قازاقستانمەن ىنتىماقتاستىقتى ءارتاراپتاندىراتىن كەز جەتتى - يتاليا ەلشىسى ستەفانو راۆانيان

استانا. قازاقپارات - بۇگىنگى قازاقستان كۇن سايىن جاڭارىپ وتىرعان، جاڭاشىل جولدارعا ۇمتىلىپ، جاڭا باعىتتى تاڭداي العان جاس ءارى جەدەل دامۋشى مەملەكەتكە اينالىپ كەلەدى.

 وسىعان وراي، قازاقستان تۋرالى ءوزىنىڭ العاشقى اسەرلەرىمەن، پەرسپەكتيۆالىق يدەيالارىمەن، سونداي- اق ەلباسىنىڭ «نۇرلى جول - بولاشاققا باستار جول» اتتى جولداۋىنا قاتىستى ويلارىمەن يتاليانىڭ قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى ستەفانو راۆانيان مىرزا بولىسكەن ەدى.

- ەلشى مىرزا، ءسىز توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشى لاۋازىمىنا جاقىندا تاعايىندالعان ەدىڭىز. وسىعان وراي، ءبىزدىڭ ەلىمىز تۋرالى العاشقى اسەرىڭىزبەن بولىسسەڭىز؟

- ءيا، راسىندا اعىمداعى جىلدىڭ تامىز ايىندا مەن قازاقستانداعى يتاليانىڭ توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى لاۋازىمىنا تاعايىندالدىم. بۇعان دەيىن مەن رەسەيدە، ماسكەۋ قالاسىنداعى ءبىزدىڭ ەلشىلىكتە بەس جىل بويى قىزمەت ەتكەن ەدىم، سوندا ورىسشانى دا ءتاۋىر مەڭگەرگەندەيمىن. ال قازاقستاننان العان العاشقى اسەرىم جاقسى. مەنىڭ ويىمدى بۇرعان ءبىرىنشى ماسەلە، بۇل - سىزدەردىڭ ەلدەرىڭىزگە قىزىعۋشىلىق بىلدىرەتىندەردىڭ، نە بولماسا قازاقستاندا جۇمىس جاساپ جاتقان بيزنەسمەندەردىڭ قاتارى ارتىپ وتىرعانى. سونىڭ ىشىندە مەن ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ كومپانيالارى تاراپىنان تۇسەتىن سۇراقتارعا بىلىكتى جاۋاپ بەرۋ ماقساتىندا اتىراۋ، اقساي جانە الماتى قالالارىندا بولىپ قايتتىم.

سونىمەن قاتار، ەلشى رەتىندە مەن دە قازاقستاندىق بيلىك وكىلدەرىمەن ءجىتى جانە جەمىستى ديالوگتى سىندارلى دەڭگەيدە جۇرگىزگىم كەلەدى. بىزدە ءارقاشان ساياسي جانە ەكونوميكالىق ماسەلەلەر بويىنشا پىكىر الماسۋ مۇمكىندىگى بارشىلىق. سوندىقتان دا مەن قازاقستاندىق تاراپپەن وسىنداي ديالوگتىڭ جالعاساتىنىنا سەنىم بىلدىرگىم كەلەدى.

- ءسىز قازاقستاندىق- يتالياندىق قارىم- قاتىناستى قالاي باعالار ەدىڭىز؟

 - قازاقستان مەن يتاليا اراسىندا دوستىق جىلى قاتىناس 1990- جىلدارى قالىپتاسقان ەدى. ەندىگى كۇنى مەن ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزدىڭ اراسىنداعى قاتىناستى ءارتاراپتاندىراتىن كەز جەتتى دەپ ويلايمىن. مەنىڭ پىكىرىمشە، بۇل ءۇشىن ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزدىڭ اراسىنداعى الەۋەت جوعارى. ماسەلەن، يتاليا تاراپى قازاقستانداعى ەنەرگەتيكالىق قانا ەمەس، ەكونوميكانىڭ باسقا دا سالالارىنا قاتىسۋعا ءازىر. مىسال رەتىندە ايتا كەتەيىك، قازىرگى تاڭدا يتاليانىڭ ىسكەرلىك توپتارى «ەكسپو-2017» حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسىنە قىزىعۋشىلىق تۋدىرۋدا. سوندىقتان دا، ءبىز قازاقستانمەن بايلانىستى ساۋدا وكىلدىگىن قۇرۋ جولىمەن نىعايتۋعا نيەتتىمىز.

- ەندەشە يتاليالىق كومپانيالاردىڭ «ەكسپو-2017» مامانداندىرىلعان كورمەسىنە قاتىسۋ نيەتىنە قاتىستى توقتالىپ وتسەڭىز؟

