اكتەرلەردە ۇلتتىق يممۋنيتەت جوق پا؟
بىلاي قاراعاندا، كۇلكىلى سياقتى. ءبىراق ءبىزدىڭ قازاق ادامدى رولىنە قاراي باعالايتىنى راس. جاقسى رولدە ويناسا، جاقسى كورەمىز، جامان رولدە ويناسا، «سۇيكىمسىز» بولىپ شىعا كەلەدى.
مەنىڭ وسى سىقىلدى جەك كورەتىن ەكى سۇيكىمسىز اكتەرىم بار.
ارينە، بۇل كىسىلەردىڭ اكتەرلىك شەبەرلىگىنە ءسوزىم جوق. ەكەۋى دە ءوز ءىسىنىڭ شەبەرى. ءبىراق ولار تۇسكەن كينونى، سول كينوداعى رولدەرىن كورسەم بولدى، جىنىم كەلەدى.
ونىڭ ءبىرى - تولەپبەرگەن بايساقالوۆ. نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، وسى اكتەردى كورگەن سايىن كوز الدىما كەڭەس اكتەرى ساۆەلي كراماروۆ كەلەدى. بالكىم، سوعان ەلىكتەي مە ەكەن؟ توكەڭ ەليا گيلماننىڭ «ترۋبادۋر» فيلمىندە توليكتىڭ ءرولىن وينادى. قۇلاعىنا قۇلاققاپ كيىپ الىپ، كۋميرىن ىزدەپ جولعا شىعاتىن رومانتيك جىگىتتىڭ ءرولىن. بىرەۋلەر ءۇشىن قىزىق شىعار، ءبىراق مۋزىكانتتى كورەمىن دەپ تالاي جولدى باسىپ وتكەن وسى كەيىپكەر ءۇشىن ءوزىڭ ۇيالادى ەكەنسىڭ. ءبىرتۇرلى، قازاققا جاراسپايتىن قىلىق سەكىلدى!
سەرگەي دۆەرسيەۆويدىڭ «تيۋلپان» فيلمىندەگى ءرولى دە سونداي. بونيدىڭ ءرولىن قاتىرىپ-اق وينادى، ءبىراق سول باياعى جالاڭاش قىزداردىڭ سۋرەتىن جينايتىنى، جالاڭاش دەنەسىنە گالستۋك تاعىپ العانى، تاعىسىن تاعىلارى، سۇيكىمسىز كورسەتەدى. اندرەي پروشكيننىڭ «وردا» فيلمىندەگى ءرولى تىپتەن جيىركەنىشتى.
ماسكەۋدىڭ پراۆوسلاۆ شىركەۋىنىڭ تاپسىرىسىمەن تۇسىرىلگەن كينوتۋىندى ءوز ماقساتىنا ابدەن جەتكەن. ماسكەۋ ميتروپوليتىن قۇدايداي قىلىپ كورسەتىپ، ءبىزدىڭ وزبەك ۇلى جانىبەك حاندى ابدەن ماسقارالايدى. بۇل - اتى ايتىپ تۇرعانداي، التىن وردا تۋرالى فيلم. وكىنىشتىسى، شىركەۋ التىن وردا كەزىندەگى ءبىزدىڭ ءدىنىمىز يسلام ەكەنىن، التىنوردالىقتاردىڭ مادەنيەتتى، وركەنيەتتى حالىق بولعانىن جوققا شىعارعىسى كەلگەن.
ءبىر عانا مىسال كەلتىرەيىن، فيلمدەگى جانىبەك شەشەسىنىڭ ەكى اياعىنىڭ اراسىنا باسىن قويىپ: «نە دەگەن كەرەمەت ايەل ەدىڭ، انام بولماعاندا ءوزىڭدى قاتىن قىلار ەدىم» دەيدى. وعان الگى تايدۋللا كەمپىر قارقىلداپ كۇلەدى. ايتىڭىزشى، قاي قازاق وسىلاي سويلەپ ەدى؟ ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ «التىن وردا» رومانىنداعى جانىبەكتىڭ ەلەسى دە جوق قوي مۇندا!
مىنە، وسى فيلمدە تولەپبەرگەن جانىبەك حاننىڭ شابارمانىنىڭ ءرولىن وينايدى. شاش ال دەسە، باس الاتىننىڭ ناعىز ءوزى. شىنىندا، ول تۇتقىنعا تۇسكەن ءبىر ورىستى تىكەسىنەن تىك تۇرعىزىپ، باسىن دوپشا دومالاتىپ شاۋىپ تۇسىرەدى. قارادان قاراپ قانىڭ باسىڭا شابادى ەكەن! ءبىر سۇحباتىندا توكەڭنىڭ ءوزى: «مەن جانر تاڭدامايمىن، قانداي ءرول بەرىلسە دە تۇسە بەرەمىن» دەپتى. راس ايتادى، بۇل كىسى رولگە دە، ءتىپتى ءوزى تۇسەتىن فيلمنىڭ نە تۋرالى ەكەنىنە دە باس قاتىرمايدى ەكەن.
