مۇراتبەك حايرولدا: جۇرت «ورالمان ەكەن» دەپ سۋىق ءسوز، قىسىر اڭگىمە ايتىپ، مەنىڭ كوڭىلىمدى مۇزداتتى
نازارلارىڭىزعا جاس انشىمەن بولعان شاعىن سۇحباتتى ۇسىنامىز.
- اۋەلى جۇلدەڭىز قۇتتى بولسىن! «قازاقستان داۋىسى» جەڭىمپازى اتاعىمەن قوسا 5 ميلليون ماتەريالدىق ماراپاتقا يە بولىپ جاتىرسىز؟ مىناۋ داعدارىس زامانىندا قانداي قاجەتكە جاراتۋدى ويلاپ وتىرسىز؟
- ىزگى تىلەگىڭىزگە كوپ راحمەت! اماندىق بولسا «5 ميلليوندى» قولىما تيگەننەن-اق كومەك قورلارىنا بەرۋدى، وپەراتسياعا كىرەتىن بالالارعا، جەتىمدەر ۇيىنە كومەكتەسۋدى نيەت ەتىپ وتىرمىن. سەبەبى، ءار ازامات قازاقتىڭ قامقورلىققا مۇقتاج بالالارىنا كومەك قولىن سوزاتىن بولسا، سول كومەكتەن بالالار باقىتقا كەنەلسە، بۇنداي ءىستىڭ ساۋابى كەز كەلگەن جەڭىمپازدىق اتاقتان الدە قايدا ارتىق. اللانىڭ بەرگەن وسىنداي باقىتىنا كىشكەنە بولسا دا وزگەلەرگە كومەگىم ارقىلى راحمەتىمدى، شۇكىرىمدى ايتقىم كەلەدى.
ارينە، بۇل دەڭگەيدە قالىپ قويماي ونەرىمدى ارى قاراي جەتىلدىرە تۇسۋگە دە ءتيىستىمىن. ءبىر بايقاۋداعى جەڭىسكە ماستانىپ، توقتاپ قالۋعا بولمايدى.
- الداعى شىعارماشىلىق جوسپارلارىڭىز تۋرالى دا ايتا كەتسەڭىز.
- جوسپارىمىز ارينە، ونەرگە قادام باسقاننان كەيىن، وسى جەڭىستى ماعان سىيلاعان جاقىندارىما، تۋىستارىما، دوستارىما، قولداعان حالىققا جاقسى اندەر مەن بەينەبايان سىيلاۋ. وسى دەڭگەيدە قالىپ قويماي جەتىلە بەرۋ، ونەردى شىڭداۋ. شىنايى قولداۋشىلارى، تالعامدى تىڭدارمانى كوپ انشىلەر قاتارىنان تابىلا بىلسەم، مەنى ارداقتاعان جاقىندارىمنىڭ دا، مەنىڭ دە باقىتىم سول ەمەس پە؟!
- ءسىز قازاقستاننىڭ ونەر الەمىنە جاڭا كەلىپ، جارق ەتىپ توپ جاردىڭىز، وقىرمانعا ءوزىڭىز تۋرالى دا مالىمەت بەرە كەتسەڭىز؟
- مەن 1990-جىلى، 28- شىلدەدە مونعوليانىڭ باي ولكەسى بايان-ولگەي قالاسىندا ومىرگە كەلىپپىن. اتا-انام سول جىلى اتاجۇرتقا قونىس اۋدارىپتى. اقمولا وبلىسىنىڭ ستەپنوگورسك قالاسىنا بەسىگىمدە كەلىپ، سوندا ەرجەتتىم. ءبىلىم الدىم. ونەرگە جاقىن بولعاسىن، وسى باعىتقا بەيىمدەلدىم.
قازىر استاناداعى قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەسترادا بولىمىندە، 3- كۋرس ستۋدەنتىمىن.
