دانيال احمەتوۆ جۇمىس ساپارىمەن قىتايدا بولىپ قايتتى
شەكارالىق ىنتىماقتاستىقتى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋ جانە كورشى ەلدەگى ينۆەستورلاردىڭ قازاقستانداعى جوبالارعا قاتىسۋى سياقتى كەلەلى ماسەلەلەر وسى جولى ءۇرىمجى قالاسىندا ۇيىمداستىرىلعان ەكىجاقتى كەزدەسۋلەر بارىسىندا جان- جاقتى تالقىلاندى.
ايماق باسشىسى دانيال احمەتوۆ باستاپ بارعان شىعىس قازاقستاندىق دەلەگاتسيا ەكى كۇن بويى قىتايلىق كاسىپكەرلەردى شىعىس ءوڭىرىنىڭ ينۆەستيتسيالىق الەۋەتىمەن تانىستىرىپ، ولاردى وڭىردەگى ءىرى ەكونوميكالىق جوبالارعا بەلسەندى ارالاسۋعا شاقىردى.
كورشىلەرىمىز ءبىزدىڭ ەلدەن بارعان دەلەگاتسيانى اۋەجايدان زور قۇرمەتپەن كۇتىپ الدى. شەكارالىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ، بيزنەستى بىرلەسىپ وركەندەتۋ جايى بىردەن شىڭجان ولكەسى حالىق ۇكىمەتىنىڭ ءتوراعاسى شوحرات زاكيرمەن وتكەن كەزدەسۋدە اڭگىمەنىڭ وزەگىنە اينالدى. كەزدەسۋدە ايماقتار اراسىنداعى ساۋدا- ەكونوميكالىق، عىلىمي- تەحنيكالىق، گۋمانيتارلىق جانە مادەني بايلانىستاردى نىعايتۋ ماسەلەلەرى كەڭىنەن تالقىلاندى.
- شىعىس قازاقستان - ەلىمىزدىڭ ءىرى يندۋستريالىق-اگرارلىق ايماقتارىنىڭ ءبىرى. ءوڭىردىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتى وتە زور. جانە ءبىز ءۇشىن سىزدەردىڭ ەلدەرىڭىزبەن، اسىرەسە، شىڭجان- ۇيعىر اۆتونوميالىق ايماعىمەن ارىپتەستىك ورناتىپ، ونى ارى قاراي دامىتۋ ەرەكشە ماڭىزدى. جالپى، ءبىزدىڭ وبلىس قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ايماقتارىمەن قاشان دا تىعىز قارىم- قاتىناستا بولعان. ەندى بايلانىستارىمىزدى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرەتىن ۋاقىت جەتكەن سياقتى، - دەگەن ايماق باسشىسى دانيال احمەتوۆ ءوز سوزىندە وبلىسىمىزدا الداعى ۋاقىتتا جۇزەگە اسىرىلۋى ءتيىس ءبىرقاتار جوباعا دا جەكە- جەكە توقتالدى.
ولاردىڭ ىشىندە ەڭ الدىمەن سەمەيدەگى بولاشاق ەلەكتر ستانتسياسىنىڭ جوباسىن ايتۋعا بولادى. اتالمىش ستانسانىڭ قۇرىلىسىنا شامامەن 700 ميلليون ا ق ش دوللارى كولەمىندەگى قاراجات قاجەت.
- ءبىز ءۇشىن بۇل ەڭ ماڭىزدى جوبالاردىڭ ءبىرى دەپ ايتۋعا تولىق نەگىز بار. بولاشاق ستانسانىڭ جوباسىن ازىرلەپ تە قويدىق، - دەدى وبلىس اكىمى. - دۇرىس تۇسىنىڭىزدەر، ءبىز كومەك سۇراپ كەلگەن جوقپىز، تەك قىتايلىق كاسىپكەرلەرگە بيزنەستى بىرلەسىپ وركەندەتۋ جونىندە ۇسىنىس جاساپ وتىرمىز.
