تالدىقورعاندا وربۇلاق شايقاسىنىڭ تاريحي قويىلىمى كورسەتىلدى
قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنىڭ اياسىندا وسىناۋ تاريحي ەستەلىكتى جاڭعىرتۋ ماقساتىندا تالدىقورعان قالاسىنىڭ يپپودرومىندا 100 اتتى جانە 500 جاياۋ اسكەر كەيپىندەگى كاسىبي قازاقستاندىق كاسكادەرلەردىڭ قاتىسۋىمەن 3 بولىمنەن تۇراتىن تاريحي قويىلىم كورسەتىلدى.
وسىناۋ اۋقىمدى شارا بارىسىندا قوناقتار مەن كورەرمەندەردىڭ نازارىنا كوپتەگەن ويىن-ساۋىقتار ۇسىنىلدى. بىرىنەن ءبىرى وتكەن الۋان ءتۇرلى باعدارلامانى تاماشالاعانداردىڭ سانىندا شەك بولمادى. وسى كۇنى قازاق تاريحىنىڭ قايتا قۇرىلۋىنان، سالت-داستۇرىنەن ءتۇرلى قويىلىمدار كورسەتىلىپ، ساداق اتۋ مەن جامبى اتۋدان «التىن جەبە» تۋرنيرى، ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنەن (قازاقشا كۇرەس، بۇقا تارتىس، اسىق اتۋ، قول كۇرەستەن) جارىستار، كاۋاپ جانە كۇرىش، باۋىرساق پاتي جانە قىمىز فەستيۆالدەرى، ۇلتتىق اشەكەي بۇيىمدار مەن قولونەر شەبەرلەرىنىڭ كورمەسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قاتارىنداعى قارۋ-جاراقتار مەن تەحنيكالار كورمەسى، ينتەراكتيۆتى اۋلالار، قولدانبالى ونەردەن شەبەرلىك ساباقتارى جانە باسقا دا ءتۇرلى شارالار ۇيىمداستىرىلدى. وسى كۇنى ەجەلگى باتىرلاردىڭ كيىم-كەشەكتەرىن كيگەن جىگىتتەردىڭ ءسان كورسەتىلىمى دە كوپشىلىكتىڭ نازارىن وزىنە اۋداردى.
وربۇلاق شايقاسى - قازاق حالقىنىڭ جوڭعار شاپقىنشىلىعىنا قارسى ۇزاققا سوزىلعان ازاتتىق سوعىسىنىڭ ءبىر ۇزىگى. بۇل سوعىس 1643-جىلدىڭ جازىندا جاڭگىر سۇلتان باسقارعان 600 قازاق جاۋىنگەرى مەن 50 مىڭ جوڭعار قولىن باسقارعان ەردەني باتىر قونتايشى اراسىنداعى شايقاس.
وسى شارانى وتكىزۋ ارقىلى ۇلت كوشباسشىسى ن. نازاربايەۆتىڭ «مادەني مۇرا»، «حالىق تاريح اعىمىندا»، «قازاقستان-2050»، «ماڭگىلىك ەل» ستراتەگياسىن ىسكە اسىرۋ، قازاق تاريحى مەن سالت-ءداستۇرىن ەسكە ءتۇسىرۋ ارقىلى وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ بويىندا پاتريوتتىق رۋحىن كوتەرۋ، ازاماتتاردىڭ رۋحاني جانە ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارىن، ۇلتتىق مادەني داستۇرلەرىن ناسيحاتتاۋ، مادەنيەتارالىق، ەتنيكارالىق جانە كونفەسسياارالىق قارىم-قاتىناستاردى ۇيلەستىرۋ بولىپ تابىلادى.
