اعىلشىندىق جۋرناليست-قىز باۋىرجان بايبەككە نەگە تامسانادى؟

استانا. قازاقپارات - جۋرناليست دجواننا ليلليس ( ۇلى بريتانيا) الماتىلىق اكىم تۋرالى ماقالا شىعارىپتى.

ونىڭ ماتەريالىندا باۋىرجان بايبەك «الدىنا كەۋدەمسوقتىق ماقساتتار قويعان جاڭادان ورلەپ كەلە جاتقان ساياسي جۇلدىز» جانە ساياسي باسقارۋداعى جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ جاقتاۋشىسى رەتىندە سيپاتتالعان.

اكىمنىڭ جاڭا ءستيلى

Еurasianet.org  پورتالىندا جاريالانعان ماتەريال الماتى اكىمىنىڭ العاشقى قادامدارىن سيپاتتاۋدان باستالادى.

«عالامتوردا الماتىداعى اۋرۋحانالاردىڭ بىرىندەگى انتيسانيتاريا تۋرالى اقپارات جاريالانعاننان كەيىن بىرنەشە كۇننەن سوڭ الماتى قالاسىنىڭ اكىمى وسى مەديتسينا مەكەمەسىنە بارىپ، ورىن العان ولقىلىققا جاۋاپ بەرۋدى تالاپ ەتكەن.

وسى پيار- اكسيا مەردىڭ كەڭەستىك ۇلگىدەگى سۋىق ءارى جات باۋىر وكتەمدىككە ۇيرەنگەن ەلگە ەرەكشە كورىنەتىن باسقارۋدىڭ جاڭا ءستيلىن تاڭداعانىن مەڭزەيدى

مەر باۋىرجان بايبەك بولاشاقتا دا وسىنداي ينتەراكتيۆتىك تارتىپپەن جۇمىس ىستەۋگە ۋادە ەتەدى، - دەيدى اڭگىمەسىن جالعاستىرعان جۋرناليست، - قاراشادا بايبەك الماتىنىڭ 1,6 ميلليون تۇرعىنىنا اعىمداعى ونجىلدىقتىڭ سوڭىنا دەيىن قالانىڭ دامۋ جوسپارى بويىنشا پىكىرلەرىن بىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەردى. مەريا ءوز سايتىنا «الماتى-2020» باعدارلامالىق دامۋ جوباسىن ورنالاستىرىپ، قالا تۇرعىندارىنا ۇسىنىستارى مەن تولىقتىرۋلارىن جولداۋدى ۇسىنعان ەدى. بۇعان دەيىن قازاقستانداعى جەرگىلىكتى بيلىك مۇنداي ەش نارسە جاساماعان بولاتىن.

الماتى اكىمىنىڭ قالا تۇرعىندارىمەن «جاندى» اڭگىمەسى

- بۇل قادامنىڭ ماقساتى كوپشىلىكتىڭ سەنىمىن يەلەنۋ جانە الماتى تۇرعىندارىمەن «سىندارلى وركەنيەتتى ديالوگ ورناتۋ»، - دەيدى قالانىڭ ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ جەتەكشىسى جانە اكىمشىلىكتە ورنىعىپ قالعان ەسكى گۆارديا الشاقتاتىلعاننان كەيىن بايبەك جاڭا ادامداردان جاساقتاعان شيراق كوماندانىڭ مۇشەسى ساياسات نۇربەك.

24-قاراشادا كيپر (ساياسي شەشىمدەر ينستيتۋتى كلۋبى) تالداۋ توبى ۇيىمداستىرعان تۇساۋكەسەردە نۇربەك:

«مەر جەرگىلىكتى اكىمشىلىكتىڭ جۇمىسىن وزگەرتۋگە قۇلشىنىپ وتىر جانە سول «وزگەرىستەردى جۇزەگە اسىرۋعا قاجەتتى ساياسي جىگەرى» دە جەتكىلىكتى»

دەپ مالىمدەدى.

بۇرىن «نۇر وتان» پرەزيدەنتتىك پارتياسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى لاۋازىمىندا بولعان بايبەك كۇتپەگەن جەردەن الماتى قالاسىنىڭ مەرى قىزمەتىنە تاعايىنداعاننان كەيىن العاشقى جۇمىس كۇنىنەن باستاپ قاۋىرت قىزمەتكە كىرىستى. ول وسى لاۋازىمدا الماتىلىقتار اراسىندا سونشالىقتى تانىمال بولماعان، ءبىراق ول نازاربايەۆتىڭ سەنەتىن جانە سەنىمدى سەرىكتەستەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە قالا بەرمەك، - دەپ ەسەپتەيدى دجواننا ليلليس.

قيىندىقتاردى ەڭسەرۋ جولى - جەدەل قيمىل

«قامال الاتىن 41 جاستاعى بايبەك - جاڭا ساياسي بۋىننىڭ وكىلى، ونىڭ كوزقاراسىنا «بولاشاق» باعدارلاماسى اسەر ەتتى، اتالمىش باعدارلاما شەڭبەرىندە مەملەكەت دارىندى قازاقستاندىقتاردى شەتەلدە ءوز ەسەبىنەن وقىتادى، - دەيدى اڭگىمەسىن جالعاستىرعان ۇلى بريتانيالىق شولۋشى.

