتىڭ، اسەت مامبەتوۆتىڭ، اقجۇرەك تاڭاتاروۆتىڭ جۇلدەلەرى بۇل سپورتشىلار ءۇشىن ۇلكەن جەتىستىك ەكەنى داۋسىز. الايدا، جانكۇيەرلەر ءۇشىن داتكە قۋات قانا. باس جۇلدەنى قانداي جۇلدە الماستىرا الۋى مۇمكىن؟ !
قازاق جانكۇيەرلەرى لوندون وليمپياداسىندا كۇرەس تۇرلەرىنەن قاتىسقان بالۋاندارىمىزعا ەرەكشە ءۇمىت ارتقانى بەلگىلى. وليمپياداعا دەيىن نۇرماحان تىناليەۆ بالۋاندار اراسىندا باستى ۇمىتكەر رەتىندە دارىپتەلدى. ونىڭ قولىنا ەلباسى مەملەكەتتىك تۋدى سەنىپ تاپسىردى. ال دارحان باياحمەتوۆ، داۋرەن جۇماعازيەۆتەرگە دە ارتىلعان سەنىم باسىم بولدى. ءبىراق، بۇل بالۋانداردىڭ دا ەشقايسىسى كوپشىلىك كۇتكەن ناتيجەنى كورسەتە المادى. مىنە، انە- مىنە دەگەنشە ءتورت جىلدى ارتقا قالدىرىپ، ريو وليمپياداسىنىڭ جالاۋى تۇتانۋعا دا بىرنەشە اي عانا قالدى. بيىل كۇرەس تۇرلەرىنەن كىمدەرگە ءۇمىت ارتامىز؟
بۇل سۇراققا بۇگىن استاناداعى «داۋلەت» سپورت كەشەنىندە ءۇش كۇنگە جالعاساتىن ازيانىڭ ليتسەنزيالىق تۋرنيرىندە كۇرەسەتىن بالۋاندارىمىزدىڭ قارىمىنا قاراپ باعا بەرەتىن بولامىز.
سارى قۇرلىقتىڭ بارلىق مىقتىلارى باس قوساتىن جارىستا وليمپيادا ويىندارىنىڭ 36 جولداماسى ساراپقا سالىنادى. ياعني وسى ءدۇبىرلى دودادا ءار سالماق دارەجەسى بويىنشا فينالعا دەيىن سۇرىنبەي جەتكەن ءار بالۋان برازيليا تورىندە وتەتىن باستى دوداعا باراتىندار تىزىمىنە ەنەدى.
ەركىن كۇرەستەن قازاقستان قۇراماسىنىڭ باس باپكەرى سەرگەي بەلوگلازوۆ مەيىرجان ءاشىروۆ (65 كەلى ) ، عالىمجان وسەربايەۆ (74 كەلى) ، اسلان كاحيدزە (86 كەلى) ، مامەد يبراگيموۆ (97 كەلى ) جانە داۋلەت شابانباي (125 كەلى) سىندى سايىپقىراندارعا سەنىم ارتىپ وتىر. وسى بالۋانداردىڭ اراسىنان 32 جاستاعى داۋلەت 2012 -جىلى لوندون وليمپياداسىندا بەسىنشى ورىنعا تابان تىرەگەن بولاتىن. ەندى استانادا توپ جارسا، ريو وليمپياداسىنىندا تاعى ءبىر ءوز باعىن سىنايتىن بولادى. قازىر ەركىن كۇرەستەن جەرلەستەرىمىزدە ءالى ريوعا بىردە- ءبىر جولداما جوق. سوندىقتان بالۋاندارىمىز ءوز الاڭىندا بارىن سالىپ، بەلدەسەدى دەگەن ۇمىتتەمىز.
ال گرەك- ريم كۇرەسى شەبەرلەرى اراسىنان قازىرگە دەيىن ريوعا ەكى جولداما بار. ونىڭ يەلەرى المات كەبىسبايەۆ (59 كەلى) پەن دوسجان قارتىقوۆ (75 كەلى) . بۇل ەكى بالۋانىمىز بۇل جولدامانى وتكەن جىلى لاس- ۆەگاستا وتكەن الەم چەمپيوناتىندا يەلەنگەن بولاتىن. ەندى ۇلتتىق كوماندانىڭ باس باپكەرى تاڭات ساعىندىقوۆ قالعان ءتورت سالماق دارەجەسى بويىنشا ماگومەد چۋحالوۆ (66 كەلى) ، ازامات قۇستىبايەۆ (85 كەلى) ، مارعۇلان اسەمبەكوۆ (98 كەلى) جانە نۇرماحان تىناليەۆ (130 كەلى) سىندى شاكىرتتەرىن جارىس جولىنا شىعارماق.
نۇرماحان باۋىرىمىز وسىعان دەيىن الەم بىرىنشىلىگىنىڭ ءۇش دۇركىن قولا جۇلدەگەرى، ازيا ويىندارى مەن ازيا بىرىنشىلىگىندە ەكى رەتتەن باس جۇلدەنى ەنشىلەگەن بولاتىن. لوندون وليمپياداسىنا قاتىسىپ، جارىستان ەرتە قوشتاسقانى ءالى ەسىمىزدە. بيىل سول ولقىلىقتىڭ ورىنىن تولتىرىپ، قازاق ەلىنىڭ قورجىنىنا ءبىر مەدال سالادى دەگەن ۇمىتتەمىز.
ەندى ايەلدەر كۇرەسىنە توقتالساق. بۇرىمدى بالۋاندارىمىز دا وسىعان دەيىن بىردە- ءبىر جولداماعا يەلىك ەتە الماي كەلدى. ال ءوز ەلىمىزدە ريو وليمپياداسىنىڭ جولدامالارى ساراپقا سالىناتىن باسەكەدە بارىن سالادى دەگەن ۇمىتتەمىز. سول سەبەپتى دە ءبىزدىڭ قىزدار بارلىق التى سالماقتا كۇش سىناسادى. استاناداعى تۋرنيردە قازاق ەلىنىڭ نامىسىن جۇلدىز ەشىموۆا (48 كەلى) ، ءزۇلفيا ياحياروۆا (53 كەلى) ، ايىم ءابدىلدينا (58 كەلى) ، ەكاتەرينا لاريونوۆا (63 كەلى) ، ەلميرا سىزدىقوۆا (69 كەلى) جانە گۇزەل مانيۋروۆا (75 كەلى) سىندى سپورتشىلار قورعايدى.
استاناعا ازيانىڭ كىل مىقتىلارى جينالاتىنى انىق. ولاي بولسا ءار كۇرەس تۇرىنەن دە باستى قارسىلاستارىمىزدىڭ كىمدەر ەكەنىن ايقىن اڭعارۋعا بولادى. ولار يران، وزبەكستان، قىرعىزستان، تاجىكستان، وڭتۇستىك كورەيا، سولتۇستىك كورەيا جانە قىتاي ەلىنىڭ بالۋاندارى.
ءبىز جەرلەستەرىمىزگە تەك ساتتىلىك جولداس بولسىن دەپ تىلەيمىز.
كۇنسۇلتان وتارباي
