بۇگىن مۇحامەدجان قاراتايەۆتىڭ تۋعان كۇنى
قىزىلوردا وبلىسى سىرداريا اۋدانىندا تۋعان. قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىن، لەنينگرادتىڭ تاريح، فيلوسوفيا جانە ادەبيەت ينستيتۋتىنىڭ اسپيرانتۋراسىن بىتىرگەن.
قازاقستان جازۋشىلار وداعى باسقارماسىنىڭ جاۋاپتى حاتشىسى، ءتوراعاسى قىزمەتتەرىن اتقارعان. قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ كافەدرا مەڭگەرۋشىسى، جامبىل پەداگوگيكالىق ۋچيليشەسىنىڭ وقىتۋشىسى، قازاق مەملەكەتتىك كوركەم ادەبيەت باسپاسىنىڭ رەداكتورى، باس رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى، ديرەكتورى، قازاقستان عىلىم اكادەمياسى مۇحتار اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ءتىل ينستيتۋتىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى، ءبولىم مەڭگەرۋشىسى، قازاق سوۆەت ەنتسيكلوپەدياسىنىڭ باس رەداكتورى بولعان. 1988 -جىلدان ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى مۇحتار اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ باس كەڭەسشىسى بولىپ ىستەگەن.
ونىڭ العاشقى كۇردەلى ەڭبەگى - ساكەن سەيفۋلليننىڭ « قىزىل ات» پوەماسى تۋرالى ماقالاسى. ادەبي جۇرتشىلىق اراسىندا ۇلكەن ايتىس تۋعىزعان بۇل پوەمانىڭ كوركەمدىك- يدەيالىق قۇنى تۋرالى دۇرىس تالداۋ جاسادى. عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ «شۇعىلا» پوۆەسى تۋرالى دا ونىڭ سول كەزدەگى ماقالاسى جۇرتشىلىق نازارىن اۋداردى. مۇحامەدجان قاراتايەۆ تۇتاس العاندا قازاق ادەبيەتىنىڭ ءتۇرلى ماسەلەلەرىن قامتىعان جەتى جۇزدەن استام ماقالانىڭ، قىرىقتان اسا كىتاپتىڭ اۆتورى.
عالىم ەڭبەكتەرىنىڭ نەگىزگى ارقاۋى - قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحي جولى مەن ءوسۋ ساتىلارى، تۋعان ەلدىڭ توپىراعىنان جارالىپ، انا سۇتىمەن ەنگەن ۇلتتىق ءداستۇر، ونىڭ جاڭا ساپادا قالىپتاسۋى، ءتۇر مەن مازمۇننىڭ بىتە قايناسىپ، شەبەرلىكتىڭ شىڭدالۋى. سونىمەن قاتار كوركەم ادەبيەتتىڭ ەستەتيكالىق مۇراتى جونىندە دە تولىمدى پىكىرلەر ايتتى. كوركەم شىعارماشىلىقپەن دە شۇعىلداندى. ونىڭ «دالاداعى دابىل» اتتى كوركەم پۋبليتسيستيكالىق رومانى قازاق، ورىس تىلدەرىندە جارىق كوردى. ول كوركەم اۋدارما سالاسىنا دا ەلەۋلى ەڭبەك ءسىڭىردى. م. گوركيدىڭ «مەنىڭ ۋنيۆەرسيتەتىم»، م. شولوحوۆتىڭ «تىنىق دون» رومانىنىڭ 3 كىتابىن قازاق تىلىنە ءتارجىمالادى.
سونداي- اق كوركەم اۋدارما تەورياسىن دامىتۋعا قىزۋ ات سالىسىپ، قازاق ادەبيەتىن ورىس تىلىنە، ورىس تىلىنەن قازاق تىلىنە اۋدارۋدىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرى جايىندا سۇبەلى ەڭبەكتەر جازدى. كوپتەگەن وقۋلىقتاردىڭ اۆتورى، حرەستوماتيالاردىڭ قۇراستىرۋشىسى. 6 تومدىق قازاق ادەبيەتى تاريحىنىڭ ءۇش تومىنىڭ، ورىس تىلىندە شىققان قازاق ادەبيەتى تاريحىنىڭ كەڭەستىك داۋىرىنە ارنالعان تومىنىڭ باس رەداكتورى جانە نەگىزگى اۆتورلارىنىڭ ءبىرى.
ەڭبەك قىزىل تۋ، حالىقتار دوستىعى، «قۇرمەت بەلگىسى» وردەندەرىمەن جانە مەدالدارمەن ماراپاتتالعان. حالىقارالىق ادەبيەت سىنشىلارى قاۋىمداستىعىنىڭ مۇشەسى، ەكى مارتە قازاق ك س ر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى.