بايبەك جاقىندا عانا ءىرى ساتسىزدىكتەرگە تاپ بولعان قالانى باسقارۋدى قولىنا الدى

شىلدەدە الماتى قىسقى وليمپيادانى قابىلداۋ قۇقىعىنا يە بولۋ بايقاۋىندا تارتىستى كۇرەستە پەكيننەن ۇتىلىپ قالدى. ال كوكتەمدە نازاربايەۆ جاڭا حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ استانادا ورنالاساتىنىن جاريالادى، بۇل الماتىنىڭ قازاقستاننىڭ كوممەرتسيالىق استاناسى رەتىندەگى مارتەبەسىن ءتۇسىرۋى مۇمكىن.

دارىگەردى قىزمەتتەن قۋۋ ءۇشىن اتالعان اۋرۋحاناعا بارۋ 64 جاستاعى ەسىموۆ سەكىلدى اعا بۋىن اپپاراتشىسىنىڭ ويىنا كەلمەۋشى ەدى، ءبىراق سىن ايتۋشىلار بۇل قادامدى ۇپاي جيناۋ ماقساتىندا جاسالعان پيار- اكسيا دەپ اتادى.

«بايبەكتىڭ ويلاۋ قابىلەتى وسى لاۋازىمدا بولعان ونىڭ الدىندا بولعان ادامدىكىنەن مۇلدەم ەرەكشە، - دەدى EurasiaNet.org سايتىنا الماتىلىق ساراپشى ۆيكتور كوۆتۋنوۆسكي. - ول ءۇشىن قوعامدىق پىكىردىڭ ماڭىزى زور».

سونداي-اق بايبەك Instagram دا جارىقتاندىرىلماعان كوشەلەردەن باستاپ، قيقى-سيقى جولدارعا دەيىنگى قالاداعى كوپتەگەن قيىندىقتارعا جەدەل شارا قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرگەنى ءۇشىن العىسقا بولەگەن پاراق اشىپ، مەريانى جاڭا تەحنولوگيالار داۋىرىنە جەتەلەدى.

Instagram داعى كەيبىر پىكىرلەر - مەريا قىزمەتكەرلەرىن جۇمىس ۇستىندە كورسەتەتىن قاراپايىم جارناما

باسقالارىندا قالاداعى قيىندىقتار شىنايى كوسرەتىلگەن. ماسەلەن، جاقىنداعى پىكىرلەردىڭ بىرىندە جول قوزعالىسى جانە جولاۋشىلاردى تاسىمالداۋ ەرەجەلەرىن بۇزعان اۆتوبۋس جۇرگىزۋشىسىن جۇمىستان شىعارعانى تۋرالى حابارلانعان. قوعامدىق كولىك قىزمەتكەرلەرىنىڭ مۇنداي قىلىعى ۇيرەنشىكتى دۇنيەگە اينالعان.

الايدا بارلىعى وزگەرگەن جوق. ماسەلەن، ءبىرقاتار جول- كولىك اپاتتارىنان جانە باسقا وقىس وقيعالاردان كەيىن قازان ايىندا الماتىداعى ترامۆاي دەپوسىنىڭ جۇمىسىن ۋاقىتشا توقتاتۋ تۋرالى شەشىم حالىق تاراپىنان سونشالىقتى قولداۋعا يە بولمادى. سىناۋشىلار «بەلسەندى ازاماتتار قالاسىن» قۇرۋدى ماقسات تۇتقان بايبەكتىڭ بۇل شەشىمى، اكىمنىڭ ءوزى ءجيى ايتاتىن حالىقپەن اقىلداسۋسىز جانە جىلدام قابىلداندى.

«ول ءالى ىستە سىنالعان جوق»

«بايبەكتىڭ قالا جۇرتشىلىعىمەن ديالوگ جۇرگىزۋدى رەتكە كەلتىرۋگە باعىتتالعان كۇش جىگەرى جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ اۆتونومياسىن كەڭەيتۋ جانە جۇرتشىلىقتى شەشىم قابىلداۋعا تارتۋ جونىندەگى كۇش- جىگەرى ۇكىمەتتىڭ اۋقىمدى باعدارلاماسىنىڭ ءبىر بولىگى عانا، - دەيدى قورىتىندى جاساعان دجواننا ليلليس. - استانا بۇل باعدارلامانى دەموكراتيالاندىرۋ ناۋقانى دەپ اتايدى، ءبىراق سىن ايتۋشىلار ازىرگە، ونىڭ شىن مانىندە ەش نارسەنى وزگەرتپەگەنىن ايتادى.

