نۇرجاميلا باتىربەك قىزى: جات ەلدە جۇرسەم دە بۇيرەگىم ەلگە بۇرىپ تۇرادى

استانا. قازاقپارات - قىزدار بوكسى ءبىزدىڭ دىلىمىزگە ساي ەمەس دەۋىڭىز مۇمكىن. ول راس. ايتكەنمەن، سپورتتىڭ قايناعان ورتاسىنا نازىكجاندار دا دەن بەرىپ، نەسىبەلەرىن ايىرىپ جۇرگەنى امبەگە ايان.

ۇلكەن سپورت قىز-قىز قايناعان باسەكە. قىزدار بوكسى دا سوڭعى جىلدارى الەمدىك سپورتتان ءوز ورنىن ويىپ الدى.

باسەكە دەگەننەن شىعادى، ءدال قازىر شارشى الاڭعا ۇيىرسەكتەگەن قازاقتىڭ بوتاكوز ارۋلارى از با؟ الدى الەم بىرىنشىلىگىنىڭ جۇلدەگەرى بولىپ ۇلگەردى. سارى قۇرلىقتىڭ جەڭىمپازدارىن دا جىپكە ءتىزىپ بەرۋگە بولادى. ۇلت نامىسىن قىزدارىمىز دا شارشى الاڭدا قورعاپ ءجۇر.

سپورت باسەكە ەكەنىن ايتتىق. جات جۇرتتىڭ نامىسىن قورعاپ جۇرگەن قاراكوزدەرىمىز حاقىندا دا قانشا رەت جازىلدى. ميللياردتىڭ اراسىنان شىققان قانات يسلام الەمدى مويىنداتتى. بىرەۋ بىلەر، بىرەۋ بىلمەس، موڭعوليادا قازاقتىڭ ءۇرىپ اۋىزعا سالعانداي قاراكوزى شارشى الاڭدا ويقاستاپ ءجۇر.

ءنۇرجاميلا باتىربەك قىزىن ايتامىز. جات ەلدەگى قازاق قىزدارىنىڭ اراسىنان شىققان تۇڭعىش بوكسشى. ون التى جاسار وتانداسىمىزدىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرىنە دە كوڭىل سۇيسىنەدى. باسقاسىن ايتپاعاندا، بىلتىر بولگاريانىڭ البەنا قالاسىندا وتكەن الەم بىرىنشىلىگىنىڭ دۋىنا قوسىلدى. سول كەزدە بايقاعانبىز. «قازاق قىزى جات جۇرتتىڭ نامىسىن قورعاپ ءجۇر» دەپ باسپا سوزدە ءسۇيىنشى سۇرادىق. جاقىندا وزىمەن اڭگىمەلەسۋدىڭ دە ءساتى ءتۇستى. «مەن 1998-جىلى موڭعوليانىڭ باي-ولكە ايماعىندا تۋعانمىن. سپورتتىڭ سوڭىنا تۇسۋىمە اكەم سەبەپكەر. بالاڭ كەزىمدە بوكسشى بولسام دەپ تە ارمانداۋشى ەدىم. اكەم ەكەۋمىزدىڭ ويىمىز ءبىر جەردە ءتۇيىستى-اۋ دەيمىن. سودان نە كەرەك، العاش 7 سىنىپتا ۇلان-باتىر قالاسىنداعى «ۋلاان ارسلان» كلۋبىنىڭ شاكىرتى اتانىپ شىعا كەلدىم. قازىر موڭعوليانىڭ سپورت شەبەرى نارمانداحتان ءتالىم الامىن» دەيدى بالاۋسا قىز. ەلدەن تىس جەردە قازاق قىزدارىنىڭ قايسارلىعىن پاش ەتىپ جۇرگەن جالعىز ءوزى.

- بوكستى اينالسوقتاپ جۇرگەنىڭە ەندى ءۇش جىل بولىپتى. ءتاۋىر جەتىستىكتەرىڭ دە بار. سولاردىڭ نەگىزگىلەرىن ايتىپ بەرشى...

- مەنى ۇستازىمنىڭ ءادىس ايلالارى ىنتىقتىرىپ اكەتتى. نارمانداح -  ەلگە بەلگىلى باپكەر. كوزىمدى اشقان سول كىسى. 2012-جىلى سەمەيدە وتكەن تولەۋتاي سۇلەيمەنوۆتى، رەسەيدىڭ بۋريات ولكەسىندە ب. بادمايەۆتى ەسكە تۇسىرۋگە ارنالعان حالىقارالىق سايىستىڭ التىن جۇلدە يەگەرىمىن. موڭعوليانىڭ بۇكىل حالىقتىق 13-، ۇلان-باتىر قالالىق 11- سپارتاكياداسىنىڭ كۇمىس جۇلدەسىن دە الدىم. مۇنىڭ بارىنە دە باپكەرىمنىڭ قوسقان قوسقان ۇلەسى مول.

- موڭعوليادا قىزدار بوكسىنىڭ دامۋى قالاي؟

- جالپى ايتقاندا، مونعوليادا بوكسقا دەگەن وڭ كوزقاراس بار. كەيىنگى جىلدارى قىزداردىڭ دا سانى ارتتى. بيىل باي-ولكەدەن تاعى ەكى قازاق قىزىنىڭ جاتتىعىپ جۇرگەنىن ەستىدىم. وندا ءبىرقاتار قازاق باپكەرلەرى دە بار. سولاردىڭ ىشىندە قاينار قايساناي دەگەن ۇستاز اقىل كەڭەسىن ايتىپ تۇرادى.