شاراعا ارنايى كەلگەن وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ ءوز سوزىندە:
«ەلىم، جەرىم، حالقىم دەپ جانى كۇيزەلىپ، ەلىنىڭ ەرتەڭىنە الاڭداپ، بابالارىمىز بىرلىككە ۇمتىلدى، نامىسقا شاپتى. ۇلتىنىڭ ۇيىتقىسى بولعان حاندار، قول باستاعان باتىرلار، دۋالى اۋىز شەشەندەر، بيلەر تاريح ساحناسىنا شىقتى.
بۇلانتى، بىلەۋتى، شۇبارتەڭىز، اياگوز، تۇركىستان، اڭىراقايدا وتكەن شايقاستاردا قازاق حالقى شىنىعىپ، شىڭدالدى، بىرلىگى نىعايدى.
سونداي ەرەكشە وقيعانىڭ ءبىرى، ەلدىك پەن ەرلىك سىنعا تۇسكەن - «وربۇلاق شايقاسى».
بۇل سوعىس 1643-جىلدىڭ جازىندا قازاق قولىن باسقارعان جاڭگىر سۇلتان مەن جوڭعار قولىن باسقارعان باتىر قونتايشى اراسىندا ءوتتى.
شايقاستا سامارقاننان جالاڭتوس باتىردىڭ 20 مىڭ ساربازى كومەككە كەلگەن سوڭ، 10 مىڭ باسقىنشىنىڭ كوزىن جويدى.
بۇگىنگى شارانىڭ نەگىزگى ماقساتى - قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋ تاريحىن جاس ۇرپاققا جەتكىزۋ، ولاردىڭ پاتريوتتىق سەزىمىن قالىپتاستىرۋ.
«التاۋ الا بولسا اۋىزداعى كەتەدى، تورتەۋ تۇگەل بولسا توبەدەگى كەلەدى» دەگەن دانا حالقىمىزدىڭ داستۇرىنە ادال بولساق، سوندا عانا حالقىمىز وركەنيەت كوشىنەن قالماي، الەمدىك قاۋىمداستىقتان ءوزىنىڭ لايىقتى ورنىن الارى حاق»، - دەپ اتاپ ءوتتى.
اشىق اسپان استىندا وتكەن وسىناۋ شارا - ادامداردىڭ تاريحتى ەسكە تۇسىرۋلەرىنە، بويىندا ەل سۇيگىشتىك رۋحىن كوتەرۋگە، ءوزىن-ءوزى دامىتۋىنا، شىعارماشىلىقپەن اينالىسۋىنا جانە كوپشىلىكپەن قارىم-قاتىناس ورناتۋىنا مۇمكىندىك تۋعىزدى.
قولونەر شەبەرلەرى زەرگەرلىك بۇيىمدارى ادامداردىڭ قىزۋعۋشىلىعىن تۋدىردى. ال وزگەلەرى وربۇلاق شايقاسىندا وزدەرىنىڭ ەرەكشە باتىرلىعىمەن كوزگە تۇسكەن باتىرلاردىڭ جانە تاريحي تاستاردا قاشالىپ قالعان مۇسىندەردىڭ جانىندا، ەتنيكالىق ستيلدەگى ورناتىلعان پوديۋمداردىڭ جانىندا ەستەلىك سۋرەتكە ءتۇسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى.
كورەرمەندەردىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەنگەن وسى ءبىر شارا «تيگراحاۋد» ەتنيكالىق اۋەن توبى مەن ي. ەسكەندىردىڭ ورىنداۋىنداعى كونسەرتتىك باعدارلامامەن ءوز سوڭىنا جەتتى.
بۇل شارانىڭ كوپكە دەيىن قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارىنىڭ ەسىندە قالارى ءسوزسىز. وسىلايشا، تالدىقورعاندا قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا ارنالعان شارا ءوزىنىڭ اۋقىمدىلىعىمەن، الۋان تۇرلىلىگىمەن جانە تانىمدىلىعىمەن ەرەكشەلەندى، دەپ حابارلايدى الماتى وبلىسى اكىمدىگىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنەن.