- شەتەلدىڭ شوۋ-بيزنەس وكىلدەرى كوبىندە ءوز ەلىمەن شەكتەلمەي، بارشا الەمگە حيت بولاتىن اندەر جازىپ، جالپاق الەمگە تانىلىپ جاتادى. ەلىمىزدىڭ ەڭ تاڭداۋلى جوباسىنا جەڭىمپاز بولىپ جاتسىڭ، الەم ساحناسىنا ۇمتىلۋدى ويلادىڭىز با؟
- ارينە، بۇل ءار ونەردە جۇرگەن ازاماتتىڭ ارمانى بولار. ونەرگە اياق باسقان كەز-كەلگەن تالانت يەسى مەن تالاپتىنىڭ ارمانى سونداي دەڭگەيگە جەتۋ. وزگە ەلدىڭ دە ونەر يەلەرىمەن يىق تىرەستىرۋ. قازاقستاننىڭ ەڭسەسىن كوتەرۋ، كوك بايراقتى جەلبىرەتىپ، قازاقتىڭ اتىن شىعارۋ مەنىڭ دە ارمانىم. مەن بۇعان دەيىن حالىقارالىق بايقاۋلارعا شىعىپ ءجۇردىم. تۇركيادا وتكەن، ۋكراينادا، رەسەيدە وتكەن بايقاۋلارعا قاتىستىم. قاتىسقان بايقاۋلارىمدا باس جۇلدەگە يە بولىپ، جەڭىسپەن ورالىپ ءجۇردىم. شۇكىر!
قازاقستاندا وتكەن پاتريوتتىق اندەر بايقاۋىندا، كومپوزيتورلاردىڭ ءان باسەكەلەرىندە باس جۇلدەلەر الىپ ءجۇردىم. ارينە، بۇلاردىڭ ءبارى ۇلكەن جەڭىسكە جەتەر جولداعى تاجىريبە مەن سىناقتار. وسىنداي جولدان قاناتىمىز قاتايىپ، تۇياعىمىز سۇرىنبەي وتە بەرسەك، الار اسۋلارىمىز قيىن بولماس.
- ونەردە كىمدەرگە ەلىكتەيسىز؟ كىمدەردى ۇلگى تۇتاسىز؟
- ونەر جولىندا جۇرگەن ءار كىمنىڭ دە ءوز بيىگى بار، ءوز ونەگەسى بار، وزىندىك ورنى بار. سوندىقتان دا ونەر جولىنداعى بارشا اعا-اپكەلەردى، باۋىرلارىمدى جاقسى تىڭدايمىن، سىيلايمىن، جوعارى باعالايمىن. الالاپ، ءبولىپ جارعان ەمەسپىن. حالىقتىڭ جۇرەگىنەن ابدەن ورىن العان روزا رىمبايەۆا، مەدەۋ ارىنبايەۆ، نۇرلان البان، جۇبانىش جەكسەن ۇلى سياقتى انشىلەردى وزىمە ۇلگى تۇتامىن. «قاراعايعا قاراپ تال وسەر، اتاعا قاراپ بالا وسەر» دەيدى عوي قازاق. الدىڭعى بۋىن انشىلەردىڭ ءبارىن دە ۇلگى ەتەمىز.
- ءوزىڭىز جۇلدەسىن يەلەندىڭىز عوي، ارينە. دەي تۇرعانمەن قاتارىنان ءۇش جىل بويى ەلىمىزدىڭ ەڭ ۇلكەن تەلەارناسىندا بولىپ جاتقان «قازاقستان داۋىسى» جوباسىنا ىشتەي بەرگەن باعاڭىز بار ما؟ بۇل جوبانى قانشالىقتى ءادىل سانايسىز؟
- بۇل جوبا حالىققا ۇسىنىلعانىنان-اق كوپتەگەن سوزگە قالىپ، سىنعا ۇشىرادى. جاقسى ءسوز دە، اۋىر سىن دا ايتىلدى. ءتىپتى، «ءار تالىمگەردىڭ كرەسلوسى بۇرىلعانىنىڭ ءوزى اقشا ەكەن» دەگەن قاۋەسەتتەر تارادى. ءبىراق، مەن ءدال وسى جوبادا قانداي دا ءبىر قارجىلىق تالاپتار، قاعاجۋ مەن قاقپايلاۋ كورگەن جوقپىن. كوزىمىزبەن كوردىك، شىنىمەن ءادىل جوبا. حالىقتىڭ ءوزى باعالايدى.
