باسپا سوزگە شولۋ: باسپاناعا قاراي قادام باس
***
«ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ جازۋىنشا، ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ يران يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى موحامماد دجاۆاد ءزاريفتى قابىلدادى. كەزدەسۋ بارىسىندا قازاقستان پرەزيدەنتى ءبىزدىڭ ەل يراندى جاقىن ساياسي جانە ەكونوميكالىق سەرىكتەس رەتىندە قاراستىراتىنىن، ءتۇرلى قيىندىقتارعا قاراماستان، قارىم-قاتىناسىمىز ءاردايىم جاقسى دامىپ كەلگەنىن ايتتى.
- مەن يراننىڭ بارلىق مەملەكەت باسشىلارىمەن ءوزارا سەنىسىپ جۇمىس ىستەدىم. قازىرگى پرەزيدەنت ح. رۋحانيمەن ءبىز وتكەن جىلى ءتورت رەت كەزدەستىك. ەلدەرىمىزدىڭ اراسىندا ىنتىماقتاستىق ءۇشىن مول الەۋەت بار. ۇلى جىبەك جولىن جاڭعىرتۋ اياسىندا كوپ جۇمىستار اتقارىلۋدا. قازاقستاننان پارسى شىعاناعىنا باراتىن تەمىرجول ەكونوميكالىق بايلانىستاردى نىعايتۋعا ۇلەس قوسادى. سونداي-اق، ەلدەرىمىزدىڭ اراسىندا كاسپي تەڭىزى بويىنشا دا ءوزارا ىقپالداستىق جولعا قويىلعان، سول ارقىلى بۇل ماسەلە دە ءوز شەشىمىن تابۋى ءتيىس، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
ءوز كەزەگىندە يران سىرتقى ىستەر ءمينيسترى، سونداي-اق، نۇرسۇلتان نازاربايەۆقا «التىلىق» ەلدەرىمەن يراننىڭ يادرولىق ماسەلەسى بويىنشا كەلىسسوزدەر وتكىزۋگە كومەكتەسكەنى ءۇشىن ايرىقشا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. بۇل ماتەريال «يران - قازاقستان ءۇشىن جاقىن سەرىكتەس ەل» دەگەن تاقىرىپپەن جارىق كوردى.
باس باسىلىمدا «تاسقىنعا - توسقىن» اتتى ماقالا بەرىلگەن. بيىل قاردىڭ مول ءتۇسۋى، ءساۋىر ايىنىڭ كۇرت جىلىنۋى جانە ورتاشا تەمپەراتۋراسى نورمادان جوعارى بولۋى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا 18 ەلدى مەكەندى، رەسپۋبليكالىق جانە وبلىستىق ماڭىزداعى 300 گە جۋىق جول ۋچاسكەلەرىن سۋ باسىپ قالۋ قاۋپىن تۋدىرىپ وتىر. سەرگەيەۆ پەن سىلەتى سۋ قويمالارى لىقا تولىپ تۇر. وسىعان بايلانىستى ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ۆلاديمير بوجكو مەن وبلىس اكىمى ەرىك سۇلتانوۆ سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەگەتىن ەلدى مەكەندەردى ۇشاقپەن ارالاپ، اپاتتىق قۇتقارۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋمەن اينالىساتىن جەدەل توپتاردىڭ دايىندىعىن تەكسەردى.
ۆيتسە-مينيستر توتەنشە جاعدايلار تۋا قالعان جاعدايدا تۇرعىندارعا بارلىق كومەكتى كورسەتۋ مىندەتى قويىلىپ وتىرعانىن، ۇكىمەت تاراپىنان ءتيىستى جاعدايلار جاسالعانىن اتاپ كورسەتتى. تەرىسكەيدەگى ءۇش وبلىستا قۇتقارۋ توپتارىن كۇشەيتۋ ماقساتىمەن 1500 دەي كاسىبي مامان جۇمىلدىرىلعان. 200 تەحنيكا بىرلىگى، 50 ءجۇزۋ قۇرالدارى، اۆاريالىق-قۇتقارۋ اۆتوموبيلدەرى، موتوپومپالىق تەحنيكالار بولىنگەن. تىكۇشاقتار اتتاندىرىلعان. توتەنشە جاعدايلار كوميتەتىنىڭ سۋدان قۇتقارۋ، ءورت ءسوندىرۋ قىزمەتتەرى ساقاداي-ساي دايىندىق ۇستىندە. ەرىك سۇلتانوۆ ءدارى-دارمەكتىڭ ءبىرجارىم ايلىق قورى جاسالعانىن، جولداردى، بوگەتتەردى سۋ شايۋدىڭ الدىن الۋ، وقشاۋلاۋ، اۋىلدار مەن نىسانداردى سۋ باسۋىنا جول بەرمەس ءۇشىن قۇرىلىس، ماتەريالدار قورى، ىدىس قاپتار، جانار-جاعارماي قورى جاساقتالعانىن جەتكىزدى.
