دەنساۋلىق: ارىقتاۋ - از تاماقتانۋ ەمەس

استانا. قازاقپارات - كوپشىلىك ادامدار ارتىق سالماقتان قۇتىلۋ ءۇشىن تاماقتانۋ پروتسەسىن ەڭ تومەنگى دەڭگەيگە دەيىن قىسقارتقان دۇرىس دەپ ەسەپتەيدى.

ءيا، ءسىز ارتىق كەلىنى جوعالتاسىز. ءبىراق مۇنىڭ دەنساۋلىققا قالاي اسەر ەتەتىندىگىن ەسكەردىڭىز بە؟

 ەگەر ارىقتاعىڭىز كەلسە، تاماقتانىڭىز. ەڭ باستىسى، دۇرىس تاماقتانىڭىز. بىرىنشىدەن، ماي راسيوندارىن قىسقارتۋ كەرەك. ەسكەرەتىن ءجايت، ەگەر بۇل ارەكەتتى تەز ءارى كەنەتتەن باستاساڭىز، ءسىزدىڭ سالماق قوسىپ الۋىڭىز عاجاپ ەمەس. سەبەبى ادام اعزاسى وزدەرى ەسكەرە بەرمەيتىن بەلگىلى ءبىر كۇيزەلىسپەن ارەكەتتەسكەن. سالماق ءوسىپ بارا جاتقانىندا جەڭىل تاماقتانۋعا كوشكەن نەمەسە بەلسەندى ارەكەت جاساۋ ارقىلى دەنەدەن شىعاتىن قۋاتتىڭ مولشەرىن ارتتىرعان ءجون.

جانە دە تاعامنىڭ قۋاتىن ماي مەن كومىرسۋىنىڭ ەسەبىنەن ازايتۋ، اقۋىزدار تاعامنىڭ الماستىرۋعا بولمايتىن بولىگى بولعاندىقتان ولاردى ازايتپاۋ قاجەت.

ارتىق سالماق قوسۋدى قالامايتىن ادام ەت، ءسۇت ونىمدەرىن، مالدىڭ مايىن، تاتتىلەردى، نان، بوتقا، كارتوپتى كوپ قولدانبايدى، تابەتتى ارتتىراتىن دامدەۋىشتەر مەن اشى نارسەلەردى شەكتەيدى، تۇزدى وتە از مولشەردە پايدالانادى.

سونداي- اق، قۇرامىندا كومىرسۋلار مەن قانت مولشەرى كوپ ونىمدەردى از- ازدان قولدانعان ءجون. وسىلاردىڭ ارقاسىندا قانىققان گورمون، لەپتين جۇمىسى باسەڭدەپ، ءسىز قاي كەزدە قارنىڭىزدىڭ تويعانىن، ارتىق مولشەردە تاماق جەگەنىڭىزدى سەزبەي دە قالاسىز. اعزا وسىنىڭ بارلىعىن قورىتۋعا ۇلگەرمەيدى، سالدارىنان ارتىق سالماققا باستايدى.

مۇنىڭ بارلىعى جالپى ەرەجە. ال ارىقتاۋ ءۇشىن ناقتى قانداي ونىمدەر تۇتىنۋ كەرەك؟ ءبىرىنشى كەزەكتە، قۇرامىندا كلەتچاتكاسى مول ونىمدەر. مىسالى، سۇلى جارماسى، بۇرشاق، جاسىمىق، الما، بانان، ءداندى نان. بۇعان قوسا سۇتتەن جاسالعان ونىمدەر - يوگۋرت، ايران، سۇزبە. تاعى بالىق، تەڭىز ونىمدەرى، مايى از ەتتەر، جاڭادان سىعىلعان شىرىنداردى قولدانعان پايدالى.

