سلاۆيان قىز قازاقتىڭ كەلىنى بولۋدىڭ قانداي ەكەنىن ايتىپ بەردى - فوتو
ال قازاقتىڭ كەلىنى اتانعان وزگە ۇلتتىڭ قىزدارى وزدەرىن قالاي سەزىنەدى؟ قازىرگى تاڭدا ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرىنەن قۇرىلعان وتباسىلار جەتەرلىك! Comode.kz اۆتورى يانا كارىموۆا تاياۋدا كەلىن اتانىپ، وسىعان بايلانىستى ءبىرقاتار وي ءتۇيىپ ۇلگەردى.
مەنىڭ تەگىمدى ەستىگەن ادامدار مەنىڭ بەلورۋس-ۋكراين تۇرىمە قاراپ، ازيالىق كەلبەتتى ىزدەپ بارىپ، اقىرىن سۇرايدى: «كەشىرىڭىز، جولداسىڭىز قازاق ەمەس پە؟ مەن: ناعىز قازاق، دەپ جاۋاپ بەرەمىن. جولداسىمنىڭ ءوزى دە: «مەن تازا قازاقپىن. تاڭەرتەڭ جۋىناتىن بولمەدە بولدىم، دەپ قالجىڭداعاندى جاقسى كورەدى»، - دەيدى يانا كارىموۆا. جولداسىم مەن تەگىمە قاتىستى سۇراقتارىن جاۋدىرعاننان كەيىن: «كەلىننىڭ رولىمەن ءومىر سۇرگەن قالاي ەكەن؟ قيىن شىعار ءيا؟»، دەپ سۇرايدى.
شىندىقتى بىلگىلەرىڭىز كەلە مە؟ مەن ەستىگەندەي ەمەس... قاراپايىم. ءبىز ۇيلەنگەنگە دەيىن كەلىندەردىڭ ءومىرى تۋرالى ەستىگەندەرىمنىڭ بارلىعى قورقىنىشتى اڭگىمە نەمەسە اڭىز بولىپ كورىنەتىن. سولاردىڭ كەيبىرىن بولىسەيىن.
1-اڭىز. بورش، ساۋ بول! سالەمەتسىڭ بە، بەسبارماق!
مەنىڭ اينالامداعىلار بەسبارماق تۋرالى ءارتۇرلى سۇراق قويادى. ولاردىڭ كەيبىرى ونى ازىرلەي الاسىڭ با دەپ سۇرايدى. وزگەلەرى: «بەسبارماقتى كۇندە جەيسىڭ بە؟»، دەيدى. ماعان قىزىعى مىناۋ: ونداي تاپتاۋرىن وي قايدان كەلگەن؟ ەگەر مەن قازاققا تۇرمىسقا شىقسام نەلىكتەن كۇندەلىكتى ۇلتتىق تاعامدى جەۋىم كەرەك؟ قۇددى ءبىر يتالياندىقتار تاڭعى اسقا دا، تۇسكى اسقا دا، كەشكى اسقا دا سپاگەتتي، ال نەمىستەر - سوسيسكا، ورىستار بلينى جەيتىن سياقتى. ءتىپتى جەگىڭ كەلگەن كۇننىڭ وزىندە بەسبارماقتى كۇندە جەۋ مۇمكىن ەمەس. بىرىنشىدەن، ەتتىڭ قازىرگى باعاسىن ەسكەرەر بولساق ول تاعام قالتاعا دا سالماق سالادى. ەكىنشىدەن، ونداي تاعامداردان كەيىن سۇيىكتى كيىمدەرىڭدى كيۋ مۇمكىن بولماي قالادى. ەڭ باستىسى: مەنىڭ جولىم بولدى، جولداسىم تاماق تالعامايدى. ول مەنىڭ وزگەشە، جاڭا تاعامداردى جاساپ، ونى تاڭعالدىرعانىمدى جاقسى كورەدى. سوندىقتان ءبىزدىڭ داستارحاننان قازاقتىڭ بەسبارماعىن، بەلورۋس درانيگىن، يتالياندىقتاردىڭ لازانياسىن، وزبەكتەردىڭ سامساسىن جانە تاعى دا باسقالاردى كورۋگە بولادى. جالعىز نيۋانس: مەنىڭ بەسبارماعىم ەنەمدىكىنە جەتپەيدى، ءبىراق ۋاقىت وتە كەلە تاجىريبە بارلىعىن تۇزەتەدى دەپ ۇمىتتەنەمىن.