ءوز كەزەگىندە شىڭجان ايماعى حالىق ۇكىمەتىنىڭ ءتوراعاسى شوحرات زاكير بۇل كەلىسسوزدەر ەكى ءوڭىر اراسىنداعى ارىپتەستىكتى جاڭا دەڭگەيگە شىعاراتىنىن ايتىپ، شىعىس قازاقستاندىق دەلەگاتسيا جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.
- قازاقتا دا، قىتايدا دا «الىستاعى تۋىسىڭنان، جاقىنداعى كورشىڭ ارتىق» دەگەن تاماشا ءبىر ناقىل ءسوز بار. ءبىزدىڭ ايماق ءۇشىن شىعىس قازاقستاننىڭ ورنى قاشان دا بولەك ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. ال وسى جولعى كەلىسسوزدەر ارامىزدى ودان سايىن جاقىنداتا تۇسەدى دەپ ۇمىتتەنەمىن. جالپى، سىزدەردىڭ وبلىستارىڭىزبەن مەتاللۋرگيا، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە تۋريزم سالالارىندا بايلانىسىمىزدى نىعايتۋعا مۇددەلىمىز. سونداي-اق، ەكى ايماق، ەكى ەل اراسىنداعى الىس- بەرىس مولشەرىن ارتتىرۋعا، ەكونوميكالارىمىزدى وركەندەتۋگە «ۇلى جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى» دە تاماشا مۇمكىندىك بەرمەك. مۇنى قازاق ەلىنە جاساعان رەسمي ساپارى بارىسىندا قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى شي جينپيڭ مىرزا دا ايرىقشا نازارعا العان بولاتىن، - دەدى شوحرات زاكير.
جيىن سوڭىندا ەكى ءوڭىر باسشىلارى ءبىرقاتار سالاداعى ءوزارا ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ جونىندەگى مەموراندۋمدارعا قول قويدى.
ايماق باسشىسى دانيال احمەتوۆ باستاعان شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ رەسمي دەلەگاتسياسى سونىمەن قاتار، قىتايدىڭ الىپ كورپوراتسيا باسشىلارىمەن دە كەزدەسۋلەر وتكىزدى. كەزدەسۋلەر بارىسىندا شەتەلدىك بيزنەسمەندەر قازاقستانداعى ينۆەستيتسيالىق كليماتتىڭ جاقسى ەكەنىن ايتىپ، قارجىلارىن تابىستى ەسەلەپ تابۋعا كەپىلدىك بەرەتىن ەلگە عانا اكەلەتىنىن جاسىرمادى.
بۇل رەتتە «شىعىس قازاقستان وبلىسى قىتايدىڭ ينۆەستورلارىن ەكى جاققا دا ءتيىمدى بولاتىن ۇلكەن جوبالاردى بىرلەسىپ جۇزەگە اسىرۋعا شاقىرادى»، - دەگەن ايماق باسشىسى ءاربىر ءىرى كومپانيانىڭ باسشىسىمەن جەكە- جەكە كەزدەسىپ، وسى جونىندە ءتيىستى كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى.
كەزدەسۋدە تالقىلانعان ماسەلەنىڭ ءبىرى قازاقستان مەن قىتايدى جالعايتىن «مايقاپشاعاي- شار» تەمىرجولىنا قاتىستى بولدى. قۇنى 1,4 ميلليارد دوللاردى قۇرايتىن اتالمىش جوبا جۇزەگە اسسا، قوس ەل اراسىنداعى ەكونوميكالىق بايلانىسى تىپتەن نىعايىپ، تەمىرجول بويىنداعى حالىقتىڭ ءال- اۋقاتى اناعۇرلىم جاقساراتىنى ءسوزسىز. سونداي-اق، وبلىس اۋداندارىنىڭ بىرىندە قۇس فابريكاسىن سالۋ ماسەلەسى دە تاراپتارمەن قىزۋ تالقىعا ءتۇستى.
كەلىسسوزدەر بارىسىندا دانيال احمەتوۆ ينۆەستورلاردى بولاشاقتا شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اۋماعىندا پايدا بولاتىن تاعى ءبىر الىپ نىسان - تۇرعىسىن سۋ ەلەكتر ستانساسىنىڭ جوباسىمەن دە تانىستىردى.
