باتىس قازاقستاندىقتار ستالينگراد شايقاسىندا قازا تاپقاندارعا تاعزىم ەتىپ قايتتى - فوتو
ستالينگراد مايدانى ۇلى وتان سوعىسىنداعى ەڭ شەشۋشى شايقاستار بولعان جەرلەردىڭ ءبىرى ەكەندىگى تاريحتان ءمالىم. مۇنداعى قورعانىس 1942 -جىلعى 17 -شىلدەدەن 18 -قاراشاعا دەيىن سوزىلسا، ءبىر كۇننەن كەيىن باستالعان شابۋىل 1943 -جىلعى 2 -اقپاندا كەڭەس اسكەرلەرىنىڭ جەڭىسىمەن اياقتالدى.
ەكى ءجۇز كۇن مەن تۇنگە سوزىلعان وسىناۋ شايقاستا جاۋ 1,5 ميلليونعا جۋىق اسكەرىمەن قوش ايتىسسا، كەڭەس ارمياسى 1 ميلليون 130 مىڭداي ادامىنان ايىرىلدى. ولاردىڭ اراسىندا قازاقستاندىقتار دا از بولعان جوق. ويتكەنى قازاقستان جاقىن بولعاندىقتان، جاۋىنگەرلەر ءوز وتانى، تۋعان جەرى ءۇشىن جان اياماي ايقاستى.
ستالينگراد شايقاسىندا ەرلىك كورسەتكەن 112 ادامعا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعى بەرىلسە، سونىڭ تورتەۋى قازاقستاندىق ەدى. ولار - اتاقتى ۇشقىش ن. ءابدىروۆ، پولك كومانديرى ت. پوزولوتين، ۆزۆود كومانديرى گ. رامايەۆ، مينومەتشى ق. سىپاتايەۆ. وسىلاردىڭ ىشىندە گاياز رامايەۆ 1921 -جىلى ورال قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1943 -جىلدىڭ 26 -قاڭتارىندا ۆەرحنيايا ەلشانكا سەلوسىن جاۋدان ازات ەتۋ كەزىندە بارلاۋشىلار توبىمەن بىرگە دۇشپاننىڭ ءتورت اتىس نۇكتەسىن باسىپ الىپ، ەرلىكپەن قازا تاپتى. ول ماماي قورعانىنداعى باۋىرلاستار زيراتىنا جەرلەنگەن.
باتىسقازاقستاندىق دەلەگاتسيانى قارسىلاپ العان «قازاقستان مۇراسى» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ ءتوراعاسى ايبولات احمەتوۆ باستاعان ۆولگوگرادتىقتار ماماي قورعانىنداعى ستالينگراد شايقاسىندا ەرلىكپەن قازا تاپقان جاۋىنگەرلەردىڭ تاريحي- مەموريالدىق ەسكەرتكىش كەشەنىنە قاراي باستاپ باردى. باتىسقازاقستاندىقتار «بەلگىسىز سولدات» ەسكەرتكىشىنە گۇل شوقتارىن قويدى. مۇنداعى ۇيىلگەن توپىراق استىندا 34 مىڭنان استام سولداتتىڭ ءمايىتى قايتا جەرلەنگەن.
بۇل جەردە كاپيتان گاستەللونىڭ ەرلىگىن قايتالاعان نۇركەن ءابدىروۆتىڭ دە ەسىمى ماڭگىلىك قالعانىن ەل جاقسى بىلەدى. باتىسقازاقستاندىقتار ن. ءابدىروۆتىڭ ەسىمى جازىلعان ەسكەرتكىش تاقتاعا ارنايى ايالداپ، تاعزىم ەتىپ، باسىن ءيدى.
سونداي- اق اتالمىش دەلەگاتسيا ەدىل جاعالاۋىنداعى «ستالينگراد شايقاسى» مۇراجاي- پانوراماسى ورنالاسقان كەشەندى ارالاپ، كوپتەگەن دەرەكتەرگە قانىقتى. مۇراجاي جانىندا قانتوگىس مايداندى ەسكە تۇسىرەتىن قيراعان گەرگاردتىڭ ديىرمەنى مەن «پاۆلوۆ ءۇيى» دە بار. اشىق اسپان استىندا سوعىس تەحنيكالارى ەكسپوزيتسيالارى، ستالينگرادتىڭ بەيبىت تۇرعىندارىنا ارنالعان ەسكەرتكىش، تانك مۇناراسى ورنالاسقان.
كوپ قاباتتى مۇراجاي ءىشى دە كەڭ ءارى جارىق. مۇندا سان مىڭداعان جاۋىنگەردىڭ سوعىستا كيگەن شينەلدەرى، ۇستاعان قارۋ-جاراقتارى، تۇتىنعان زاتتارى، ماي شامدارى، قالام-قاعازدارى، ءتىپتى كەرزى ەتىكتەرىنە دەيىن قويىلعان.
«بۇل قالانىڭ باتىسقازاقستاندىقتار ءۇشىن ورنى بولەك. ەر ازاماتتار ەدىل بويىنداعى قالا ءۇشىن جان بەرسە، ەلدە قارتتار مەن ايەلدەر، بالالار مايدان ءۇشىن تىنباي ەڭبەك ەتتى. ستالينگراد شايقاسىنا مەنىڭ اكەمنىڭ اعاسى دا قاتىسىپ، قازا تاپقان. ونىڭ وسىندا جەرلەنگەنىن جاقىندا انىقتاپ ءبىلدىم. ەندى، مىنە، اتامنىڭ زيراتىنا تۋعان جەرىنىڭ ءبىر ۋىس توپىراعىن اكەلىپ، رۋحىنا قۇران باعىشتادىم»، دەدى دەلەگاتسيا قۇرامىندا بولعان باتىسقازاقستاندىق بەلگىلى ءانشى، ايتىسكەر اقىن، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى حاتيموللا بەردىعاليەۆ.
اۆتور: ەلجان ەرالى