- اكە-شەشەڭ، باۋىرلارىڭ ۇنەمى قولداپ جۇرەتىن شىعار...

- و-و-و... قولداعاندا قانداي! اكەم بوكستىڭ ناعىز جانكۇيەرى. ەلدە وتەتىن جارىستاردىڭ بىرىنەن قالمايدى. بوكسشى قىزى بارىن ماقتان تۇتادى. ءبىز ءتورت اعايىندىمىز. ءۇش قىز، ءبىر ۇل. مەن ءۇشىنشى پەرزەنتپىن. انام كۇمىس كومەي ءانشى. موڭعوليانىڭ مادەنيەت قىزمەتكەرى. 2008-جىلى تۇركىستاندا وتكەن «اتامەكەندى اڭساۋ» حالىقارالىق سايىستا حالىق اندەرىنەن باس جۇلدە جەڭىپ العان. قازىر ەڭبەك مينيسترلىگىندە جۇمىس ىستەيدى. اكەم باتىربەك موڭعولياداعى مۇسىلماندار ۇيىمىنىڭ باسشىسى. ءدىن قايراتكەرى.

- بىلتىر البەنادا وتكەن الەم چەمپيوناتىندا 46 كەلىدە باق سىنادىڭ. جولىڭ بولماعان سەكىلدى. يتاليالىق روبەرتا بوناتتي قاي جاعىنان مىقتىلىق تانىتتى؟

- كىنانى وزىمنەن كورەمىن. سەنەسىز بە، الەم چەمپيوناتىنا بار-جوعى ءبىر اي عانا دايىندالدىق. ساباق بولدى وزىمە. ونىڭ ۇستىنە الەمدىك سايىسقا ءبىرىنشى رەت قاتىسۋىم ەدى. ءارى سالماعىم 46 كەلىگە جەتپەيدى. قارسىلاسىمنىڭ تەحنيكالىق الەۋەتى وتە جوعارى.

- سەنىڭ سالماعىڭ قانشا؟

- 42 كەلى.

- جۇدىرىقتاسۋ مانەرى ەلىكتىرەتىن، سولارعا ۇقساعىڭ كەلەتىن بوكسشىلار بار ما؟

- بۇرىن دا، قازىر دە ءوزىم قۇرمەت تۇتقان اڭىز بوكسشىلار مايك تايسون مەن مۇحاممەد ءالي. قازاق بوكسشىلارىنان سەرىك ساپيەۆتىڭ ءستيلى ۇنايدى. ايەلدەردى ايتسام، ءدال قازىر الەم بوكسىندا شوقتىعى بيىك يرلانديالىق كەتي تەيلور عوي. تەحنيكاسى تامساندىرماي قويمايدى.

- دوستارىڭ كىمدەر؟ قازاقستاننىڭ بوكسشى قىزدارىنان كىمدەرمەن جاقىن قارىم-قاتىناستاسىڭ؟

- البەتتە. ءبارى دە سىيلاساتىن قۇربىلارىم. اتاپ ايتسام، اقتولقىن كەڭەسبەكوۆا، الۋا بالقىبەكوۆا، نازەركە جۇرعارايەۆا، اسىل اسقاروۆا، نازىم يشانوۆا، مادينا نۇرشايەۆا مەنىڭ جاقىن دوستارىم.

- قازاق ەلىنىڭ نامىسىن قورعاعىڭ كەلمەي مە؟

- قازىر وڭ-سولىمدى ءالى تانىپ بىلگەن جوقپىن. ۋاقىتىندا كورەرمىز. بۇعان دەيىن، اتاجۇرتتا ەكى رەت جارىستا بولعانمىن. العان اسەرىم كەرەمەت.

- سپورتتان باسقا تاعى قانداي ونەرىڭ بار؟

- ءان ايتامىن. اسىرەسە، قازاق اندەرىن. انامىزدان دارىعان بولار. بىزگە كىشكەنتاي كەزىمىزدەن ءان ايتىپ، كۇيساندىقتا ويناۋدى ۇيرەتتى. ودان كەيىن، قولىم قالت ەتسە، كىتاپ وقۋعا قۇمارمىن. «سەكرەت» دەگەن امەريكالىق جازۋشىنىڭ 7 كىتابىن وقىپ ءبىتىردىم.

- ساباق ۇلگەرىمىڭ شە...

- وتە جاقسى. قازىر ۇلان-باتىرداعى 12№ مەكتەپتىڭ 10 سىنىبىن ءبىتىردىم. حيميا، اعىلشىن ءتىلى، بيولوگيا، ماتەماتيكا ساباقتارىنا قىزىعۋشىلىعىم ويانا باستادى.

- ارمانىڭ نە؟

- وليمپيادا جانە الەم چەمپيوناتىندا توپ جارۋ.

- ارمانىڭا جەت!

- راحمەت!

اڭگىمەلەسكەن: ت. قاسىم،

«Sport» گازەتى