الاتاۋىن ساعىنىپ جەتكەن اقىن
2000-جىلى ق ح ر، ش ۋ ا ر جۋرناليستەر وداعى تاراپىنان «ۇزدىك ادەبي رەداكتور» مارتەبەسىنە يە بولعان. 2004-جىلى اتامەكەنى - قازاقستانعا ءبىر جولا قونىس اۋدارعان. شايماران مۇرات 2006-جىلدان ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە جۋرناليستيكا فاكۋلتەتى حالىقارالىق جۋرناليستيكا كافدراسىندا وقىتۋشى، 2008-جىلدان 2010-جىلعا دەيىن فاكۋلتەت دەكانىنىڭ تاربيە جۇمىسى جونىندەگى ورىنباسارى بولىپ قىزمەت اتقاردى.
2010-جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىنە وراي قاز ۇ ۋ رەكتورى ع. م. مۇتانوۆتىڭ قولىنان ماقتاۋ قاعازىن الدى. شايماران مۇرات رەسپۋبليكاعا تانىمال اقىن. «تۇنگى سارىن»، «ەركىن اسپان ولەڭى» اتتى جىر كىتاپتارىنىڭ اۆتورى. ونىڭ جۋرناليستيكا سالاسىنداعى تاجىريبەسى مول. ستۋدەنتتەرمەن تەز ءتىل تابىسىپ، ولارعا ماماندىعى بويىنشا دۇرىس باعىت-باعدار بەرە الادى. ۋنيۆەرسيتەت جانە فاكۋلتەتتە وتەتىن بارلىق ءىس-شارالارعا بەلسەنە قاتىسادى.
اقىن مۇرات شايماراننىڭ اتامەكەنگە ساعىنىشى بالا كەزىنەن باستالادى. ونىڭ ۇستىنە قيىر قونىپ، شەت جايلاپ جۇرگەن ادام عانا وتاننىڭ ماحابباتىن، قادىر-قاسيەتىن جاقسى سەزىنسە كەرەك-ءتى. سونداي ىستىق سەزىم قازاق ەلىنىڭ تاۋەلسىزدىگى كەزىندە قاۋشاعى تارىداي شاشىلعان كەز كەلگەن قازاق بالاسىنىڭ باسىنا ورناعان جاي. ەل ەگەمەندىگىن اسىعا كۇتكەندەردىڭ ءبىر توبى - ارعى بەتتەگى وسى ستۋدەنت جاستار، مۇرات باستاعان شەتىنەن وعلان ۇلدار بولاتىن. ولار دا اتا-باباسىنان سارىلىپ جەتكەن سول تاۋەلسىزدىكتى شەكارانىڭ سىم تەمىرى بولگەن ارعى بەتىندە تۇرىپ قارسى الدى، قۋانىشتان كوز جاسىنا ەرىك بەردى.
ۇلى دالا ۇلاندارى، اتا-بابالارىمىز ساقتاعان ەلدىڭ تاۋەلسىزدىگىن كورۋ باقىتى اقىن مۇرات شايمارانعا 2004-جىلى بۇيىردى. ول الاكەۋىم تاڭ الدىندا، پوەزبەن الماتىعا كىرىپ كەلە جاتىپ الاتاۋدىڭ الىپ سۇلباسىن كورگەندە كوزىنە جاس الىپ، قاسىنداعى جارى گۇلميراعا: «بولدى، مەن ەندى وسى الاتاۋدا قالام!» - دەپ كەسىمدى ويىن ايتقان.
ەلگە ءبىرجولا كوشىپ كەلۋدى دە سول ساتتە شەشىپتى. ەلگە ورالعاننان كەيىن اقىن جۇرت قاتارلى ءومىر سۇرە باستايدى. قازىر ول ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «جۋرناليستيكا» فاكۋلتەتىندە ستۋدەنتتەرگە ءدارىس بەرىپ ءجۇر. ال مۇراتتىڭ رۋحاني اعاسى بولىپ كەتكەن ارىپتەسى جازۋشى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور كاكەن قامزين اقىن باۋىرى تۋرالى قاشان كورسەڭ اعىنان جارىلىپ تۇرادى. وسى كۇنى اقىننىڭ جانىن قينايتىن، قابىرعاسىنا ايازداي باتاتىن جاي - ءوزىنىڭ قارا باسىنىڭ قامى ەمەس، قايتا ميللياردتىڭ ىشىندە قالعان ميلليون قاراكوزدىڭ قىل ۇستىندەگى تاعدىرى.
ءبىر سۇحباتىندا اقىن: «قىتايدا قالعان قازاقتاردىڭ جايى مەنى وتە الاڭداتادى، قابىرعاما باتا بەرەدى، بۇلار الىپ مۇحيتتا، تيتانيك كەمەسىنىڭ ۇستىندە كەتىپ بارا جاتقان سەكىلدى: ادەمى ساراي، جالتىلداعان شىراق، تۇرمىسى جاقسى بۇلاردىڭ. ءبىراق ول ءبارىبىر قۇزعا سوعىلادى ەرتەڭ. ول سوعىلعاننان كەيىن بىت-شىت بولادى. سول سەكىلدى ءازىر قىتايداعى قازاقتاردىڭ ۇرپاقتارى، بالالارى بارعان سايىن قىتايلانىپ بارا جاتىر. ەندى ءوزىمىز كورىپ ءجۇرمىز عوي، تۋىسىڭ بار ول جاقتا، جولداستارىڭ بار، دوستارىڭ بار، بارعان سايىن كەيدە جۇرەگىڭ جىلاپ قايتاتىن جايت بولادى»، - دەيدى.