كەڭەس: بەسبارماق - بورش سياقتى: ونى ءار ايەل وزىنشە ءدامدى ەتىپ دايىندايدى. سوندىقتان بولاشاق كەلىندەرگە ونى دايىنداۋ قۇپيالارىن اجەلەرى مەن قۇربىلارىنان سۇراپ الۋعا كەڭەس بەرەمىن، ال سودان كەيىن ولاردىڭ بارلىعىن بىرىكتىرۋ قاجەت. وسىلايشا ءوزىڭىزدىڭ ەرەكشە رەتسەپتىڭىزگە قول جەتكىزەسىز.
2-اڭىز. «تۋربوكەلىنشەك» ءتارتىبى تاۋلىگىنە 24 ساعات
مەن تۇرمىسقا شىعار كەزدە كەلىننىڭ ۇيدەگى مىندەتتەرى تۋرالى ءتۇرلى قورقىنىشتى اڭگىمەلەر ايتىلىپ، بىرەۋلەر قورقىتقان بولاتىن. بىلەسىز بە، «كەلىن تاڭعى بەستە تۇرىپ، اۋلانى سىپىرۋى كەرەك»، «كەلىن كىر جۋىپ، ىدىس جۋىپ، ءارقايسىسىنىڭ ارتىنان جيناپ ءجۇرۋى كەرەك»، «كەلىن ءۇيدىڭ ءىشى جارقىراپ تۇرمايىنشا وتىرۋعا قۇقىلى ەمەس» دەگەندەر بار. قۇددى ءبىر زولۋشكانىڭ تاريحى سياقتى. مىنە قىزىق، سوندا ءبىزدىڭ قازاقستاندىق ادەمى كەلىندەرىمىز وسى ءىستىڭ بارلىعىن تاۋلىك بويى ىستەيتىن بولسا ولارلىڭ تۇرلەرى قانداي بولاتىن ەدى؟ كىر جۋاتىن ماشينالار، شاڭسورعىش، مۋلتيۆاركا جانە وزگە دە اقىلدى تەحنيكالار جاساسىن - ازاپتانبايسىڭ، كەيدە ءتىپتى ءلاززات الاسىڭ. ال ءبىزدىڭ انالارىمىز، اجەلەرىمىز ونداعان جورگەكتى قولمەن جۋىپ، نان ءپىسىرىپ، كيىم تىگىپ، توقىعان، قيىن بولعان دەگەن سول. تۇرمىستاعى تانىستارىمنىڭ بارلىعى جۇمىس پەن ءۇيدى قاتار الىپ ءجۇر، ولار ءتىپتى دۇكەن ارالاۋعا دا ۋاقىت تابادى، فيتنەسكە، ءسان سالوندارىنا بارادى. ولاردى ەشكىم جامان كەلىن دەپ جاتقان جوق. مەن دە سولار سياقتى بولعىم كەلەدى.
كەڭەس: ءۇي جۇمىسىنداعى دۇنيەنىڭ بارلىعى قاراپايىم (جاسىڭىز نەشەدە، جولداسىڭىز كىم، ول ماڭىزدى ەمەس) : بارلىعىنا ۇلگەرگىڭىز كەلە مە؟ جۇمىسىڭىزدى الدىن الا جوسپارلاڭىز جانە ولاردى ۋاقىتىندا ورىنداڭىز. باقىتقا قول جەتكىزەسىز.
