بابالار ءسوزى: قاراعاندى اتاۋى قالاي شىققان؟
«قازاق حاندارى» ايدارىندا تاريحىمىزدا ەلىنە قورعان بولعان حانداردىڭ ءومىرى تۋرالى دەرەكتەر بەرىلەدى. ال «ەجەلگى قالالار تاريحى» ايدارىنا قازاق دالاسىنداعى وركەنيەتتىڭ ورداسى بولعان كونە قالالاردىڭ تاريحى تۋرالى جازبالار جاريالانادى.
«حالىق قازىناسى» ايدارى بويىنشا، قازاقستانداعى تاريحي، مادەني ەسكەرتكىشتەر، قازاق حالقىنىڭ سالت-داستۇرلەرى، قولونەر، قارۋ-جاراقتارى تۋرالى ماعلۇماتتار بەرىلمەك. جوبا ماتەريالدارى قازاق تىلىندە (قازاقشا جانە توتە جازۋمەن) اگەنتتىك سايتىندا جاريالانادى.
***
باياعىدا ءبىر باي بولىپتى. ونىڭ وزگە مالىنا قاراعاندا ۇساق تۇياقتى مالى كوپ ەكەن. ىشىندەگى ءبىر قارا قويدى قاسيەتتى دەپ، وتار-وتار مالىنىڭ بەرەكەسى دەپ اتايدى ەكەن.
ءبىر كۇنى مال ورىستەن قايتقاندا، قارا قويدىڭ جوق ەكەنى انىقتالادى. اككى قويشىلار بايعا قويدىڭ دالادا قوزداپ قالۋى مۇمكىن ەكەنىن جەتكىزەدى. بايدىڭ جىگىتتەرى كەشقۇرىم مەزگىلدە وتار جايىلعان ورىنداردى ءسۇزىپ شىعۋعا اتتانادى. شامالى ۋاقىتتىڭ ىشىندە قاس قارايىپ كەتەدى.
اي ساۋلەسىنىڭ جارىعىمەن قارايىپ كورىنگەن نارسەلەردىڭ قايسىسىنا بارسا دا، بارلىعى قاراعان بولىپ شىعا بەرەدى. ابدەن شارشاعان جىگىتتەردىڭ ءبىرى: «قايدا بارساڭ قاراعان، بۇل ءوزى قاراعاندى جەر ەكەن عوي»، - دەپ كەيىس ءبىلدىرىپتى. سونان وسى جەردىڭ اتى «قاراعاندى» اتالىپ كەتەدى.
