ماڭعىستاۋدىڭ مارعاسقا ۇلى - ادىلبەك نيازىمبەتوۆ

استانا. قازاقپارات - قازاق سپورتىنا بۇعان دەيىن «قازاق بوكسىنىڭ اتاسى» سانالاتىن شوقىر بولتەك ۇلى مەن اتى اڭىزعا اينالعان ايگىلى جەلاياق ءامين تۇياقوۆتى تۋدىرعان كيەلى ماڭعىستاۋ ءوڭىرىنىڭ ۇلاندارى بۇگىندە سپورتتان كەندە قالىپ جاتقان جوق.

تالاي ساڭلاقتىڭ توماعاسىن سىپىردى. الدى وليمپيادا ويىندارى مەن الەم ازيا بىرىنشىلىكتەرىندە توپ جارىپ ءجۇر. سولاردىڭ ءبىرى - ادىلبەك نيازىمبەتوۆ.

وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن، ناقتىراق ايتساق، 19 - قىركۇيەك پەن 4 - قازان ارالىعىندا وڭتۇستىك كورەيانىڭ ينچحون قالاسىندا  XVII جازعى ازيا ويىندارى ءوتتى.

بيىلعى سارىقۇرلىق دوداسى قازاق بوكسشىلارى ءۇشىن وتە تابىستى بولعانى بارشامىزعا بەلگىلى. ون بوكسشىمىزدىڭ جەتەۋى فينالعا شىعىپ، 6 التىن، 1 كۇمىس، 1 قولا مەدالعا قول جەتكىزدى. بۇل - بۇرىن-سوڭدى بولماعان جەتىستىك. سول باسەكەدە التىن جۇلدە العان بوكسشىلارىمىزدىڭ ءبىرى دە وسى ماڭعىستاۋلىق ادىلبەك نيازىمبەتوۆ بولاتىن.

ەلىنە كەلىپ ەڭبەگى جاندى

«جاقسىنىڭ جاقسىلىعىن ايت، نۇرى تاسىسىن» دەپ دانا حالقىمىز بەكەرگە ايتپاسا كەرەك. سىن ساتتەردە ەلدىگىمىز بەن ەرلىگىمىزدى تۋ ەتىپ، بايراعىمىزدى جەلبىرەتىپ، جارقىن جەتىستىكتەرىمەن مەرەيىمىزدى تاسىتقان ساڭلاقتارىمىزعا قانداي ماقتاۋلار ايتساق تا جاراسادى. بۇگىندە ماڭعىستاۋدىڭ مارعاسقاسى اتانىپ ۇلگەرگەن ادىلبەكتە سونداي قۇرمەتكە ىلايىق بوكسشىلاردىڭ ءبىرى.

ول قازاق تاريحىنداعى الاساپىران بولعان 1989 - جىلى كورشىلەس قاراقالپاق جەرىندە دۇنيەگە كەلەدى. الايدا، ادىلبەكتىڭ باعىنا قازاق جەرىندە ەرجەتىپ، قازاق توپىراعىندا ءومىر ءسۇرۋ باقىتى بۇيىرىپتى.

تاۋەلسىزدىكتەن كەيىنگى شەتتەگى قانداستارىمىزدى «قارا شاڭىراعىمىز قازاقستانعا» ورالۋعا شاقىرعان ەلباسىنىڭ ساليقالى ساياساتىمەن 2002 - جىلى نيازىمبەتوۆتەر وتباسىسى قاراقالپاق جەرىنەن ءبىر جولا قونىس اۋدارىپ، جاڭاوزەن قالاسىنا كوشىپ كەلەدى.

ول كەزدە ادىلبەك نەبارى 13 جاستا عانا بولاتىن. بالا كۇننەن سپورتتى سەرىك ەتكەن ۇلىن ەلگە كەلگەن بەتتە اكەسى جەڭىس جارىلقاپوۆ دەگەن باپكەرگە كورسەتەدى. ول بالانى اقتاۋدا وتكەن ءبىر جارىسقا الىپ باردى. سول جەردە ادىلبەكتىڭ ونەرى اقتاۋلىق بەلگىلى باپكەر مارات جاقييەۆكە بىردەن ۇناپ، وتباسىمەن قوسىپ، اقتاۋعا شاقىرىپ، جاس بوكسشىنى ءوزىنىڭ قاراماعىنا الدى. سونىمەن ادىلبەكتىڭ سپورتتىق ءومىر جولى باستالادى.

ادىلبەك بيىل 25 جاسقا تولدى. ءبىراز بيىك بەلەستەردى باعىندىردى. ون ءۇش جىلىن ءۇزىلىسسىز جاتتىعۋعا ارنادى. جەمىسىن كوردى. ءالى دە تالاي اسۋلاردى باعىندىرام دەپ بارىن سالىپ، ەڭبەكتەنىپ كەلەدى.