3-اڭىز. «كەلىن شاي» - ول ناعىز ونەر
بۇل ارينە، اڭىز ەمەس. قازاقشا شايدى دۇرىس دەمدەي ءبىلۋ وتە قيىن. ول ناعىز سالت، كەرەك دەسەڭىز جاتقان ءبىر عىلىم. ازىرشە وعان كوپ كۇش سالىپ ءجۇرمىن. مەنىڭ ويىمشا مۇنىڭ بارلىعى قازاق قىزدارىنا انالارىنىڭ ءسۇتى ارقىلى بەرىلەدى. ولار شايدى قانداي مولشەردە قۇيۋ كەرەگىن، ول قىزىل بولىپ قالۋى ءۇشىن قانشالىقتى ءسۇت قۇيۋ كەرەگىن ءاردايىم بىلەدى. مىسالى مەن شاينەككە ەكى رەت جۇگىرمەۋ ءۇشىن بالا كەزدەن شايدى ساپتىاياعىما تولتىرا قۇيىپ ۇيرەنگەنمىن. سونىمەن قاتار، ءبىر ىشكەندە ءبىر ساپتىاياقتان ارتىق شاي ىشە المايتىنمىن. ال قازىر مەن ىشەتىن شايدى ساپتىاياقپەن ەمەس ليترمەن ولشەۋگە بولادى.
كەڭەس: قۇربىلارىمنىڭ ءبىرى شاي دەمدەۋگە قاتىستى ءوز قۇپياسىن ءبولىستى: ءسۇتتىڭ مايلىلىعى نەعۇرلىم جوعارى بولعانى جاقسى جانە ونى شايعا قوسپاس بۇرىن قىزدىرىپ الۋ كەرەك. ءتۇرتىپ الىڭىز!
4-اڭىز. اياقاستى جانە ۇنەمى كەلەتىن تۋىستار
شىن ايتاسىز با؟ جولداسىم ەكەۋمىز تۋىستارىمىزدان جىراق، وزگە قالادا تۇرامىز. ولارمەن جىلىنا ەكى رەت كەزدەسەمىز. اياقاستى قوناققا كەلە قالاتىن تۋىستار ناعىز ءبىز - جولداسىم ەكەۋمىز. اڭىزدىڭ ءوزى كەرىسىنشە بولىپ كەتكەن سياقتى. شىنىمدى ايتسام، تۋىستارىمنىڭ كوبەيگەنىنە قاتتى قۋانىشتىمىن. شالىناتىن قوڭىراۋ دا، باس قوسۋعا سىلتاۋ دا كوپ. ايتپاقشى: بىزدە 200 ادامعا ارنالعان ۇيلەنۋ تويى بولعان جوق، ءبىز نەكە قيۋمەن شەكتەلدىك. ول ءۇشىن وكىنبەيمىز دە.
كەڭەس: جاڭا تۇسكەن كەلىنگە جولداسىنىڭ تۋىستارىن ەسكە ساقتاپ الۋ ارتىق بولمايدى: جەڭگە، قۇدالار، ناعاشىلار جانە تاعىسىن تاعى. ىڭعايسىز جاعدايعا تاپ بولماۋ ءۇشىن قاجەتتى ۇعىمنىڭ بارلىعىن جاتتاپ الۋعا كەڭەس بەرەمىن.
5-اڭىز. ءداستۇردى بىلمەيسىڭ بە؟ كەلىن بولمايسىڭ!