الاتاۋعا جەتكەن ارقىراپ.. .
(جاركەن بودەشكە)
مايلى مەن جايىر جونىنان،
جاسىنى ويناپ بۇلت اۋنار.
كوزىمدە تۇرعان كوگىلدىر
ساعىنىش سىندى بۇل تاۋلار.
قيا ءبىر جارتاس بەتىندە
سۇڭقىلداپ قالدى سۇڭقارلار،
ءبارىن دە الىپ كەلەر ەم
جىبەرمەي قويدى-اۋ سىم تورلار.
كەشىرگىن مەنى، جان اعا!
كولەڭكەسىمەن كولبەڭدەپ،
كوڭىلگە كىردى ءبىر ءىڭىر.
سىبىرلاپ مۇڭىن ايتادى
وزىمدەي جانى ءسىرى جىر.
...جاۋلىعىن بۇلعاپ جاۋتاڭداپ
قاپ قويعان سوو-نااۋ جىلى ءبىر،
جاساعان ءوزىڭ ورەگە
قۇرت جايىپ اپاڭ ءتىرى ءجۇر.
سۇيىنشى ماعان، جان اعا!
جەلكىلدەپ وسكەن سول توعاي،
جەلىگىپ اققان سول بۇلاق.
ءوزىڭ ءبىر سۇيگەن سول سۇلۋ
اقۇلپا ءجۇزى البىراپ،
جىرىڭدى سەنىڭ وقيدى
جاستىققا ماس بوپ بالبىراپ.
ەلىتىپ اڭقىر سول ەرمەن،
قىلىعى ءتاتتى سول قۇراق...
ەسىڭدە مە سەنىڭ، جان اعا؟!
كىندىك ءبىر قانىڭ تامعان جەر،
ول ەندى ساعان تىم الىس.
ساعىنىش دەگەن سامعار بەل،
جانىڭا سەرىك - جۇبانىش.
كىرەتىن ءجيى تۇسىڭە
جازيرا دالا،
بۇلا اعىس -
ەرتىسىڭ الىپ ەسىنە،
قۇلىستاي ەتەر قۋانىش.
سەزەسىڭ بە سونى، جان اعا!؟
اڭساۋدان ارتىق اۋىر نە،
ءسوز بە ەكەن اجال، ءتايىرى؟!
كوزىڭە قامشى سالدىرىپ،
باتتى ما قايىس ايىلى؛
الاتاۋعا جەتكەن ارقىراپ،
قازاقتىڭ ءدۇلدۇل شايىرى؟!
سوعىپ ءبىر وتسە ماڭدايدان،
باتىراشتاردىڭ سويىلى،
ەسىڭە تۋعان ەل تۇسەر...
...بارىندە الىپ كەلەر ەم،
جىبەرمەي قويدى-اۋ سىم تورلار...
كەتەيىك ەندى اۋىلعا
كەتەيىك ەندى اۋىلعا،
اعاڭنىڭ ۇرلاپ ءمىن اتىن.
قۇلىستايدا وسكەن قۇلان ەم،
قورعاسىن قارا تۇياقپەن
جەر تارپىپ قانا تۇراتىن.
باۋىرىمدا جاتقان عالامعا
تاكاپپارلانا مويىن بۇراتىن.
قۇيرىعىم كوككە شانشىلىپ،
قىراتتا سوناۋ ءتاڭسارى،
كىسىنەپ بەرەم،
بۇل بۇل داۋىس -
تاۋگى ءبىر شاعىن ساعىنعان
ازياتتىقتاردىڭ اڭسارى.
جالىمدى مەنىڭ تاراعان
سامالدىڭ عانا ساۋساعى.
كەتەيىك ەندى اۋىلعا،
اعاڭنىڭ ۇرلاپ ءمىن اتىن.
سول جەردە سىلقىم - سۇلۋلار
بۇلاققا قاراپ تارانىپ،
بۇلاققا بەتىن جۋاتىن.
سۇيەمىن دەگەن ءسوزىڭدى
كوزىڭنەن عانا ۇعاتىن.
قاپاستا قالعان قابىلان
مەن ەدىم، كۇيەر ءجيى ءىشىم.
جاتىرمىن عۇمىر كەشىرىپ
مىنا ءبىر زاعيپ زاماننىڭ
داڭعازا ءانى مەن ءبيى ءۇشىن.
ساعىندىم سابىن كۇرەكتىڭ،
شىلىم مەن تەردىڭ ءيىسىن.
كەتەيىك ەندى اۋىلعا،
اعاڭنىڭ ۇرلاپ ءمىن اتىن.
كوكشاتىرلى مەشىتتەن
يمامنىڭ قوڭىر اۋەنى
اسىلىپ كوكتە تۇراتىن.
الماتى دەگەن ارمان با،
تۇپ-تۇنىق ايدى جامىلىپ،
جامىلىپ كوركەم كۇن اتىن
جىنىسىن قوسپاي ەشكىمگە
اۋىلدا ءولسىن ءبىر اقىن.
كەتەيىك ەندى اۋىلعا...
BAQ.kz
