ەكسكليۋزيۆ: مانەرلەپ سىرعاناۋشى ە. تۇرسىنبايەۆانىڭ ءبىز بىلمەيتىن قۇپيالارى
سپورتتىڭ بۇل اساۋ ءتۇرى اناۋ- مىناۋ سپورتشىلارعا قۇرىق سالدىرا بەرمەيتىنىن ەسكەرسەك، قازاقتىڭ قارشاداي قىزىنىڭ كورسەتكەن جەتىستىگى بارشا الاش جۇرتىنىڭ ماقتانىشى ەكەنى انىق.
بۇگىن بولاشاعىنان زور ءۇمىت كۇتتىرىپ، جاس تا بولسا، جاسىنداي جارقىراپ كەلە جاتقان ەليزابەت تۇرسىنبايەۆانىڭ اكەسى بايتاق تۇرسىنبايەۆ قازاقپارات ح ا ا- دە قوناقتا بولىپ، قىزىنىڭ سپورت الەمىنە قالاي كەلگەنى تۋرالى اڭگىمەسىمەن ءبولىسىپ، تىلشىلەرىمىزدىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەردى.
- مانەرلەپ سىرعاناۋ سپورتى ەلىمىزدە كەنجە دامىعان سپورت تۇرلەرىنىڭ ءبىرى. قىزىڭىزعا بۇل سپورت ءتۇرىن تاڭداۋعا نە تۇرتكى بولدى؟
- مەنىڭ ءۇش بالام بار. ەليزابەت ەڭ كىشىسى. كىشكەنتاي كەزىندە دەنساۋلىعى ناشار بولدى. وتە كوپ اۋىرا بەرەتىن. الدىندا ارمان، تيمۋر دەگەن ەكى اعاسى بار. ەڭ اۋەلى سپورتتىڭ بۇل تۇرىمەن ەكىنشى اعاسى تيمۋر اينالىستى. ءبىز ول كەزدە رەسەيدە تۇراتىنبىز. تيمۋر كوپتەگەن جارىستارعا قاتىسىپ جۇلدە الىپ ءجۇردى. ءبىراز بيىكتەردى باعىندىردى. سوسىن، ەليزابەتتى دە اعاسىنىڭ قاسىندا ءجۇرسىن، ءبىر جاعى سپورتپەن اينالىسسا، دەنساۋلىعىنا پايداسى تيەر دەگەن ماقساتپەن سپورتتىڭ وسى تۇرىنە الىپ باردىق.
- ول كەزدە قىزىڭىزدان بولاشاق چەمپيون شىعادى دەپ ويلادىڭىز با؟
- جاسىرارى جوق، ول كەزدە ونداي وي بولعان جوق. سول كەزدەگى اناسى ەكەۋمىزدىڭ باستى ماقساتىمىز قىزىمىزدىڭ دەنساۋلىعىن ۋاقىتشا سپورتقا بەرۋ ارقىلى قالپىنا كەلتىرۋ بولاتىن. ارى قاراي سپورتتى جالعاستىرادى دەگەن ويدا بولعان جوق.
- سپورتقا نەشە جاسىنان باستاپ باردى؟
- بەس جاسىنان باستادى. نەگىزى ءتورت جاستا بولعاندا اعاسىمەن ەرىپ، مۇز ايدىندا العاش سىرعاناپ ۇيرەنە باستادى. كەيىن، ءوزىنىڭ دە قىزىعۋشىلىعى ارتىپ، بوس ۋاقىتى بولسا مۇز ايدىنعا بارىپ جاتتىعۋ جاسايتىن بولدى. سوسىن، ءبىز ارنايى جاس جەتكىنشەكتەردى تاربيەلەيتىن ۇيىرمەلەرگە جازدىرىپ، تاربيەشىلەرگە تاپسىردىق.