باعدارلامانىڭ العاشقى كەزەڭى استانا جەرگىلىكتى جەردەگى دەموكراتيانىڭ زور جەڭىسى دەپ اتاعان، 2013 -جىلى وتكىزىلىگەن مەرلەردىڭ العاشقى سايلاۋى بولدى. بۇرىن قالا- اۋىل اكىمدەرى جوعارىدان تاعايىندالاتىن. ەندى ءمەردىڭ ورىنتاعىندا وتىرعانداردىڭ 92 پايىزى لاۋازىمعا سايلاۋ ارقىلى قول جەتكىزگەندەر ⟨...⟩. استانا جەرگىلىكتى بيلىك اۆتونومياسىن كەڭەيتۋ جانە جۇرتشىلىقتى جەرگىلىكتى جەرگىلىكتى بيۋدجەتكە قاتىستى شەشىمدەر قابىلداۋعا تارتۋ پيعىلىنان باس تارتار ەمەس. بيىل ەل ۇكىمەتى جەرگىلىكتى ورگانداردىڭ قارجى ماسەلەسىندەگى اۆتونومياسىن كەڭەيتتى، ال

قاڭتاردان باستاپ جەرگىلىكتى بيلىككە اكىمدەردىڭ قىزمەتىنە باقىلاۋ جاسايتىن جانە جەرگىلىكتى بيۋدجەت قارجىسىن پايدالانۋ جونىندەگى شەشىمدەردى تالقىلايتىن قوعامدىق كەڭەستەردى ۇيىمداستىرۋ قاجەت

نۇربەك جۇرتشىلىقپەن ديالوگ ورناتۋ بويىنشا الماتى بۇكىل ەلگە ونەگە بولا الادى دەپ ەسەپتەيدى. كەيبىر تۇرعىندار بۇل ىسكە قۇلشىنا كىرىستى. ماسەلەن، 10-قاراشادا قۇرامىنا ونەر قىزمەتكەرلەرى، ساۋلەتشىلەر جانە باق قىزمەتكەرلەرى كىرگەن ازاماتتار توبى Urban Forum دى ۇيىمداستىردى. اتالمىش فورۋم - بايبەك بەلسەندى تۇردە قولداپ وتىرعان ازاماتتىق ديالوگتى ورناتۋعا قىزمەت ەتەتىن ۇيىم.

الماتىنىڭ جاڭا مەرى - الدىنا كەۋدەمسوقتى ماقساتتار قويعان جاڭادان وركەندەپ كەلە جاتقان ساياسي جۇلدىز، ءبىراق وعان جۇرتشىلىقتىڭ جانە پرەزيدەنتتىڭ سەنىمىن ساقتاۋ ءۇشىن اياعىن اڭداپ باسۋ قاجەت، دەپ مالىمدەدى كوۆتۋنوۆسكي ⟨...⟩. سونداي- اق بايبەككە «اپپاراتتىق شيەلەنىستەر مەن تەكەتىرەستەردە» شىڭدالۋعا تۋرا كەلەدى، بۇل قازاقستاننىڭ ساياسي سالاسىنداعى ۇيرەنشىكتى دۇنيە، دەپ ەسەپتەيدى پرەزيدەنتتىك زەرتتەۋ ورتالىعى بولىپ تابىلاتىن قازاق ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ وكىلى يۋريي بۋلۋكتايەۆ.

«كوپ نارسە جاڭا اكىمنىڭ جۇرتشىلىق مۇددەلەرى مەن ءتۇرلى ەليتالىق كلانداردىڭ ماتەريالدىق- قارجىلىق مۇددەلەرى اراسىنداعى تەپە- تەڭدىكتى قانشالىقتى تابا بىلەتىندىگىنە بايلانىستى»،

- دەدى ول Central Asia Monitor باسىلىمىنا. بۋلۋكتايەۆتىڭ ايتۋىنشا، بايبەككە ۇلكەن ءۇمىت ارتىلىپ وتىر، ءبىراق ول ءالى ىستە سىنالعان جوق. «ازاماتتىق ديالوگتىڭ كورىنىسى عانا جاسالا ما الدە شىنايى ناقتى قادامدار جۇزەگە اسىرىلا ما؟ امان بولساق - ونى دا كورەرمىز»، - دەدى ول».

دجواننا ليلليس - كوپتەگەن بريتاندىق جانە امەريكاندىق باسىلىمدار ءۇشىن ورتالىق ازياداعى وقيعالاردى جاريالاۋعا ماماندانعان تاۋەلسىز جۋرناليست.

ولاردىڭ ىشىندە Еurasianet.org  پورتالى، The Guardian, The Independent, Foreign Policy باسىلىمدارى بار. 1995 -جىلدان 2001  جىلعا دەيىن ماسكەۋدە BBC World Service Monitoring كە جۇمىس ىستەگەن.

2001 -جىلى ول تاشكەنتكە كوشىپ بارىپ، وسى كومپانياداعى جۇمىسىن جالعاستىردى. 2005 -جىلدان باستاپ قازاقستاندا تۇرادى جانە قىزمەت ەتەدى.

ورىسشادان اۋدارعان قايرات ماترەكوۆ

  

365info.kz