قىتاي مەن رەسەيدىڭ ەكونوميكالىق باسەڭدەۋى قازاقستانعا قالاي اسەر ەتەدى؟

استانا. قازاقپارات - كەلەر جىل ەكونوميكالىق تۇرعىدان اۋىر جىل بولاتىن كورىنەدى. مۇناي باعاسىنىڭ تومەندەۋى ءبىز ءۇشىن وزەكتى ماسەلە. ال الداعى ۋاقىتتا مۇناي عانا ەمەس، شيكىزات تاۋارلارى، سونىڭ ىشىندە مەتالدىڭ دا باعاسى ارزاندايدى ەكەن.

بۇل تۋرالى ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە وتكەن بريفينگتە ونەركاسىپ سالاسىنىڭ ساراپشىلارى مالىمدەدى.

Strategy Partners سەرىكتەس باسقارۋشىسى الەكساندر ىدىرىسوۆتىڭ ايتۋىنشا، ساراپشىلار ەۋروپاداعى ەكونوميكانىڭ باياۋلاۋى، ۋكرايناداعى گەوساياسي داعدارىستىڭ باسىلماۋى، قىتايداعى ەكونوميكانىڭ باسەڭدەۋى - ءبارى الەمدىك ەكونوميكاعا ىقپال ەتەتىنىن بولجاپ وتىر.

«كەلەر جىل اۋىر بولادى. قازاقستان گەوساياسي احۋالى ناشارلاعان ەلدەرگە جاقىن ورنالاسقاندىقتان، ونىڭ ءبارى قازاقستانعا دا اسەر ەتەدى. مۇناي باعاسىنىڭ تومەندەۋى دە قازاقستان ءۇشىن وزەكتى ماسەلە. ءبىز مۇناي عانا ەمەس، شيكىزات تاۋارلارىنا، سونىڭ ىشىندە مەتالدىڭ باعاسى تۇسەتىنىنە بولجام جاساپ وتىرمىز» دەيدى ساراپشى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان 4  جىل بۇرىن ەكونوميكانى ديۆەرسيفيكاتسيالاۋدى قولعا الىپ، دۇرىس جاسادى.

«ارينە، يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسى قازاقستاندى 5 جىلدا سينگاپۋرعا اينالدىرادى دەپ كۇتكەندەر بولدى، دەگەنمەن ەڭ باستىسى 120 مىڭ جۇمىس ورنى اشىلدى. سەبەبى بۇگىندەرى جۇمىسسىزدىق ادامزات ءۇشىن ءبىرىنشى ورىندا تۇرعان ماسەلەگە اينالدى» دەيدى الەكساندر ىدىرىسوۆ. ونىڭ ايتۋىنشا، جەر شارىنداعى 7 ميلليارد ادامنىڭ 5 ميللياردى ەڭبەككە قابىلەتتى. الايدا تۇراقتى جۇمىس ورىندارىنىڭ سانى 1-2 ميللياردتى عانا قۇرايدى. دەمەك، حالىقتىڭ تورتتەن ءۇش بولىگىندە تۇراقتى جۇمىس جوق. الەكساندر ىدىرىسوۆ امەريكالىق كومپانيا جۇرگىزگەن ساۋالناما ساراپشىلاردى اجەپتاۋىر الاڭداتىپ وتىرعانىن ايتادى. «100 دەن استام مەملەكەتتەن 5 ميللياردتان استام حالىقتى قامتي وتىرىپ جۇرگىزىلگەن ساۋالناما قورىتىندىسى بويىنشا، ادامزاتتى تولعاندىراتىن ورتاق ءبىر عانا ماسەلە بار ەكەن، ول - جۇمىسسىزدىق. جەر شارىنداعى ەڭبەككە قابىلەتتى ادامنىڭ ۇشتەن بىرىندە تۇراقتى جۇمىس جوق. ال جۇمىسسىزدىقتىڭ ءتۇپ-توركىنى تەرروريزم مەن جۇگەنسىز كوشى-قوندا جاتىر» دەيدى ا. ىدىرىسوۆ.

سوندىقتان دا قاي ەلدىڭ باسشىسى بولسىن ءبىرىنشى كەزەكتە حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسىن شەشىپ الۋى كەرەك دەگەن ساراپشى، قازاقستاننىڭ وسى باعىتتاعى تاجىريبەسىن وڭ باعالادى. ول يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسىنىڭ العاشقى بەسجىلدىعى ناتيجەلى دەپ سانايدى.

بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى ونەركاسىپتىك دامۋ جونىندەگى بيزنەس، ينۆەستيتسيا جانە تەحنولوگيالىق سەرۆيس دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى (يۋنيدو) مۇحاممەد داۋي دە ەۋروپا ەلدەرىمەن سالىستىرعاندا، قازاقستان كوپ جەتىستىككە جەتتى دەپ سانايدى.

«قازاقستاندا جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى 5-6 پايىزدى قۇرايدى. ال مۇنى ەۋروپا مەن باسقا دا دامىعان ەلدەرمەن سالىستىرساق، وندا قازاقستاندىق يندۋستريالاندىرۋدىڭ تابىستى بولعانىن بايقايمىز. ماسەلەن، يسپانيا مەن يتاليادا جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى قازىر 10-15 پايىزدان اسادى، ال جاستار اراسىنداعى جۇمىسسىزدىق 25 پايىزدان جوعارى» دەدى م. داۋي. ب ۇ ۇ وكىلى ينۆەستيتسيا تارتۋ ءۇشىن يننوۆاتسياعا باسىمدىق بەرىلۋى ءتيىس ەكەنىن ەسكەرتتى.

ال «قازاقستان يندۋستريالىق دامۋ ينستيتۋتى» ا ق باسقارما ءتوراعاسى ايدىن كۇلسەيىتوۆتىڭ دەرەگىنە قاراساق، يندۋستريالاندىرۋدىڭ العاشقى بەسجىلدىق كەزەڭىندە وڭدەۋشى سەكتورداعى ەڭبەك ونىمدىلىگى 60 پايىزعا كوبەيدى. ال وسى جىلدار ىشىندە وڭدەۋشى سالاعا تارتىلعان تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيتسيا مولشەرى بارلىق ينۆەستيتسيانىڭ 70 پايىزىن قۇراپ وتىر. بۇل بۇرناعى جىلدارمەن سالىستىرعاندا 2,5 ەسەگە كوپ ەكەن.

ب ا ق وكىلدەرى تاراپىنان يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسىنا ەنگىزىلگەن نىسانداردىڭ اراسىندا جۇزەگە اسپاي قالعان جوبالارعا قاتىستى ساۋال قويىلدى. ايدىن كۇلسەيىتوۆتىڭ ايتۋىنشا، باعدارلامالاردىڭ 2 پايىزىندا عانا ماسەلە بار.

«ول جوبالار بويىنشا تەكسەرۋ ءجۇرىپ جاتىر، قايسى بىرىندە قارجىلىق، ەندى بىرىندە ەكونوميكالىق ماسەلەلەر بار. جالپى، يندۋستريالاندىرۋعا ەنگىزىلگەن 700 دەن استام جوبانىڭ 620 سى اياقتالدى، ونىڭ 80 پايىزى جوسپارلى قۋاتىنا شىقتى» دەدى «قازاقستان يندۋستريالىق دامۋ ينستيتۋتى» ا ق باسقارما ءتوراعاسى.

aikyn.kz

اۆتور: حاليما بۇحار قىزى