مۇحتار اۋەزوۆ. ...دەگەن ەكەن
وسى ساپارىندا ءجۇرىپ، بىردە مۇحاڭ جانىنداعى سەرىكتەرىمەن اڭگىمەلەسىپ وتىرسا:
- اسسالاۋماعالەيكۋم، مۇحا، اپازدال قالدىم، - دەپ مول دەنەسىمەن ەسىكتىڭ ەكى جاقتاۋىنا كەزەك سوعىلا، قالبالاقتاپ، باياناۋىل اۋداندىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ پرەدسەداتەلى ساقتاعان شۋرين كىرىپ كەلەدى.
مۇحاڭ مىرس ەتەدى دە :
- ۋاعالەيكۋمماسسالام ، - دەپ ءسوزىن ءۇزىپ توقتاپ قالادى. شۋرين وتىرعاننان كەيىن، وعان قايتا قارايدى. - ال، «اپازدال» قالدىمىڭىز نە ؟
- ەندى ءسىزدى قارسى الا الماي قالعان سوڭ، اپازدال قالعان ەمەي نەمەنە؟ - دەيدى شۋرين.
- ءپالى، - دەيدى مۇحاڭ مۇرىنىن ءبىر سيپاپ قالىپ، - ءوزىڭىز ەل باسشىسى بولساڭىز، حالىق داۋلەتىن بايىتىپ، مولايتۋ جولىندا قىزمەت ەتەدى ەكەنسىز. ەگىن سالۋ، ەتتى كوبەيتۋ، ءسۇتتى مولايتۋ، جولىندا جۇرگەن ادامدارسىز عوي.
- ءيا، ءيا، مۇحا، - دەيدى شۋرين ورنىنان ۇشىپ كەتەردەي تالپىنىپ.
- ولاي بولسا، انا ءتىلى دە حالىق قازىناسى ەمەس پە؟ ەل باسشىلارى جالعىز مالدىڭ عانا ساپاسىن جاقسارتۋ ءۇشىن ەمەس، انا ءتىلىن دە تازا ۇستاپ، دۇرىس سويلەۋگە تىرىسۋى كەرەك قوي. «اپازدال قالدىم» دەگەنشە «كەشىگىپ قالدىم» دەمەيسىز بە؟ باسشى بارىنە دە ۇلگى. ءسىز قالاي سويلەسەڭىز جۇرت تا سولاي سويلەيدى، تازا ءتىلدى بۇزۋ وسىدان باستالادى. ەگەر اعىپ تۇرساڭىز، وندا ءبىرىڭعاي ورىسشا سويلەڭىز. ول ءتىلدى مەن دە ءبىر كىسىدەي ۇعا الامىن. مەن ءسىزدىڭ كەشىككەنىڭىزگە ەمەس، «اپازدال قالدىم» دەپ، ەكى تىلدەن قويىرتپاق جاساپ، انا ءتىلىن شۇبارلاپ سويلەيتىنىڭىزگە رەنجىپ وتىرمىن! - دەگەن ەكەن.
***
مۇحتار اۋەزوۆ 1958 - جىلى پاۆلودار وبلىسىن ارالاپ، ەڭبەكشى قاۋىممەن كەزدەسە ءجۇرىپ، باياناۋىلعا كەلەدى. جانىندا جۇرگەن سەرىكتەرىنىڭ ءبىرى ءسوز اراسىندا :
- مۇحتار اعا، بۇرىن باياناۋىلدا بولىپ پا ەدىڭىز ؟ - دەپ سۇراق قويادى. سوندا مۇحتار :
- بۇرىن باياناۋىلدا بولعانىم جوق. ءبىراق باياناۋىل ۇنەمى مەنىمەن بىرگە. ولاي دەيتىنىم - مەنىڭ قىمباتتى قيماس دوستارىم الكەي مارعۇلان مەن قانىش ساتبايەۆ وسى باياناۋىلدان شىققان ازاماتتار عوي. ولار ماعان سەمەيدە دە، لەنينگرادتا دا، الماتىدا دا باياناۋىل تۋرالى كوپ- كوپ اڭگىمەلەر شەرتكەن. سولاردىڭ ايتۋى، سۋرەتتەۋى بويىنشا ول ءوڭىردىڭ اقبەت تاۋى، قالماققىرعان جوتاسى، جاسىباي، سابىندى، تورايعىر كولدەرى ءالى كارتاعا تولىق تۇسپەي جاتىپ، مەنىڭ كوكىرەگىمە كوشكەن. مەن ول دوستارىمنىڭ كەۋدەسىنە شىڭعىستاۋدى ورناتىپ بەرگەنمىن. وسى ەلدى كورسەم، بارسام دەپ تالاي تالپىنعانمىن. ءساتى تۇسپەگەن. ەندى مىنە، سول باياناۋىلعا كارى عاشىقتاي قۇمارتىپ كەلە جاتقان جايىم بار ، - دەگەن ەكەن.
***
ۇلى جازۋشى مۇحتار اۋەزوۆپەن ازىلدەسكىسى كەپ، جاناسا بەرەتىن فينانس ءمينيسترى قازاق س س ر جوعارعى سوۆەتى سەسسياسىندا بايانداما جاساپتى. ءۇزىلىس كەزىندە ءبىر توپ دەپۋتات جازۋشىنى ورتاعا الىپ، ۇيىرىلىسە قالادى. مينيستر توپقا تاياپ كەپ:
-مۇحا، مەنىڭ باياندامام قالاي شىقتى؟ - دەپ سۇراپتى.
سوندا مۇحاڭ :
- ەل سەنەن اقىل سۇرار دەيسىڭ بە؟ اقشاڭدى بەرسەڭ بولدى دا، - دەپتى.
***
ۋنيۆەرسيتەت اۋديتورياسىندا ءوز شاكىرتتەرىنە مۇحتار اۋەزوۆ بىردە «جازۋشى بولامىن دەپ ەمەس، جازۋىم كەرەك ەدى دەڭدەرشى» دەگەن ەكەن.
***
رەجيسسەر اسقار توقپانوۆ بىردە مۇحتار اۋەزوۆتەن:
- مۇحا، ابايدى سارىقتىڭىز با؟ - دەپ سۇراپتى.
- سوندا مۇحاڭ :
- ءپالى، اباي مۇحيت ەمەس پە؟! - مۇحيتتى كىم سارقادى؟ - دەگەن ەكەن.
ەل اۋزىنان جيناعان: اقسەلەۋ سەيدىمبەك
«ادەبيەت»