- ەكى اپتا بۇرىن قازاقستانعا يتاليادان ۇلكەن دەلەگاتسيا كەلىپ كەتتى. ول دەلەگاتسيانىڭ قۇرامىنا ءىرى كومپانيانىڭ وكىلدەرى كىرگەن بولاتىن. ولاردىڭ وسى ساپارى اياسىندا جەكەلەگەن كورپوراتسيالار «ەكسپو-2017» حالىقارالىق كورمەسىنە قىزىعۋشىلىق تۋدىردى. سونىمەن قاتار، ءبىزدىڭ ەلشىلىككە يتاليا كاسىپكەرلەرى تاراپىنان كوپتەگەن ساۋالدار كەلىپ تۇسۋدە، ولاردىڭ باسىم بولىگى الداعى بولاتىن شارا تۋرالى جان- جاقتى بىلگىسى كەلەدى. وسى ورايدا، 2015 - جىلدىڭ قازان ايىندا ميلان قالاسىندا «ەكسپو-2015» حالىقارالىق كورمەسى وتەتىنىن ايتا كەتكىم كەلەدى. سوندىقتان دا ءبىز لوگيستيكا جانە كوممۋنيكاتسيا سالاسىنداعى تاجىريبەمىزبەن بولىسە الامىز. بۇدان بولەك، الداعى ەكسپو- عا كوپتەگەن تۋريستەر كەلمەك، ەندەشە ميلليونداعان تۋريستەر ءۇشىن استانانىڭ كورىكتى جەرلەرىنە ولاردىڭ نازارىن اۋدارۋ جانە باسقا دا ماسەلەلەر بويىنشا تارتىمدى ءارى جاعىمدى جاعداي جاساۋ باعىتىندا پىكىر الماسۋعا دا ءازىرمىز.

- يتاليا ەلشىلىگىنىڭ جاقىن ارالىقتاعى جوسپارلارى تۋرالى ايتىپ وتسەڭىز. ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، الداعى ىنتىماقتاستىق اياسىندا قاي سالاعا بارىنشا نازار اۋدارۋ قاجەت ەتىلەدى؟

 - بىرىنشىدەن، ءبىز قازاقستاندا ساۋدا وكىلدىگىنىڭ بولۋىن كەڭەيتۋ جانە ونى نىعايتۋعا كوبىرەك كۇش سالعىمىز كەلەدى. وسىعان وراي، ءبىز كەلەسى جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىنا قاراي الماتىدا قىزمەت ەتىپ تۇرعان مەكەمەگە قوسىمشا استانادان ساۋدا وكىلدىگىن اشساق دەپ ويلايمىن. ەكىنشىدەن، ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز اراسىندا مادەني الماسۋ جانە ءبىلىم بەرۋ باعىتىندا ديالوگ قالىپتاستىرۋعا نيەتتىمىز. بۇل باعىتتا قازاقستاندا يتاليا مادەنيەتى مەن يتاليان ءتىلىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن ءبىرقاتار اۋقىمدى شارالار جوسپارلايمىز. بۇنىمەن قوسا، نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى مەن استاناداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورلارىمەن جانە الماتى قالاسىنداعى ابىلاي حان اتىنداعى حالىقارالىق قاتىناستار جانە الەم تىلدەرى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ باسشىلىعىمەن كەزدەسۋگە باستاما جاسادىم. سونىمەن ءبىر مەزگىلدە، ءبىز البەتتە، قازاق مادەنيەتىنىڭ يتاليادا تانىمال بولۋىنا جاردەمدەسەمىز.

ايتا كەتەيىن، مەن جاقىندا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق مۇراجايىندا بولىپ، وندا ۇسىنىلعان كومپوزيتسيالاردان كەرەمەت اسەر الدىم. سوندىقتان دا، مۇنداي مۇراجايدى يتاليادا وتكىزسە، ونىڭ يتالياندىق مادەنيەت قوعامداستىعى تاراپىنان زور باعا الىپ، ۇلكەن قىزىعۋشىلىق تۋاتىنىنا سەنىمدىمىن.

- جاقىندا قازاقستان پرەزيدەنتى «نۇرلى جول - بولاشاققا باستار جول» اتتى جولداۋى ارقىلى جاڭا ەكونوميكالىق ساياساتتى جاريا ەتتى. وسى جولداۋدان وزىڭىزگە تۇيگەنىڭىز بار ما؟

- ءيا، پرەزيدەنت نازاربايەۆ باستاما جاساعان قازاقستانداعى ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جونىندەگى جوسپارى اسا قىزىقتى. شىندىعىندا، قازاقستاندا كولىكتىك الەۋەت وتە زور، سوندىقتان دا سىزدەردىڭ ەلدەرىڭىز ءۇشىن كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋعا قاجەتتى قاراجات سالۋ مەيلىنشە ماڭىزدى دەپ بىلەمىن. وسى رەتتە يتاليانىڭ كومپانيالارى ءبىرشاما جىلدار بويى قازاقستان اۋماعىندا جول قۇرىلىسى سالاسىندا جۇمىس ىستەپ جاتقانىن ايتا كەتكىم كەلەدى. ءبىزدىڭ كومپانيالار ءبىرقاتار نەگىزگى ينفراقۇرىلىم جوبالارىندا، سونىڭ ىشىندە «باتىس ەۋروپا- باتىس قىتاي» حالىقارالىق دالىزىنە قاتىسىپ كەلەدى. بۇدان بولەك، ءبىز اۋە قاتىناستارىن دامىتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن دا تۇسىنەمىز. سوندىقتان دا الداعى ۋاقىتتا قازاقستان مەن يتاليا اراسىندا تىكەلەي تۇراقتى اۋە رەيستەرىن ۇيىمداستىرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋعا نيەتتىمىز.

- اڭگىمەڭىزگە راقمەت!

اۆتور: قانات مامەتقازى ۇلى