***
«ايقىن» گازەتىنىڭ جازۋىنشا، وتان سوعىسىنداعى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعى قارساڭىندا «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ «ارداگەرلەردى ارداقتايىق» جوباسى اياسىندا «ERG» كومپانياسىنىڭ دەمەۋشىلىگىمەن قان مايدانعا قاتىسقان باتىرلارىمىز تۋرالى «قازاقستاندىق قاھارماندار» بەينە ەنتسيكلوپەدياسى تۇسىرىلۋدە. ەرلىگى ەلگە ۇلگى بولعان باتىرلار جايلى بەينە روليكتەر تەلەارنالاردان 9- مامىردان باستاپ كورسەتىلمەك. 70 بولىمنەن تۇراتىن روليكتەردىڭ ءارقايسىنىڭ ۇزاقتىعى 6-7 مينۋت. پارتيالىق جوبانىڭ اياسىنداعى باستامانىڭ ەرەكشەلىگى سول، بارلىق قاھارمان قازاقستاندىقتاردىڭ تاريحى ءبىر سيكلعا جيناقتالىپ وتىر. جوباعا سەناريستەر مەن رەجيسسەرلەردىڭ كاسىبي توبى جانە تاريحشى-كەڭەسشىلەر تارتىلعان. تاريحشى- كەڭەسشىلەر توبىنا اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پرورەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى عابيت كەنجەبايەۆ جەتەكشىلىك ەتۋدە.
جوبانىڭ ماقساتى - مايدانگەر- وتانداستارىمىزدىڭ ماڭگى ۇمىتىلمايتىن ەرلىگىن جاس ۇرپاققا تاسپاعا جازىپ قالدىرۋ. تەلە كورەرمەندەر حالىققا بەلگىلى باۋىرجان مومىش ۇلى، تالعات بيگەلدينوۆ، ءاليا مولداعۇلوۆا، مانشۇك مامەتوۆالاردىڭ عانا ەمەس، سونىمەن قاتار جۇرتتىڭ كوبى بىلە بەرمەيتىن كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن يەلەنگەن قازاقستاندىقتاردىڭ ءومىرى مەن ەرلىگى تۋرالى قىزىقتى دەرەكتەرمەن تانىسادى. ماقالا «قازاق قاھارماندارى تۋرالى فيلم» دەگەن تاقىرىپپەن بەرىلگەن.
وسى باسىلىمدا «باسپاناعا قاراي قادام باس!..» اتتى تاقىرىپپەن «تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ» باسقارما ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ەربول قاراشۇكەيەۆپەن اراداعى سۇحبات جاريالاندى. «ەڭ الدىمەن، جاستار ءبىزدىڭ بانككە كەلىپ، شارتقا قول قويۋى ءتيىس. 10 نەمەسە 20 مىڭ بولسىن، ەڭ تومەنگى سومانى جيناقتاي بەرۋى شارت. «نۇرلى جول» باعدارلاماسى بويىنشا جالعا بەرىلەتىن پاتەرلەر سالىنىپ جاتىر. وعان ۇلكەن مولشەردە قاراجات قۇيىلۋدا. ول باعدارلاماعا قاتىسۋعا دا جاستاردىڭ مۇمكىندىگى بار»، - دەيدى قاراشۇكەيەۆ ءوز سوزىندە. وسى سۇحباتتا بانك وكىلى باسپانالى بولۋ جولىندا جاسالاتىن قادامدار جايىندا ەگجەي-تەگجەيلى ءتۇسىندىرىپ بەرگەن.
***
«انا ءتىلى» گازەتىنىڭ سوڭعى سانىندا «باتىر اتاعىنا ۇسىنىلعان جاۋىنگەر دەرەگى جەتپىس جىلدان كەيىن بەلگىلى بولدى» دەگەن ماقالا باسىلدى. «جاقىندا كەزىندە ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا باسشىلىق قىزمەتتەر اتقارعان، ايماعىمىزعا ابىرويلى ءشامىل كاكىشيەۆتىڭ شاڭىراعىندا بولىپ، ونىڭ عيبراتتى اڭگىمەلەرىن تىڭداۋدىڭ ءساتى ءتۇستى. سول اڭگىمە بارىسىندا ءبىزدى توسىن ءبىر جاڭالىق ەرەكشە ەلەڭ ەتكىزدى. ەندى شە؟ ەكىنشى دۇنيە جۇزىلىك سوعىستا حابار-وشارسىز كەتكەن اعاسى ءجامىل جۇماشيەۆتىڭ كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىنا ۇسىنىلعاندىعى تاياۋدا عانا بەلگىلى بولعان! جەتپىس جىلدان كەيىن جەتكەن بۇل حابارعا تاڭدانباي كورىڭىز!..»، - دەپ جازادى ماقالا اۆتورى.
اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ
