زياندى داعدىلارمەن كۇرەسۋ - دەنساۋلىق كەپىلى
ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ بارلىق قازاقستاندىقتارعا جولداعان «قازاقستان - 2030» باعدارلاماسىندا حالىقتىڭ سالاۋاتتى ءومىر سۇرۋىنە قول جەتكىزۋ ءۇشىن نەگىزگى ءۇش باعىتتا كۇرەس جۇرگىزۋ كەرەك دەپ اتاپ كورسەتتى. ولار: تەمەكى شەگۋدى توقتاتۋ. ناشاقورلىققا، ناركوبيزنەسكە قارسى كۇرەس. ماسكۇنەمدىك پەن اراققا قارسى كۇرەس. ادامزات دامۋىن تەجەيتىن بۇل قۇبىلىستاردىڭ قاي- قايسىسى بولسا دا، جاستاردى قيىن دا قايعىلى جاعدايعا اكەلىپ سوقتىراتىن قۇمارلىق كەسەل. سوندىقتان اتالمىش باعىتتى باسشىلىققا الا وتىرىپ شەتەل فيلولوگياسى جانە اۋدارما ءىسى كافەدراسىنىڭ ۇجىمى «سالاماتتى دەنە مادەنيەتى» جوباسى اياسىندا «زياندى داعدىلارمەن كۇرەسۋ - دەنساۋلىق كەپىلى» تاقىرىبىندا كافەدرا وقىتۋشىلارى ماگۇلسىم جاڭابەكوۆا مەن قۇرالاي كەنجەحانوۆالاردىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «شەتەل فيلولوگياسى» ماماندىعىنىڭ 1 جانە 2 كۋرس ستۋدەنتتەرى اراسىندا اعىلشىن تىلىندە تاربيەلىك كەش وتكىزدى.
كەشتىڭ ماقساتى - ستۋدەنتتەرگە ادام ورگانيزمىنە دەگەن ىشىمدىكتىڭ، تەمەكىنىڭ، ەسىرتكىنىڭ اسەرلەرىنەن ماعلۇمات بەرۋ. زالالدى داعدىلاردىڭ الدىن الۋعا سەبەبىن تيگىزەتىن كەيبىر نۇسقاۋلاردان ستۋدەنتتەردى حاباردار ەتۋ. ستۋدەنتتەردى ءوز ورتاسىندا زياندى داعدىلارعا: تەمەكىگە، ىشىمدىككە، ەسىرتكىگە، ۋلى زاتتارعا (توكسيكومانياعا) قارسى كۇرەس تاقىرىبىن اعىلشىن تىلىندە وقىپ، تالداپ، ءوز ويلارىن جەتكىزە بىلۋگە قالىپتاستىرۋ، الدىن الۋ شارالارى بويىنشا اڭگىمە وتكىزۋگە ۇيرەتۋ.
كەش باعدارلاماسى ءۇش زياندى قۇبىلىس اياسىندا قاراستىرىلىپ، ستۋدەنتتەر تاقىرىپتىق توپقا ءبولىنىپ ءوز پىكىرلەرىمەن ءبولىستى، پرەزەنتاتسيالار كورسەتتى، ۆيكتورينالىق سۇراقتار ۇيىمداستىردى. العاشقى كەزەڭدى «Smoke توبى باستاپ، تەمەكىنىڭ شىعۋ تاريحى جانە ونىڭ ءتۇتىنىنىڭ قورشاعان ورتاعا، ادام ورگانيزمىنە اسەرى جايلى تۇسىنىك بەردى. ودان كەيىنگى كەزەڭدە «Аlcohol» توبى الكوگولدى ىشىمدىكتەر، ولاردىڭ ورگانيزمگە دەگەن اسەرى جانە سەبەپتەرى تۋرالى تالقىلادى. سوڭعى كەزەڭ «Drug» توبى ەسىرتكى زاتتارعا دەگەن تاۋەلدىلىك فاكتورلارى جانە ولاردىڭ تۇرلەرى تۋرالى ايتا كەلە، جاستاردىڭ زياندى داعدىلارعا ۇيىرسەك بولماۋى ءۇشىن قانداي شارالار جۇرگىزۋ كەرەك ەكەنىن ورتاعا سالىپ، كوپشىلىك پىكىرىن سارالادى.
كەشتى جۇرگىزۋشى تولقىن ابدۋنازاروۆا زياندى داعدىلار جايىندا مالىمەت بەرىپ، ال توپ مۇشەلەرى سوعان سايكەس اتاۋدى تاپتى. ۆيكتورينالىق سۇراقتاردى شەشۋدە، جاعىمدى داعدىلار تۋرالى ماقال- ماتەلدەر مەن ناقىل سوزدەردى اعىلشىن تىلىندە ايتىپ جارىسۋدا، وسى كەشكە قاتىسىپ وتىرعان 4 كۋرس ستۋدەنتتەرى اقەركە مەيىربەكوۆا مەن بالجان جاقانوۆالار بەلسەندىلىك تانىتىپ، ءىس- شارا مازمۇنىن تولىقتىرا ءتۇستى. وسىنداي يگى شارالار باسەكەگە قابىلەتتى ەلىمىزدىڭ جاستارىن سانالى دا سالاماتتى ءومىر سۇرۋگە تاربيەلەرى ءسوزسىز.
كەش سوڭىندا شەتەل فيلولوگياسى جانە اۋدارما ءىسى كافەدرا مەڭگەرۋشىسى دانەل قاراعويشيەۆا، «كوكجيەك» عىلىمي- شىعارماشىلىق كلۋبىنىڭ جەتەكشىسى ءلايلا مۇسالى جانە كافەدرانىڭ باس ەدۆايزەرى ەلميرا بەكتۇروۆالار ستۋدەنتتەرگە زياندى داعدىلاردىڭ باستى سەبەپتەرىن بىلمەۋدىڭ ناتيجەسىندە جاسوسپىرىمدەردىڭ جاعىمسىز قۇبىلىستارعا ەلىكتەپ، ومىردەن سوققى جەپ قالاتىندىقتارىن، ونداي داعدىلاردان اۋلاق بولۋعا وسىنداي كەشتەردىڭ اسەر ەتەتىنىن ايتتى.
شەتەل فيلولوگياسى جانە اۋدارما ءىسى كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىسى ماگۇلسىم جاڭابەكوۆا.
«قازاق ادەبيەتى»