ايتپەسە، «وردانىڭ» قازاقتى ماسقارالاعان فيلم ەكەنىن قالاي بىلمەگەن؟
ءرول تالعامايتىن، قازاققا جانى اشىمايتىن تاعى ءبىر اكتەر - داۋلەت ءابدىعاپپاروۆ. فيلموگرافياسىندا كينوسى وتە كوپ. ءبىراق كوپشىلىگى ەپيزودتىق رولدەر. سونىڭ ىشىندە كوبىنە بانديتتىڭ ءرولىن سومدايدى. بۇل اكتەر دە «وردا» فيلمىنە ءتۇستى. جانىبەكتىڭ اسكەرباسىنىڭ رولىندە. وسى فيلم جايلى بەرگەن ءبىر سۇحباتىندا: «اندرەي پانين، ماكسيم سۋحانوۆ سەكىلدى اكتەرلەرمەن تانىسىپ، دوستاستىم، تاجىريبە الماستىم. وسىنداي كاسىبي دەڭگەيگە جەتكەنىمە ءوزىم ىشتەي قۋانامىن» دەپتى اكتەر. ءوزى كاسىبي دەڭگەي دەپ باعالاعانىمەن، اكتەردىڭ بۇل فيلمدەگى ءرولى سونداي نانىمسىز. شاۋىپ كەل، بارىپ كەلگە جاراپ تۇرعانى بولماسا، بالەندەي اكتەرلىك شەبەرلىگى بايقالمادى. بۇل كىسى دە «وردانىڭ» نە تۋرالى فيلم ەكەنىن بىلمەگەن سەكىلدى. جانىبەك حاننىڭ قانداي تاريحي تۇلعا بولعانىنان حابارسىز-اۋ دەيمىن.
ايتپاقشى، داۋلەت ءابدىعاپپاروۆ گلەب ورلوۆتىڭ «پوددۋبنىي» فيلمىنە دە ءتۇستى. پوددۋبنىيمەن بەلدەسەتىن احمەت-پاشا دەگەن تۇرىك بالۋانىنىڭ ءرولىن سومدادى. كينودا «تۋرەتسكيي چەمپيون گادجي مۋحان» دەپ الگى بالۋاندى شاقىرىپ، پوددۋبنىيعا جىعىپ بەرگەن. ورىستاردىڭ سول گادجي مۋحان دەگەنى ءبىزدىڭ قاجىمۇقان بولار دەپ ويلايمىن. سەبەبى سپورت تاريحىندا وسى اتتاس باسقا بالۋان جوق. ونىڭ ۇستىنە، قاجىمۇقاننىڭ تۇرىك پالۋانى رەتىندە بەلدەسكەنى تاعى بار. 1908 -جىلى قاجىمۇقان تۇرىكتىڭ ەڭ مىقتى دەگەن نۇرلا دەگەن پالۋانىنىڭ جاۋىرىنىن جەر يىسكەتكەن. ارتىنشا جيددادا قاجىمۇقان تۇرىكتىڭ اتىنان جارىسقا شىققان. سوعان قاراعاندا، فيلمدەگى گادجي مۋحان دەگەن ءبىزدىڭ قاجىمۇقان بولۋى كەرەك. مىنە، سول ءرولدى داۋلەت ءابدىعاپپاروۆ سومدايدى. ءسويتىپ، تاريحتا يۆان پوددۋبنىيدان جەڭىلىپ كورمەگەن قاجىمۇقاندى قولدان جىعىپ بەرگەن. ارينە، «پوددۋبنىي» فيلمى دە يدەولوگيالىق ماقساتتا ءتۇسىرىلدى. ال ءبىزدىڭ اكتەر سول يدەولوگيانىڭ قولشوقپارىنا اينالىپ كەتكەن سەكىلدى.
قورىتا ايتقاندا، ءبىزدىڭ اكتەرلەردىڭ ۇلتتىق يممۋنيتەتى بولعانى دۇرىس سياقتى. نەنىڭ قازاققا پايدالى، نەنىڭ زياندى ەكەنىن سەزە بىلسە، ويلانسا ەكەن. ايتپەسە، قالاماقىسىن جاقسىلاپ تولەدى ەكەن دەپ ءوز ۇلتىڭدى ءوزىڭ ماسقارالاي بەرسەڭ، ەرتەڭىڭ نە بولادى؟ ول اكتەردى قازاق قايتىپ قۇرمەتتەسىن! قازاقتىڭ اكتەرلەرى وسىنى ۇمىتپاسا ەكەن!
سەرىكبول حاسان
«ايقىن»
