قازاق بالۋاندارى قانداي بولعان؟
تويدىڭ باس بالۋانىنا تاعايىندالعان بايگەنى كۇرەسكە تۇسپەي- اق قاجىمۇقان اتامىز الادى. جاسى 74 كە اياق باسقان قاجەكەڭدى حالقى قۇرمەتتەپ، كۇرەستىرمەي باس بايگەنى بەرگەن. بالۋان اتامىز ەلىنە بارىپ ۇلكەن توي جاسايدى. سەبەبى، قاجىمۇقان بالۋان ابايدىڭ بالاسى تۇراعۇلمەن ءدام- تۇزى ارالاسقان دوس ءھام كوكباي جاناتاي ۇلىن اقىلشى تۇتقان ادام.
جوعارىداعى بالۋاننىڭ تويىن كورىپ، كۋا بولعان جەرگىلىكتى جەردىڭ قالامگەرى ءادىھام شىلتەرحانوۆ كولەمدى اڭگىمە جازعان. وسىندا مىناداي ءبىر وقىرمان ەلەڭ ەتەرلىك ەپيزود بار. وقيعا قاجىمۇقان بالۋاننىڭ ءوزىنىڭ ايتۋى بويىنشا بەرىلىپتى.
ۇزىن- ىرعاسى بىلاي: وڭتۇستىك وڭىردە، ارىستانباب كەسەنەسىنىڭ سىر جاق بەتىندە قانىتتوعاي اتتى نۋلى- سۋلى، قامىس- قۇراقتى ولكە بار. سول ولكەدە الىپ كۇش يەسى باقتيار اتتى بالۋان ءومىر سۇرگەن. باقتياردى قاجەكەڭ ءوزى كوزىمەن كورگەن، بارىپ سالەم بەرگەن. قاجەكەڭ ايتادى ەكەن: «باقتيار بالۋان قيىن زاماندا تۋىپ، بەينەتتىڭ استىندا وتكەن ادام ەكەن. ءار قابىرعاسىنىڭ ۇلكەندىگى ءۇش ەلى. اياق- قولىنىڭ ىرىلىگى مەنەن بەس ەسە. كۇشى دە ارتىق. اتتەڭ باعى جانباعان ادام».
ەل اۋزىندا باقتيار بالۋاننىڭ جولبارىسقا قىلىش سىلتەپ قاق ايىرىپ تاستاعانى جايىندا ايتىلاتىن اڭگىمەنىڭ انىق- قانىعىن بىلمەككە قۇمارتقان قاجەكەڭ وسى وقيعا تۋرالى بالۋان اعاسىنان سۇرايدى. سونداعى باقتيار بالۋاننىڭ ايتقانى:
- قانىتتوعايدا مەنىڭ جاس كەزىمدە جولبارىس بولعان. اڭ پاتشاسىنىڭ جىمىن بىلەتىن بىلايعى جۇرت توعاي اراسىنداعى جولمەن ولسە دە جۇرمەيدى. تەك مەنىڭ اكەم عانا قورىقپاي جولبارىستىڭ جىمىن كەسىپ وتە بەرەتىن. ازامات جاسقا جەتكەن سوڭ مەن دە سول جولمەن ءجۇرىپ كورمەككە بەكىندىم. ءجۇردىم، ماعان جولبارىس شاپتى. قىلىشىمدى سۋىرىپ الدىم دا قاق ءبولىپ شاۋىپ تاستادىم. سودان ۇيگە كەلىپ اكەمە ايتتىم.
- اكە، مەن جولبارىسقا تاپ بولدىم.
- بالام، ونى نە ىستەدىڭ؟
- قاق ءبولىپ شاۋىپ تاستادىم. اكەم ءبىرتۇرلى كۇڭىرەنىپ كەتتى. [ياپىرىم- اي بۇل نە سۇمدىق، ادامعا مىسىق شابا ما ەكەن؟ مەن ولاي- بۇلاي جۇرگەندە باسىن ەكى بۇتىنىڭ اراسىنا قىسىپ الىپ، قىبىر ەتپەي جاتاتىن. ونىڭ شاپقانىنا قاراعاندا ۇرپاعىم ۇساقتالىپ كەتكەن ەكەن عوي. مىسىقتىڭ ايبارىن قايتاراتىن مىسىڭ جوق نەتكەن جانسىڭ»، - دەپ رەنجىپ، قاپالانىپ جاتىپ قالدى.
بۇرىنعى قازاقتار وسىنداي بولعان!!!
ەرلان التاي
ulttyqsport.kz
