قازاقستان تەلەارناسى گەرمانيانىڭ اسكەري تۇتقىنداردى جاپپاي قاماۋ ورىندارىنان دايىنداعان ارنايى رەپورتاجدى ۇسىنادى
«قازاقستان» تەلەارناسىنداعى «جۋرناليستىك زەرتتەۋ» باعدارلاماسىنىڭ شەف-رەداكتورى ازات رىستانبەك وسى ورىندارعا ارنايى بارىپ، باعدارلاما شىعارىلىمىنا ارقاۋ بولعان بىرەگەي سۋرەتتەرگە قول جەتكىزدى. باعدارلاما بەتى اشىلعان ىستەرگە، قاماۋداعى قازاقستاندىقتاردىڭ بەلگىسىز تاعدىرلارىنا ارنالعان. بۇل تۋرالى «قازاقستان» تەلەراديوكورپوراتسياسىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى حابارلادى.
تەلەكورەرمەندەر «جۋرناليستىك زەرتتەۋ» ارنايى جوباسىنىڭ شەڭبەرىندە تۇسىرىلگەن فيلمدى «قازاقستان» تەلەارناسىنان 29 -ءساۋىر كۇنى ساعات 19.10 دا كورە الادى.
«جەڭىستىڭ 65 جىلدىعىنا وراي گەرمانياداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلشىلىگى «ارماندا كەتكەن بوزداقتار» اتتى ەستەلىكتەر كىتابىنىڭ ءبىرىنشى تومىن شىعاردى. بۇل كىتاپقا العاش رەت قازاقستاندىق تۇتقىنداردىڭ ەسىمى ەندى. وسىنداي تاريحي فاكتىلەردىڭ جاريالانۋى العاش رەت بولىپ وتىر. بۇل تاريحي قۇجاتتار امەريكالىقتاردا ساقتالىپ كەلگەن. كەيىن رەسەيگە بەرىلدى. ەندى بۇل دەرەكتەر كىتاپتا جاريالاندى. جۋرناليستىك زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە ءدال وسى كىتاپ سەبەپشى بولدى. بۇل قازاقستاندىقتار كىمدەر؟ ولاردىڭ تاعدىرلارى قالاي بولدى؟ جوعالىپ كەتكەن اتا-باباسى تۋرالى كەز كەلگەن اقپارات الۋعا تالپىنعان سول تۇتقىنداردىڭ تۋعان- تۋىستارىن، جاقىندارىن تابۋعا تالپىنامىز»، - دەيدى ا. رىستانبەك.
قازىرگى كەزدە «ارماندا كەتكەن بوزداقتار» كىتابى از عانا تيراجبەن جاريالاندى. وعان تەك قانا 6228 ادامنىڭ ەسىمى كىردى. سوعىستىڭ تەمىر قورشاۋىنىڭ ارتىندا قالعان قازاقستاندىقتاردىڭ سانى بۇدان الدە قايدا كوپ. عالىمدار زەرتتەۋ جۇمىستارىن جالعاستىرۋدا.
«گەرمانيانىڭ درەزدەن قالاسىندا بۇرىنعى كەڭەستىك ازاماتتاردىڭ جەكە تۇلعاسىن جانە تاعدىرلارىن انىقتاۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزەتىن ساكسوندىق مەموريالدار بىرلەستىگى اتتى ۇيىم بار. بەس جىل ىشىندە بۇل ۇيىمنىڭ قورىندا رەيحتىڭ لاگەرلەرىندە جانە باسىپ الىنعان بۇرىنعى ك س ر و جەرىندە قايتىس بولعان كەڭەستىك ادامداردىڭ 740 مىڭى تۋرالى اقپارات جيناقتالىپ قالدى.