- قاي سپورت ءتۇرى بولسىن، بالالاردى قابىلداعاندا بەيىمىنە قاراي، ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي سىناقتان وتكىزىپ، سوسىن بارىپ، تالداپ الىپ جاتادى. ال ەليزابەت بۇل باسقىشتاردان سۇرىنبەي ءوتتى مە؟
- ءيا، وڭاي ەش نارسە جوق. قىزىمدى ءبىرىنشى اعاسى جاتتىعاتىن ۇيىرمەگە الىپ باردىم. ولار قابىلدامادى. سوسىن، قىزىمدى ەكى-ءۇش ايعا ايران-ءسۇت ءىشىپ، كىشكەنە قۋاتتانىپ كەلسىن دەپ اۋىلعا اتا-اجەلەرىنىڭ قولىنا جىبەردىم. كەلگەن سوڭ تاعى ءبىر ۇيىرمەگە الىپ باردىم. ولار دا العاشىندا اۋىلدان كەلگەن ەشتەڭە بىلمەيتىن بالا دەپ الماي قويدى. سوندا دا قايتا-قايتا بارىپ ءجۇرىپ، ءۇش اي بويى حات جازىپ، كىرگىزدىم. ولار «ءۇش اي سىناپ كورەمىز، وسى ۋاقىتتا ەش ناتيجە بولماسا بىزگە رەنجىمەيسىز»، - دەدى. بىردەن كەلىستىم. ءۇش اي ءوتتى. قىزىم ۇستازدارىنىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، ءارى قاراي قالدى. ءتىپتى، سول ۇيىرمەدەگى ەڭ ۇزدىك بالالاردىڭ ءبىرى اتاندى. ءوز قۇربىلارى اراسىنداعى رەسەيدىڭ ىشكى بىرىنشىلىكتەرىندە ەشكىمدى شاق كەلتىرمەي، بيىكتەردەن كورىنە باستادى.
- ال قازاقستانعا قاشان كەلدىڭىزدەر؟ قاي جىلدان بەرى قازاق ەلى اتىنان سىنعا ءتۇسىپ ءجۇر؟
- مەن ءوزىم قىزىلوردا وبلىسىنىڭ تۋماسىمىن. بەلگىلى ءبىر سەبەپتەرگە بايلانىستى 1992 -جىلى ماسكەۋگە كوشىپ باردىق. ۇلكەن ۇلىم وسى قازاقستاندا تۋدى. ال ەكىنشى ۇلىم مەن ەليزابەت رەسەيدە دۇنيەگە كەلدى. سوسىن، 2013 -جىلى قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اكىمى قىرىمبەك كوشەربايەۆتىڭ تىكەلەي شاقىرۋىمەن اتا-جۇرتىمىزعا قايتا كوشىپ كەلدىك. وسى جىلدان باستاپ قىزىم قازاق ەلىنىڭ اتىنان سىنعا تۇسە باستادى. مىنە، قازىر اينالدىرعان ەكى جىل ىشىندە ءوز ەلىنىڭ تۋىن جامىلىپ، نامىسىن قورعاپ، بيىك بەلەستەرگە قول جەتكىزىپ، ەلىمىزدىڭ مارتەبەسىن كوتەرىپ جاتىر.
- رەسەيدە بۇل سپورت ءتۇرى كەڭ اۋقىمدا دامىعانىن، جاتتىعۋعا بارلىق جاعدايلار جاسالعانىن جاقسى بىلەمىز. سونداي ورتادان شىعىپ، وبلىسقا كەلگەندە ەليزابەتتىڭ جاتتىعۋىنا كەرى اسەرى بولعان جوق پا؟
- ونداي بولعان جوق، قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اكىمى قىرىمبەك كوشەربايەۆتىڭ كومەگىنىڭ ارقاسىندا قىزىم ەشتەڭەدەن تارشىلىق كورىپ جاتقان جوق. ونىڭ جاتتىعۋىنا، جارىستارعا بارۋىنا بارىنشا قولداۋ كورسەتىپ كەلەدى. سونداي-اق، قىزىلوردا وبلىسىنىڭ «قازگەرمۇناي» كومپانياسى دا اركەز بىزگە كومەكتەسىپ كەلەدى. ولارعا العىستان باسقا ايتارىم جوق.