جيىندا بەلگىلى بولعانداي، بۇگىندە شىعىس قازاقستان مەن قىتاي ەلى اراسىنداعى سىرتقى ساۋدا اينالىمىنىڭ جالپى كولەمى 527 ميلليون دوللاردان اسىپ وتىر. ونىڭ ىشىندە ەكسپورتتىڭ ۇلەسى 353 ميلليون دوللاردى قۇراسا، يمپورتتىڭ مولشەرى 174 ميلليون دوللارعا جەتىپتى.
قازىرگى تاڭدا شىعىس قازاقستان وبلىسىندا قىتايلىقتارمەن بىرلەسكەن 52 كاسىپورىن جۇمىس ىستەپ تۇرعانىن اتاپ وتكەنىمىز ورىندى. قازاقستانعا وسى ەلدەن قوسىمشا ينۆەستورلاردى تارتۋ ماقساتىندا بۇل كۇندەرى ءۇرىمجى قالاسىندا ۇلكەن بيزنەس- فورۋم دا ۇيىمداستىرىلدى. اۋقىمدى شاراعا شىڭجان ولكەسىمەن قاتار، شاڭحاي، بەيجىڭ، گونكونگ(شياڭگاڭ) قالالارىنان بارلىعى 160 قا جۋىق كومپانيا وكىلدەرى قاتىستى. فورۋمدا شىعىس قازاقستاندىق دەلەگاتسيا مۇشەلەرى قوناقتار نازارىنا ءبىرقاتار ءىرى جوبانى ۇسىنىپ، مەملەكەت تاراپىنان شەتەلدىك ينۆەستورلارعا بەرىلەتىن جەڭىلدىكتەردى ەگجەي- تەگجەيلى ءتۇسىندىردى.
جيىن سوڭىندا ەكى ەل كاسىپورىندارى بىرنەشە جوبانى بىرلەسىپ جۇزەگە اسىرۋ جونىندە مەموراندۋمدارعا قول قويدى. ولاردىڭ ىشىندە «ەۋرازيا اگروحولدينگى» كومپانياسى مەن «ريفا ينۆەستمەنت» ج ش س- نىڭ اياگوز اۋدانى، مامىرسۋ اۋىلدىق وكرۋگىندەگى مال سويۋ سەحىنىڭ قۇرىلىسى، «ءباتۋا» ج ش س مەن «Bin Tuang» كومپانياسىنىڭ ءۇرجار اۋدانىندا يرريگاتسيالىق جۇيە قۇرىلىسى، «SanBaoShengjile» كومپانياسىنىڭ شىعىس قازاقستان وبلىسىندا مال شارۋاشىلىعى كلاستەرىن دامىتۋ، «LunXin» كومپانياسى مەن وبلىستىق كاسىپكەرلىك جانە يندۋستريالىق- يننوۆاتسيالىق دامۋ باسقارماسىنىڭ اۋىلشارۋاشىلىعى داقىلدارىن وڭدەيتىن زاۋىت قۇرىلىسى، «ۆوستوك اگروحولدينگ» ج ش س مەن «ەما» كورپوراتسياسىنىڭ راپس جانە كۇنباعىس تۇقىمىن وڭدەۋ، «تانبا حۋ» ج ش س مەن زايسان اۋداندىق اكىمدىگىنىڭ زايساندا بالىق زاۋىتىن ىسكە قوسۋ، «يرتىش- ت3» ج ش س مەن زايسان اۋداندىق اكىمدىگىنىڭ زايساندا شاعىن تراكتورلار، موتوتسيكلدەر، جىلۋ باتارەيالارىن شىعارۋ، «كۋا بول پەنشەن» ج ش س مەن ءۇرجار اۋداندىق اكىمدىگىنىڭ سەمەنت- بەتون بۇيىمدارىن شىعارۋ جوبالارى بار. ولاردىڭ جالپى قۇنى 468, 790 ميلليارد تەڭگەنى قۇراپ وتىر.
شىعىس- اقپارات
