لوندوندا اتى اڭىزعا اينالعان بريتاندىق جۇپتىڭ قازاقستانعا ەكسپەديتسياسى تۋرالى ن. فيلدينگتىڭ كىتابى تانىستىرىلدى - فوتو
ق ر- نىڭ بىرلەسكەن ۇلى بريتانيا كورولدىگى مەن سولتۇستىك يرلاندياداعى ەلشىلىگىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، ءراسىم قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنىڭ 24 جىلدىعىنا ورايلاستىرىلعان.
شاراعا بريتاندىق ۇكىمەت، ىسكەرلىك جانە اكادەميالىق ورتالارىنىڭ وكىلدەرى، سونداي-اق ديپلوماتيالىق ميسسيالاردىڭ باسشىلارى قاتىستى. «South to the Great Steppe: The Travels of Thomas and Lucy Atkinson in Eastern Kazakhstan, 1847-1852» كىتابىندا اعىلشىن سۋرەتشىسى ءارى زەرتتەۋشىسى توماس اتكينسون مەن ونىڭ زايىبى ليۋسيدىڭ سولتۇستىك جانە شىعىس قازاقستانعا جاساعان ساياحاتتارى تۋرالى باياندالادى.
ولار ⅩⅨعاسىرداعى قازاق قوعامىنىڭ دامۋىن كورسەتەتىن بىرەگەي جازبالار، كۇندەلىكتەر مەن كارتينالاردى قالدىرعان. بۇل قۇجاتتار بۇعان دەيىن جاريالانباعان ەدى.
ءراسىم قاتىسۋشىلارىنىڭ الدىندا سويلەگەن سوزىندە قازاقستان ەلشىسى ە. قازىحانوۆ ت. اتكينسون قازاقستانعا ⅩⅨ عاسىردا ساياحات جاساعان ءبىرىنشى بريتاندىق زەرتتەۋشى ەكەنىن جانە تانىمال بريتاندىق ساياحاتشىنىڭ ساپارىنان كەيىن وتكەن 160 جىلدا قازاقستان دامۋدىڭ قيىن-قىستاۋ تاريحي جولىنان ءوتىپ، بۇگىندە ەكونوميكاسى تۇراقتى ءارى ديناميكالىق دامىپ وتىرعان زاماناۋي مەملەكەت رەتىندە تانىلعانىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق ق ر ەلشىسى قازاقستان پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ تاياۋدا بىرلەسكەن كورولدىككە جاساعان ساپارى، سونىڭ بارىسىندا II ەليزاۆەتا پاتشايىمدى، ەلدىڭ پرەمەر-ءمينيسترى د. كەمەرون جانە جەتەكشى بريتاندىق كومپانيالاردىڭ باسشىلارىمەن كەزدەسۋى قازاقستاندىق- بريتاندىق قارىم-قاتىناستار تاريحىندا ماڭىزدى وقيعا بولعانىنا نازار اۋداردى.
ەرلى-زايىپتى اتكينسوندار قازاقستاندا تارباعاتاي، جوڭعار الاتاۋى، ىلە ماڭى (قۇلجا) ولكەسىنە، الاكول جانە بالقاشقا بارعان. قايىقپەن بۇقتىرما، نارىم، ەرتىسپەن ءجۇزىپ، ريددەر جانە زىريان زاۋىتتارىنا، وسكەمەن، بارناۋل، زايسان، كوكپەكتى، اياگوز، قوپال سياقتى قالالار مەن ستانيتسالارعا، قاراتالدىق قازاقتاردىڭ قونىستارىنا بارعان، تاۋ القاپتارىنان جاياۋ ءوتىپ، جوڭعار الاتاۋى مەن التاي شىڭدارىن باعىندىرعان.