ءبىراق بۇل ءتىزىم تولىق ەمەس، سەبەبى گەرمانيانىڭ لاگەرلەرىنە 3 ميلليونعا جۋىق ادام جەتكىزىلگەن بولاتىن. تاريحشىلاردىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، نەمىستەر تۇتقىنداعان قازاقستاندىقتاردىڭ سانى 200 مىڭ ەدى. ولاردىڭ 30 مىڭى عانا ورالدى. قالعاندارى قايدا؟ دەگەن ساۋالدىڭ تۋىنداۋى زاڭدىلىق. تابىلعان جانە جاريا بولعان 6 مىڭ ادام ۇلكەن تەڭىزدىڭ ءبىر- اق تامشىسى ەكەنى ايدان انىق»، - دەپ ويىمەن بولىسەدى ا. رىسبەك.
ونىڭ ايتۋىنشا، كونسلاگەر تۇتقىندارىنىڭ ۇرپاقتارىن تاۋىپ، ولارمەن بايلانىس ورناتۋ وڭاي شارۋا بولمادى. سوعىستان كەيىنگى جىلدارى تۇتقىندا بولعان ادامدار «حالىق جاۋى» جانە «ساتقىندار» قاتارىنا قوسىلعان ەدى. ارنايى قىزمەتتەردىڭ تاراپىنان ول ادامدار مەن ولاردىڭ تۋعان-تۋىسقاندارى قۋدالاۋعا ۇشىراپ، جەر اۋدارىلعان بولاتىن. بۇگىنگى بەيبىت كۇننىڭ وزىندە بۇل تاقىرىپتى قوزعاۋعا ەشكىمنىڭ قاۋقارى جوق.
«سوعىستان كەيىن ەۋروپاعا كەتكەن ادامداردىڭ وزدەرى بايلانىسقا شىققىسى كەلمەيدى. الايدا ءبىز بۋزەنۆالدتا قاماۋدا بولعان سەيىلحان عابدۋليننىڭ ۇلىمەن كەزدەسىپ، ودان سۇحبات الۋ مۇمكىندىگى تۋدى. ول سول جەردەن قاشىپ قۇتىلدى. الايدا، ۇيىنە ورالعانىمەن مايدانگەر اۋەلى ءى ءى ح ك، كەيىن م ق ك-نىڭ باقىلاۋىندا بولادى. «ساتقىن» دەپ ايىپتالدى. سەيىلحان عابدۋللين قايتىس بولدى. ۇلى اكەسىنىڭ اۋىر تاعدىرى تۋرالى كىتاپ جازدى»، - دەيدى ا. رىسبەك.
ساكسوندىق مەموريالدار بىرلەستىگىنىڭ مۇراعاتتارىندا ساقتالعان قازاقستاندىق تۇتقىنداردىڭ كارتوتەكاسى شاعىن عانا بەينە ماتەريالدارمەن تولىقتى. ناتسيستىك وكىمەت ازياتتىق جاۋىنگەرلەر تۋرالى تۇسىرىلگەن فيلمدەردى ەل ىشىندە جاپپاي ۇگىت جۇمىستارىن وتكىزۋ كەزىندە پايدالاندى.
«مەن ەشكىم بىلە بەرمەيتىن مۇنداي فاكتىگە تاڭعالدىم. بىزگە بەلگىلى بولعانداي، ءۇشىنشى رەيح حالىق الدىندا ءوزىنىڭ اگرەسسياسىن مويىنداماي، باستالعان سوعىستى «موڭعولداردىڭ ەكىنشى شاپقىنشىلىعى» دەپ اتايتىن. ءبىزدىڭ قازاقستاندىق جاۋىنگەرلەردىڭ بەينەسى «قاۋىپ توندىرگەن» سىرتقى كۇشتەن ساقتانۋ ماقساتىندا حالىقتى جۇمىلدىرۋ ءۇشىن پايدالاندى. مۇنداي ۇگىت جۇمىستارى بارلىق ب ا ق-تا جۇرگىزىلدى»، - دەپ، اۆتور جوباسى ويىن جالعاستىردى.
«جۋرناليستىك زەرتتەۋ» ارنايى جوباسىنىڭ شەڭبەرىندە تۇسىرىلگەن فيلمدى «قازاقستان» تەلەارناسىنان 29 -ءساۋىر كۇنى ساعات 19.10 دا ەفيرگە شىقپاق.