ەگەر ءبىز پايدالى ونىمدەردىڭ پايداسىن سيپاتتاساق، ەندىگى كەزەكتە، تۇتىنۋدى مۇلدە شەكتەيتىن ونىمدەردى تىلگە تيەك ەتكەتكەندى ءجون سانادىق. بۇلار شوكولاد، مايعا قۋىرىلعان كارتوپتار (چيپستەر)، اق نان، ىرىمشىك، شاراپ.

 ارىقتاۋعا كوبىنەسە قورشاعان ورتا دا كەدەرگىسىن تيگىزىپ جاتادى. سالاتپەن تۇستەنىپ نەمەسە قاسىڭدا بىرەۋ-مىرەۋ بولسا ءتاتتى توقاش ناندى كوفەمەن ىشە سالۋ وڭاي. ەڭ قىزىعى سول «قارا تىزىمگە» بارلىعىمىزعا ۇنايتىن سۋشي دا ىلىككەن. مۇنى كوپ جاعدايدا ديەتالىق تاعام رەتىندە ۇسىنىپ جاتادى، ءبىراق ءبارى بەكەر سياقتى: جاپون اسحاناسى قۇنارلىلىعى جاعىنان ءتىپتى فاستفۋدتىڭ الدىن وراپ كەتەدى ەكەن.

روللدىڭ قاراپايىم جەلىسى 3-4 ناننىڭ مولشەرىمەن تەڭ كەلەدى، بۇل دەگەنىڭىز 300-350 كالوريا. روللدان جاسالعان تۇسكى ابەتتىڭ قۇنارلىلىق دەڭگەيى 1000 كالوريادان جوعارى. بۇعان قوسا، وسىعان قاتىستى سۇراقتار دا كەزدەسىپ جاتادى. كەيبىرەۋلەرىنىڭ باستارى تۇڭعيىققا باتىپ، زياندى تاعامداردى تۇتىنۋدى كەنەتتەن شەكتەپ، ءتىپتى پايدالىق تاعامداردى تۇتىنۋدى تومەنگى دەڭگەيگە دەيىن ىسىرىپ قوياتىندارى بار. مۇنىڭ سوڭى جاقسىلىققا اپارمايدى.

اسىرەسە، از ۋاقىتتا بىرنەشە كەلىگە ارىقتاۋ ءۇشىن تاماق جەمەي اشىعۋدىڭ ەكسترەمالدى جولىن تاڭدايدى. بۇل جاعدايدا مايعا قۋىرىلعان، مايلى، ىستالعان تاعامداردان باس تارتىپ، كۇنىنە 5-6 رەت مولشەرلەپ جەگەن ابزال. اراعا ۋاقىت سالىپ ايران، نە الما جەۋگە تىيىم سالىنباعان. مۇنداي كۇندەرى كوك ءشاي مەن يتمۇرىن تۇنباسىن ىشۋگە، ودان كەيىن تەك جەمىس- جيدەكتەر مەن كوكونىستەر جەۋگە ويىسقان دۇرىس. مۇنىڭ بارلىعى اعزانى شلاكتار مەن توكسيندەردەن تازارتىپ، ونى دارۋمەندەر مەن مينەرالدى زاتتارعا تولتىرادى. بۇعان قوسا، ديەتولوگتار اعزانىڭ تازا اۋادا ءجيى بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن سەرۋەنگە شىعىپ تۇرۋدى ۇسىنادى.

بۇل زات الماسۋ پروتسەسىن جاقسارتادى. بۇعان قوسا تاماقتىڭ جاقسى ءسىڭۋى ءۇشىن ونى كوبىرەك شايناۋعا، جاتار ورىنعا كوپ تاماق جەمەۋگە، ومىردە ازىراق كۇيزەلىسكە ۇشىراۋعا، ۇيقىنىڭ مولشەرىن قالىپتاستىرىپ، تاماقتانۋ ءتارتىبىن ۇنەمى باقىلاۋدا ۇستاۋ سياقتى باسقا دا ماڭىزدى كەڭەستەر بەرىلەدى.

كەرەك كەڭەس confederation.kz سايتىنان الىندى.