سوعىستا قادالعان سنارياد جارىقشاعىنىڭ ءبىرى ءالى بەلىمدە ءجۇر - بۇركىتباي باتىرحانوۆ

 كوكشەتاۋ. قازاقپارات - ۇلى جەڭىس كۇنىن پراگا قالاسىنىڭ ماڭىنداعى پارتدۋبيتسادا قارسى الدىم. سول كەزدە جاۋىنگەرلەردىڭ قۋانىشىندا شەك بولمادى. ءتىپتى، جىلاعاندارى دا بولدى.

 بۇل تۋرالى «قازاقپارات» ح ا ا- نىڭ وڭىردەگى تىلشىسىنە كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ تۇرعىنى، ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى بۇركىتباي باتىرحانوۆ سۇراپىل سوعىس جىلدارىنداعى ءوزىنىڭ ەستەلىگىمەن ءبولىسىپ، ايتىپ بەردى.

«مەن كەڭەس اسكەرى قاتارىنا 1942 -جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنىڭ سوڭىندا شاقىرىلدىم. ول كەزدە تۇركىمەنستاننىڭ چاردجوۋ قالاسىندا ورنالاسقان ورلوۆ جاياۋ اسكەر ۋچيليشەسىن ءتامامداعان ەدىك. اعا سەرجانت اتاعىن العاننان كەيىن مەنى اسكەري ۋچيليشەنىڭ بارلىق كۋرسانتتارىمەن بىرگە ەشەلونعا تيەپ، مايدانعا جىبەردى. ءسويتىپ، ءبىز اتاقتى ورلوۆ- كۋرسك دوعاسىنا تۇستىك.

مۇندا ەڭ اۋىر سوعىس قيمىلدارى ءجۇرىپ جاتتى. بۇل ۇرىستا قازا تاپقاندار سانى بۇرىنعىلاردان اسىپ ءتۇسىپ، تاريحقا جازىلدى. مەن 250- ديۆيزيانىڭ 916- اتقىشتار پولكى قۇرامىندا كوماندير بولدىم. 1943 -جىلدىڭ جاز ايىندا ورەل قالاسى تۇبىندە اۋىر جارالاندىم. ماعان جارىلعان فاشيست سناريادىنىڭ بىرنەشە جارىقشاعى ءتيدى. ولاردىڭ ءبىرى كۇنى بۇگىنگە دەيىن وڭ جاق بەلىمدە ءجۇر. دارىگەرلەر ماعان بومبانىڭ بۇل جارىقشاعى دەنساۋلىعىما قاۋىپ توندىرمەيتىنىن ايتقان بولاتىن.

گوسپيتالدا ەمدەلگەننەن كەيىن مەنى ودان ءارى قىزمەت ەتۋگە جارامدى دەپ تانىپ، سول كەزدە ۋرال قالاسىندا ورنالاسقان ودەسسا جاياۋ اسكەر ۋچيليشەسىنە وقۋعا جىبەردى. مايدانعا ساۋاتتى وفيتسەرلەر قاجەت ەدى. 1944 -جىلى وسى وقۋ ورنىن ءتامامداعاننان كەيىن لەيتەنانت اتاعىمەن 4- ۋكراين مايدانىنىڭ 10- گۆارديالىق مەحانيكالاندىرىلعان ديۆيزياسىنىڭ قۇرامىنا ءتۇستىم. مۇندا مينومەت ۆزۆودىنىڭ كومانديرى بولدىم. باتىس ۋكراينا، پولشا جانە چەحوسلوۆاكيانى ازات ەتۋگە قاتىستىم.

ءبىزدىڭ ۆزۆودتا ءار ءتۇرلى ۇلتتىڭ وكىلدەرى بولدى. ءبىراق، ولار ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ جاۋمەن شايقاستى. سول كەزدە ءبىز حالىق كوسەمى ستالينگە باس ءيىپ، ونىڭ بۇيرىقتارىن بۇلجىتپاي ورىندادىق. ءبىز ءوزىمىزدى اياماي، فاشيستەرگە قارسى تۇردىق. شەگىنۋگە دە تۋرا كەلدى. ويتكەنى، سوعىستىڭ باسىندا نەمىستەردىڭ كۇش- قۋاتى باسىم بولدى. جازدىڭ ءبىر كۇنىندە بولعان شابۋىل كەزىندە ءبىزدىڭ ۆزۆود كومانديرى، لەيتەنانت سميرنوۆتىڭ قازا تاپقانى ەسىمدە قالىپتى. جاسى بىزدەن ءسال ۇلكەندەۋ جاس جىگىت ەدى. قىرشىنىنان قيىلدى. ەندى سولداتتاردى باسقارۋ ماعان جۇكتەلدى. بىزگە ەلدى مەكەندە ورنالاسقان نەمىستەردىڭ بەكىنىسىن جويۋ كەرەك بولدى. الدىمىزدا قيىن تاپسىرمالاردىڭ ءبىرى تۇردى. بوراعان وق ءتىپتى باس كوتەرۋگە مۇرشا بەرمەدى. ءبىز فاشيستەرگە ءبىر قادام دا جاقىنداي الماي، تۇندە شابۋىلعا شىقتىق. قيان- كەسكى ۇرىس بولىپ، جاۋدىڭ بەكىنىسى تالقاندالدى. وسى ۇرىستا ءبىزدىڭ ءبىرقاتار جاۋىنگەرلەر مەرت بولدى.

ۇلى جەڭىس كۇنىن پراگا قالاسىنىڭ ماڭىنداعى پارتدۋبيتسادا قارسى الدىم. سول كەزدە جاۋىنگەرلەردىڭ قۋانىشىندا شەك بولمادى. ءتىپتى، جىلاعاندارى دا بولدى. تۋعان ەلىمە 1946 -جىلدىڭ قازان ايىندا ورالىپ، كومسومول جانە پارتيا جۇمىستارىنا ارالاستىم. سوعىس سالعان جارا كۇنى بۇگىنگە دەيىن ۇمىتىلمايدى. سوندىقتان، مۇنداي قايعى- قاسىرەتتىڭ قايتالانۋىنا جول بەرمەۋىمىز قاجەت» ، - دەيدى بۇركىتباي باتىرحانوۆ.

 

 اۆتور: اسلان وسپانوۆ