ون التى قۇرساق كوتەرگەن ورالمان انانىڭ ارمانى
سول ايتقانداي، تىرشىلىك تاۋقىمەتىنەن قاجىعانىن ايتىپ، مۇڭىن شاققان انامىزدىڭ اڭگىمەسىنە قۇلاق ءتۇرىپ وتىرىپ، شىنىمەن دە ءبىزدىڭ انالارىمىزعا دەگەن قۇرمەتىمىزدىڭ قۇردىمعا كەتكەنى مە دەگەن ويدا قالاسىڭ.
- ە، قاراعىم، «تۇرىمتاي تۇسىمەن» دەگەن عوي، - دەپ ءبىر كۇڭىرەنە كۇرسىنىپ الىپ، ءسوزىن ساباقتاعان انامىز اڭگىمەسىن وتە ءبىر سابىرلىلىقپەن جالعاستىردى. - ومىرىمدە تالاي قيىنشىلىقتى باسىمنان وتكەرگەن ادام ەدىم، «وتكەن كۇندە بەلگى جوق» دەگەندەي، سونىڭ ءبارى ۇمىت بولدى ما، الدە تۋىپ-وسكەن ەل ىشىندە ءجۇرىپ سەزىلمەدى مە ەكەن، كىم ءبىلسىن؟!
قازىر ويلاپ وتىرسام، وسىندا كەلگەلى بەرى تارتقان تاۋقىمەتىم مەن كورگەن قيىنشىلىعىم سونىڭ بارىنەن دە اسىپ تۇسكەندەي. 2005-جىلى اتاجۇرتىما ورالدىم. بابالارىمىزدىڭ مەكەنى عوي، مۇندا كەلگەلى حالقىمنان جامانشىلىق كوردىم دەپ ايتا المايمىن. ءوز قازاعىم عوي، وزەگىمنەن يتەرگەن دە ەشكىم جوق. ءبارى دە قۇشاق جايا قارسى الدى. ولار ءۇشىن تەك راقمەتتەن باسقا ايتارىم جوق.
بار گاپ باسقارمادا بولىپ تۇر عوي، بالام. ونىڭ دا ازاماتتارىندا ەمەس، قاعازباستىلىعىندا بولىپ تۇر. كوپ بالالى انا رەتىندە ءۇي كەزەگىنە تۇرۋ ءۇشىن، قۇجات جيناۋمەن باقانداي ءۇش جىل جۇگىردىم. سول ەكى ورتادا بىرەۋلەر «مەن سىزگە ءۇي بەرەمىن» دەپ، الاياقتىق جاساپ، قالتامدى قاعىپ ول كەتتى. اقىرى تىراشتانىپ ءجۇرىپ، وسىدان ءتورت جىل بۇرىن ءۇي كەزەگىنە تۇردىم، - دەيدى كەيۋانا. كەۋدەسىندەگى مەن مۇندالاپ تۇرعان «التىن القا» قاتارلى وردەن، مەدالدارىنا قاراپ وتىرىپ:
- نەشە بالاڭىز بار، اپاي؟ - دەپ سۇرادىم.
- ە، كوپ دەسەم كۇپىرلىك بولار، بالام، اللانىڭ بەرگەن ۇرپاعىنا شەكتەۋ سالۋعا ءداتىم بارماعان جانمىن. 16 بالام بار ەدى، ونىڭ ەكەۋى جاستايىنان شەتىنەپ كەتتى. قازىر جەر باسىپ شاڭداتىپ جۇرگەن 14 بالام بار، قۇدايعا شۇكىر، قاراعىم، - دەپ جاۋاپ بەردى.
كەيۋانانىڭ بۇل سوزىنەن كەيىن ماعان ۇسىنعان قۇجاتتارىنا كوز سالدىم. تۋعان جەرىنىڭ «قۇرمەتتى ازاماتشاسى»، «قۇرمەت» مەدالىنىڭ، «داڭقتى انا-1»، «داڭقتى انا-2» وردەنىنىڭ جانە مەرەكەلىك مەدالداردىڭ يەگەرى ەكەندىگىن كورىپ وتىرىپ، شىنىمدى ايتسام، وسىنداي كوپ بالالى، قۇرمەتكە يە جانعا جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ سالعىرتتىعى وزەگىمدى ورتەگەندەي بولدى...
جەرگىلىكتى باسقارمانىڭ ءۋاجى
قالالىق اكىمدىكتىڭ قابىلداۋ بولمەسىنە كىرىپ، ەرتەڭ وسى كەيۋانانىڭ ماسەلەسىمەن قالا اكىمىنىڭ تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق، كولىك جانە بايلانىس ماسەلەلەرى جونىندەگى ورىنباسارى التىنبەك اتابەك ۇلى ەسمۇرزايەۆ مىرزانىڭ قابىلداۋىنا جازىلدىم. ەرتەسىنە، بەلگىلەنگەن ۋاقىتتا التىنبەك مىرزانىڭ كابينەتىنە كىرگەنىمدە، تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىنە جاۋاپتى ادامدارىمەن بىرگە مەنى كۇتىپ وتىرعانىن كورىپ، رازى بولدىم. كەلگەن شارۋامدى ونسىز دا ءبىلىپ وتىرعان سوڭ، تىكەلەي سۇراققا كوشتىك.
- التىنبەك مىرزا، كەلگەن ماسەلەم وزىڭىزگە تۇسىنىكتى عوي. وسىنداي ءبىر كەيۋانا ماعان شاعىمىن ايتتى. ول كىسىنىڭ ۇيىنە بارىپ جولىعىپ، جاعدايىمەن تانىسىپ قايتتىم. ءۇي كەزەگىن بىلۋگە كەلە جاتىپ قولىن سىندىرىپ الىپ، بەينەتتەنىپ جاتقان كورىنەدى. ماعان سەنبەسەڭىزدەر، كىسى جىبەرىپ تەكسەرتە جاتارسىزدار. وسىنداي كوپ بالالى اناعا نەگە وسى ۋاقىتقا دەيىن باسپانا بەرىلمەي كەلەدى؟
- قالامىز بويىنشا بۇگىندە تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە 2036 ادام تۇر. ول كىسى كەزەگى بويىنشا قازىر 498-ورىندا تۇر ەكەن. ءوزىڭىز بىلەتىندەي، ءبىز دە زاڭ شەڭبەرىنەن اسا المايمىز عوي. وتكەن 2014-جىلى 106 وتباسىن باسپانالى ەتتىك. سول باسپانالى بولعانداردىڭ ءبارى دە رەتىمەن، ءوز كەزەگىمەن الىپ جاتىر. ءارى مۇنداعى رەتتىلىك تە ءبىزدىڭ قاتاڭ باقىلاۋىمىزدا.
- ارينە، ءسوزىڭىز ورىندى. دەگەنمەن، بۇل كىسى قازىرگى كوپ بالالىلار ساناتىنداعى 5-6 بالالى ەمەس، باقانداي 14 بالانىڭ اناسى عوي. قالالىق اكىمشىلىكتىڭ ايەلدەر ىستەرى جانە وتباسى-دەموگرافيالىق ساياسات جونىندەگى كوميسسياسىمەن بىرلەسە وتىرىپ بولسا دا، بۇل انانىڭ باسپانا ماسەلەسىن شەشۋلەرىڭىزگە نەگە بولماسقا؟ وسى قالادا 12 بالالى ءبىر عانا وتباسى بار. وعان كەزىندە قانداي ءۇي بەرىلگەنىن دە، ءارى كۇنى بۇگىنگە دەيىن وعان قانشالىقتى قامقورلىقتار جاسالىپ جاتقانىنان دا حاباردارمىز. سول وتباسىنان بۇل انانىڭ ايىرماشىلىعى قانشا؟
ءتىپتى، 14 بالالى ءبىر عانا انا ەكەندىگىن ەسكەرىپ، كەزەك كۇتتىرمەي-اق باسپانا بەرۋگە شامالارىڭىز جەتەدى. ءارى سولاي ەتكەندەرىڭىز ءۇشىن سىزدەر دە زاڭ الدىندا جاۋاپقا تارتىلىپ كەتە قويماسسىزدار. قازىرگى جاعدايمەن ەسەپتەگەندە بۇل كەيۋانا باسپانالى بولۋى ءۇشىن كەمىندە ءالى 5 -جىل كۇتۋىنە تۋرا كەلەدى ەكەن. بۇل دەگەنىڭىز كوپ بالالى اناعا جاسالىپ وتىرعان قيانات ەمەس پە؟ - دەگەن سۇراعىمىزعا:
- ارينە، سولاي بولىپ تۇر. دەگەنمەن «التىن القالى» انا رەتىندە ازداپ بولسا دا جەڭىلدىكتەر بار، سول جاعىن دا قاراستىرايىق. الايدا كەمىندە ەكى جىل كۇتۋگە تۋرا كەلەدى، - دەدى. اڭگىمەمىز وسىلاي اياقتالدى...
ارينە، اكىمنىڭ ورىنباسارىنىڭ دا ءۋاجىن تەرىس دەي المايمىز. ءبارى دە زاڭ شەڭبەرىندە شەشىلەتىن ماسەلە بولعاندىقتان، ول ازاماتتى كىنالاۋدان اۋلاقپىز. ءبىراق... تەمىرتاۋداي ەكونوميكاسى ورلەپ تۇرعان الىپ شاھاردى بيلەپ وتىرعان قانداس ازاماتتارىمىز ءۇشىن، ەرەكشە كوپ بالالى (ايتقانىم اللاعا كۇپىرلىك بولماعاي) مۇنداي ءبىر عانا وتباسىنىڭ باسپانا ماسەلەسىن كەزەك كۇتتىرمەي-اق شەشىپ بەرۋ ونشا قيىنعا سوقپاس ەدى دەپ ويلايمىن.
باعدال اقىن ۇلى
«قازاقستان زامان»