- قىزىڭىزدى قارجى تاپشىلىعىنان جارىستارعا اپارا الماي قالعان كەزىڭىز بولدى ما؟
- جوق، ونداي بولعان ەمەس. ايتەۋىر شاقىرعان جارىستاردان قالىپ كورگەن ەمەس. ءبىراق، بۇل قارجىنى كوپ تالاپ ەتەتىن سپورت ءتۇرى. قىزىم ءالى كىشكەنتاي، ءبىر جاعى بۇل سپورت ءتۇرى وقىستان تايىپ، قۇلاپ قالاتىن بولسا، اسا قاۋىپتى سپورت تۇرىنە جاتادى. سول ءۇشىن شەتەلدەردە وتەتىن جارىستارعا جەكە باپكەرىنەن بولەك نە مەن، نە اناسى ەرىپ بارۋىنا تۋرا كەلەدى. ونىڭ بارلىعى كوپ قارجىنى تالاپ ەتەدى. ءبىراق، وسى ءوز ەلىمىزدىڭ، قىزىلوردا وبلىسىنىڭ قولداۋىمەن ءبارى ويداعىداي بولىپ جاتىر. بولاشاقتا قىزىمدى بۇدان دا بيىك بەلەستەردەن كورۋ ءۇشىن باسقا دا جولدار قاراستىرىپ، بارىمدى سالىپ جاتىرمىن.
- ەليزابەتتىڭ قازاقستاندا قارسىلاستارى بار ما؟ بار بولسا كىمدەردى اتار ەدىڭىز؟
- ءدال بۇگىنگى تاڭدا ەشكىم جوق. بىرنەشە رەت قازاقستان بىرىنشىلىگىندە قۇربىلارى مەن ەليزابەتتىڭ جارىستاعى كورسەتكىشى اراسىنداعى بال 40-50 بالل ايىرماشىلىعىن كورسەتتى. بۇل ۇلكەن الشاقتىق. ءبىراق، ەلىمىزدە سپورتتىڭ بۇل تۇرىنە دەگەن قىزىعۋشىلىق وتە جاقسى. ءالى تالاي جاستار جارقىراپ شىعادى. مەن وعان سەنەمىن.
- سپورتتان باسقا قانداي ەرەكشەلىكتەرى بار؟ بوس ۋاقىتتارىندا نەمەن اينالىسادى؟
- قازىر مۇلدەم بوس ۋاقىتى جوق دەسەم دە بولادى. سپورتتىڭ سىرتىندا مۋزىكاعا قىزىعادى. ەكىنشى سىنىپتان باستاپ، مۋزىكالىق مەكتەپكە باردى. سەگىز جىل مۇز ايدىنعا بارىپ ءجۇرىپ مۋزىكالىق مەكتەپتى دە ءبىتىردى. مۇز ايدىندا سىرعاناپ ءجۇرىپ، سكريپكا دا ويناي بەرەدى. ال ۇيدە قولى قالت ەتە قالسا بولدى سۋرەت سالعاندى ۇناتادى. سۋرەتتى دە كەرەمەت سالادى. سونداي-اق، تاماق پىسىرگەندى دە وتە جاقسى كورەدى. كەيدە ول ۇيدە بولىپ، ءبىز جۇمىستان كەش كەلگەندە تاماقتىڭ نەشە ءتۇرىن دايىنداپ قويادى.
- اڭگىمە باسىندا كىشى ۇلىڭىز تيمۋر دا وسى سپورت تۇرىمەن اينالىسقانى تۋرالى ايتتىڭىز. ول كەيىن سپورتپەن اينالىسپاي كەتكەن سياقتى...
- ءيا، شەتەلگە ءبىر جارىسقا بارىپ ءجۇرىپ، اۋىر جاراقات الىپ قالدى. سودان كەيىن، قازىر ەم قابىلداپ ءجۇر. ءبىراق، اراسىندا جاتتىعۋىن تاستامايدى. ەگەر دەنساۋلىعى قالپىنا كەلىپ جاتسا، مۇز ايدىنعا قايتا شىعۋعا دايىن.
- اڭگىمەڭىزگە كوپ راحمەت! اللا ۇل- قىزىڭىزعا قۋات بەرىپ، قازاقتىڭ كوكبايراعىن وليمپيادا تۇعىرىندا جەلبىرەتۋگە ءناسىپ ەتسىن...
- ءاۋمين! سىزدەردىڭ ۇجىمدارىڭىزعا دا ۇلكەن شىعارماشىلىق تابىستار تىلەيمىن...
سۇحباتتاسقان كۇنسۇلتان وتارباي
