قىرعىزدى نە كۇتىپ تۇر؟
بۇعان بىردەن 34 پارتيا قاتىسۋعا نيەت ەتىپ وتىر. وسىدان-اق بۇل سايلاۋدىڭ وزگە سايلاۋلاردان وزگەرەك بولايىن دەپ تۇرعانىن بايقاۋعا بولادى.
ءيا، قىرعىز ەلى ءۇشىن بيىلعى جىل - ەرەكشە جىل. سونىڭ ىشىندە قىرعىزستان ءۇشىن باستى وقيعا - ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشەلىككە ەنۋى. سونىڭ ءبىر كورىنىسى - قازاقستان مەن قىرعىزستان اراسىنداعى كەدەندىك بەكەتتەردى الىپ تاستاۋ. وعان قازاقستان جاعىنان ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ پەن قىرعىز مەملەكەت باسشىسى المازبەك اتامبايەۆ قاتىسۋدا.
بۇل جونىندە ق ر پرەزيدەنتىنىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى داۋرەن ابايەۆ: «قىرعىزستان شەكاراسىنىڭ اشىلۋى وسىدان 20 جىل بۇرىن نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ۇسىنعان ينتەگراتسيالىق باستامانى دامىتۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام. بۇل ءبارىمىز كوپتەن كۇتكەن، مەملەكەت باسشىسى ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزى بار وقيعا. ورتاق نارىق كوكجيەگىنىڭ كەڭەيۋى، بارىنەن بۇرىن، قاراپايىم حالىققا پايدالى» دەيدى.
ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە بولۋ تىنىسى تارىلىپ تۇرعان قىرعىز ەكونوميكاسىنىڭ تىنىسىن اشپاق. ساراپشىلار وسىنداي پىكىردە. دەگەنمەن ايىرقالپاقتىلار ەلى ءۇشىن تاعى ءبىر شەشىلمەي جاتقان ءتۇيىن، ول - تاجىك جانە وزبەكپەن شەكتەسەتىن شەكاراداعى داۋلى جەرلەر. رەسمي بىشكەك ءۇشىن بۇل وتە ماڭىزدى. جىلدىڭ كەز كەلگەن مەزگىلىندە وسى ەلدەرمەن ءىرىلى-ۇساقتى قاقتىعىس، تەكەتىرەس جەرگىلىكتى تۇرعىندار اراسىندا تۋىنداپ جاتادى.
سونىڭ ءبىرى - تامىزدىڭ 4-5- كۇنى تاجىك پەن قىرعىز اراسىنداعى تايتالاس. ادام شىعىنى بولماسا دا 20 سوتتىق جەر ءۇشىن ەكى جاقتان دا ءبىراز ادام جارالاندى. ادامداردىڭ ءبىر-بىرىنە دەگەن وشپەندىگى قالدى. قىرعىز ەلى تەك تاجىكپەن ەمەس، وزبەكپەن دە ۇنەمى قىرىلىسىپ جاتادى. مۇنىڭ ءبارى ءالى كۇنگە اتالمىش مەملەكەتتەر اراسىندا شەكارا سىزىعى دۇرىس جۇرگىزىلمەگەندىكتەن. دەگەنمەن بۇل شەشىلەتىن ماسەلە.
ال ءدال قازىر قىرعىز ەلى ءۇشىن باستى دودا ول - الدا كەلە جاتقان پارلامەنت سايلاۋى. ەلدە ساياسي ماسەلەلەر وتكىر كوتەرىلە باستادى. كوپتەگەن پارتيالار، ۇيىم-قوزعالىستار پارلامەنتتەن ورىن الىپ قالۋعا تىرىسىپ، قازىردەن باستاپ ساياسات ساحناسىنا قايتا شىعا باستادى. ەگەر دە وسى سايلاۋدا بيلىك پارتياسى - قىرعىزستان سوتسيال-دەموكراتيالىق پارتياسى جەڭىلىسكە ۇشىرايتىن بولسا، وندا پرەزيدەنت المازبەك اتامبايەۆ تاقتان تاياتىنى بەلگىلى.
ەگەر دە باسىندا اتامبايەۆ تۇرعان بيلىك پارتياسى جەڭىسكە جەتىپ، پارلامەنتتەن كوپ ورىن الاتىن بولسا، وندا ەلدىڭ كونستيتۋتسياسىن تىزەگە سالا وتىرىپ، وزگەرتىپ، اتامبايەۆ تاعى دا پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا تۇسۋگە مۇمكىندىك الادى. ال وپپوزيتسيا قولدان كەلسە، وعان جىبەرمەۋگە تىرىسارى حاق. دەمەك دودا وتە تەگەۋرىندى وتەرى انىق.
ءبىر ەسكە سالا كەتەتىن جايت، 2010-جىلى وتكەن پارلامەنت سايلاۋىنا 29 ساياسي ۇيىم قاتىسقان ەدى. سونىڭ بەسەۋىنىڭ جولى بولىپ، پارلامەنتكە وتكەن. بيىل جاعداي قالاي بولماق؟ ازىرگە بەلگىسىز. «سايلاۋ وتە تارتىستى بولادى. ويتكەنى كوپتەگەن پارتيا-قوزعالىستار سايلاۋعا بىرنەشە مارتە ءتۇسىپ، ابدەن تاجىريبە جيناقتاپ، ىسىلعان. سونىمەن قاتار وپپوزيتسيا دا قاتاڭ ارەكەتتەرگە بارۋى مۇمكىن. ويتكەنى رەسەيشىل اتامبايەۆقا ءتىس قايراپ جۇرگەندەر كوپ. ارينە ولاردىڭ ارتىندا باتىس تۇرعانى بەلگىلى.
نەگە دەسەڭ باتىس اتامبايەۆتىڭ «ماناس» اۋەجايىنداعى ا ق ش- تىڭ اسكەري بازاسىن جاۋىپ تاستاعانىن كەشىرە المايدى. سوندىقتان وپپوزيتسيانى جان-جاقتى دەمەي وتىرىپ، باسىندا اتامبايەۆ تۇرعان بيلىك پارتياسىنىڭ اياعىنان شالۋعا تىرىسادى. ءتىپتى بۇل سايلاۋدىڭ ارتى مەملەكەتتىك توڭكەرىسكە ۇلاسىپ كەتۋى مۇمكىن» دەسەدى جەرگىلىكتى ساراپشىلار.
كىم نە دەسە دە قازان ايىندا وتەتىن پارلامەنت سايلاۋى قىرعىز ەلى ءۇشىن ۇلكەن ءبىر اسۋ بولماق. كىمنىڭ اسىعى بۇك، كىمدىكى الشىسىنان تۇسەرىن ۋاقىت كورسەتە جاتار.
دايىنداعان بەرىك بەيسەن ۇلى،
سەيسەن امىربەك ۇلى