ەگەر جىل سايىن قايتالانىپ جاتقان بولسا، كورەرمەننىڭ دە قاجەتسىنگەن، جاقسى باعاسىن العان جوبا بولعانى. قازىرگى تىلمەن ايتقاندا، رەيتينگىسى جوعارى، كورەرمەن سۇرانىسىنا يە باعدارلاما بولعاندىقتان جالعاسىن تاۋىپ كەلەدى.
- وسى جوبادا اتتەگەن-اي دەگەن نەمەسە كوڭىلىڭ قالعان جايلار بولدى ما؟
- وسى جوبادان كەيىن كەيبىر جۇرت «بىلمەي قالىپتىق، مىناۋ مونعول ەكەن، ورالمان ەكەن» دەپ سۋىق ءسوز، قىسىر اڭگىمە ايتىپ، پىكىر ءبىلدىرىپ جاتتى. فينالدىق باسەكەگە شىققان ءجاننات تا قىتايدان كەلگەن قانداسىمىز ەدى. بۇنداي الالاۋ، ارينە، مەنىڭ كوڭىلىمدى مۇزداتتى، جانىمدى كۇيدىردى. قازاقتىڭ ۇرپاعى قايدا تۋىلسا دا، ولاردىڭ قانىندا تۋلايتىن بىردەي قان. الالاۋدىڭ ورنىنا القاۋ بولسا، ءبولىپ جارۋدىڭ ورنىنا بىرلىگىمىز بولسا دەگەن ويىم بار. دەگەنمەن دە، قولداپ-قولپاشتاعان كىسىلەردىڭ، كوپتىڭ تىلەۋىنىڭ جانىندا مۇنداي جاعدايلار تەز ۇمىتىلىپ كەتەدى عوي.
- بايقاۋدىڭ جەڭىمپازى رەتىندە، مەرەكە قارساڭىندا ەلگە دەگەن تىلەگىڭىزدى بىلسەك.
- ءيا، بۇل بايقاۋدىڭ جەڭىمپازى اتانۋىم جالعىز مەنىڭ ەڭبەگىم نەمەسە عايىپتان قونا سالعان باق ەمەس. بۇل ەلدىڭ قولداۋى، تالماي جاتتىعۋلار، ءارى تاربيەشىم بولعان نۇرلان اعانىڭ نۇسقاعان جولى. سوندىقتان دا ەڭ الدىمەن سول كىسىگە ۇلكەن العىسىمدى ايتامىن! داۋىس بەرگەن، بيىك شىڭعا، مارتەبەگە لايىق كورگەن بارشا قازاقستاندىقتارعا زور العىسىمدى بىلدىرەمىن! وتانداستارىمنىڭ بارشاسىنا تەك جاقسىلىق، وتباسىلارىنا بەرەكە-بىرلىك تىلەيمىن! مەرەكە قارساڭىندا ءبارىڭىزدىڭ شاڭىراقتارىڭىزدا شاتتىققا تولى كوڭىل-كۇي، جاڭا جىلدا جاڭا تابىستار، جوعارى جەتىستىكتەر بولسىن دەيمىن. ەلىمىز امان جۇرتىمىز تىنىش بولسىن!
- تىلەگىڭىزگە راحمەت! ءسىزدىڭ دە مەرەكەڭىز قۇتتى بولسىن!
سۇحباتتاسقان: ەرلان تولەۋباي
«قامشى»