كەلىن اتانۋ قيىن ەمەس: سۇيىكتىمىز ەكەۋمىز ا ح ا ج- عا ءوتىنىش جازدىق - ءبىر ايدان كەيىن زاڭدى كەلىنسىڭ. ال جولداسىڭنىڭ ۇيىندەگىلەر ۇستاناتىن ءداستۇردى بىلمەۋ دەگەن، ۇيات. جولداسىڭنىڭ دا سەنىڭ وتباسىڭ ۇستاناتىن داستۇرلەرىن بىلمەۋى ۇيات. مەنىڭ ويىمشا جولداسىما قاراعاندا مەنىڭ جولىم بولدى: قازاقتاردىڭ ەڭ نەگىزگى تۇساۋ كەسۋ، قىز ۇزاتۋ سىندى داستۇرلەرىن مەن مەكتەپ كەزدەن بىلەمىن. ال جولداسىم مەنىڭ وتباسىمداعى داستۇرلەرمەن ەندى عانا تانىسىپ جاتىر.
كەڭەس: ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرىنەن قۇرىلعان وتباسى مۇشەلەرىنە ءداستۇر ماسەلەسىن الدىن الا تالقىلاپ الۋعا كەڭەس بەرەمىن، سەبەبى كەيىن كەلىسپەۋشىلىك بولماس ءۇشىن ولاردى ۇستانۋعا تۋرا كەلەدى. سونداي وزگە جۇپتاردىڭ تاجىريبەسىنە نازار سالعان دا جاقسى.
6-اڭىز. ءتىل - بارىنەن جوعارى
ولاي دەمەس ەدىم. بارىنەن جوعارى - جاقسى تاربيە، جاڭا تۋىستارعا دەگەن قۇرمەت پەن جولداسىڭنىڭ ماحابباتى. ال ءتىل - ول قوسىمشا فۋنكسيا. مەنىڭ قازاق ءتىلىن ءبىلۋ دەڭگەيىم وكىنىشكە قاراي تومەن، تۇسىنەمىن ءبىراق سويلەي المايمىن. دەگەنمەن ۇيرەنۋگە تىرىسىپ ءجۇرمىن.
كەڭەس: باستاپقىدا تىم بولماسا كۇندەلىكتى ومىردە قولدانىلاتىن سوزدەردى جاتتاپ الىڭىز. كورەسىز: جاڭا تۋىستار وعان باعا بەرىپ قانا قويماي، ءتىلدى ۇيرەنۋگە قۋانا كومەكتەسەتىن بولادى.
7-اڭىز. ۇيلەنۋ تويىنان كەيىن جولداسى تاراپىنان كەلىندى باقىلاۋ، كۇيزەلىس، زورلىق- زومبىلىق كۇتىپ تۇرادى
مەن كەلىندەردەن مۇندايدى دا ەستىگەنمىن. ءبىراق مۇنداي اڭگىمەلەردىڭ قايدان شىعاتىنى تۇسىنىكسىز. ارينە، تۇسىنەمىن ومىردە ءتۇرلى جايت بولادى، ايەلدەر پاسىق ءارى وزبىر ەر ادامدارعا جولىعادى. تەك ولار: ا) ۇيلەنۋ تويىنا دەيىن ولاردىڭ مۇنداي قىلىقتارىن بايقاعىلارى كەلمەيدى؛ ب) تەك قازاقتىڭ كەلىندەرى مۇندايعا تاپ بولمايدى. مەنىڭ جاعدايىمدا ا ح ا ج- دان كەيىن جولداسىمنىڭ بويىنان ەش وزگەشەلىك بايقاعان جوقپىن. ءبىراق جاۋاپتى بولا باستاعان سياقتى. سوندىقتان بۇل اڭىزداردىڭ اڭىزى دەر ەدىم.
ارينە، بۇل ماقالا - عىلىمي جۇمىس نەمەسە ىسكە اسىرۋ ءۇشىن جازىلعان دۇنيە ەمەس، بار بولعانى جەكە باسىمنىڭ باقىلاۋى. وتباسىنداعى قارىم- قاتىناس اركىمدە ءارتۇرلى. دەگەنمەن كەلىندەردىڭ ءومىرى جايلى كەزەكتى رەت قورقىنىشتى اڭگىمە ەستىسەڭىز، جاقسىلاپ ويلانىڭىز: بۇل اسىرا سىلتەۋ ەمەس پە؟
kaz.tengrinews.kz