ەندى ادىلبەكتىڭ سپورتتاعى وتكەن جولىنا شەگىنىس جاساپ، شاعىن شولۋ جاساساق. اۋىل اراسىنداعى سايىستاردا سان مارتە اتوي سالعان ادىلبەك 2007 - جىلى ازيا چەمپيونى اتانىپ، جالپاق جۇرتتى وزىنە جالت قاراتادى. 2008 - جىلى تاراز قالاسىندا وتكەن ەرەسەكتەر اراسىنداعى 69 كەلى سالماق دارەجەسىندە قارسىلاس شاق كەلتىرمەي تۇڭعىش رەت قازاقستان چەمپيونى اتانادى. ول كەزدە ادىلبەك بار بولعانى 18 جاستا عانا بولاتىن. ال 2009 - جىلى قوستاناي قالاسىندا وتكەن قازاقستان چەمپيوناتىندا تاعى دا جەڭىس تۇعىرىنىڭ ەڭ بيىك ساتىسىنا كوتەرىلىپ، ەكى دۇركىن ەل چەمپيونى اتاندى. ءبىراق، وكىنىشكە قاراي ق ر قۇراماسى ساپىندا 2009 - جىلدىڭ جازىندا ۆەتنامدا وتكەن ازيا چەمپيوناتىندا العاشقى كەزدەسۋدە قارسىلاسىنا ەسە جىبەرىپ، جارىستى ەرتە اياقتايدى. وسىعان بايلانىستى ادىلبەكتى سول كەزدەگى ۇلتتىق قۇرامانىڭ باس باپكەرى دامير بۋدانبەكوۆ 2010 - جىلى ميلاندا وتكەن الەم بىرىنشىلىگىنەن تىس قالدىرادى.  

ءبىر ساتسىزدىك - ءبىر ساباق

سپورتتا جەڭىس پەن جەڭىلىس قاتار جۇرمەي مە؟! وسى جىلى ادىلبەك ءبىر قاتار جارىستاردا جەڭىلىستىڭ اشتى ءدامىن تاتتى. ول 2010 - جىلى استانا قالاسىندا وتكەن ق ر چەمپيوناتىندا 1/4 فينالدا دانابەك سۋجانوۆقا 2:3 ەسەبىمەن ەسە جىبەرسە، 2011 - جىلى اقپان ايىندا الماتىدا وتكەن ەل چەمپيوناتىندا تاعى 1/4 فينالدا اسحات جاقىپبەكوۆكە 1:3 ەسەبىمەن ۇتىلىپ قالدى. بۇل كەزدەردە ول 75 كەلى سالماق دارەجەسىندە جۇدىرىقتاساتىن.

وسى جىلعى قازاقستان چەمپيوناتىنان كەيىن مارات جاقيەۆ باستاعان ماڭعىستاۋ وبلىستىق باپكەرلەر كەڭەسى اقىلداسا كەلىپ، ادىلبەكتى 81 كەلىگە دەيىنگى سالماقتا سىنعا ءتۇسىرۋدى ءجون سانايدى. سەبەبى، 75 كەلى سالماقتا سىنعا ءتۇسىپ جۇرگەندە ول 2-3 كەلى سالماق قۋۋعا تۋرا كەلەتىن.

جەمىستى جىل

«جەڭىلىس - جەڭىستىڭ اناسى» دەمەكشى، ءبىر جىلدان كەيىن ادىلبەكتىڭ جەڭىستى جولدارى قايتا اشىلا باستايدى. 2011 - جىلدىڭ ناۋرىز ايىنان باستاپ ادىلبەك 81 كەلى سالماقتا بوكستاسا باستادى جانە جاقسى جەتىستىكتەرگە دە جەتە باستادى. ول ءساۋىر ايىندا اتىراۋ قالاسىندا وتكەن قازاق باتىرلارى ماحامبەت وتەمىس ۇلى مەن يساتاي تايمان ۇلىنىڭ جۇلدەسىنە ارنالعان حالىقارالىق تۋرنيردە باس جۇلدەنى جەڭىپ الادى.

ىلە-شالا مامىر ايىندا الماتى قالاسىندا وتكەن ارميا گەنەرالى ساعادات نۇرماعامبەتوۆتىڭ جۇلدەسى ءۇشىن بولعان حالىقارالىق تۋرنيردە ازامات بەلگىبايەۆتى، مارات قياسوۆتى جانە فينالدا انتون پينچۋكتى ۇتىپ جەڭىمپاز اتاندى جانە ءتۋرنيردىڭ ەڭ تەحنيكاسى مىقتى بوكسشىسى دەگەن اتاقتى قوسا جەڭىپ الادى.

ءسويتىپ، ۇلتتىق قۇراما باپكەرلەرىنىڭ نازارىن قايتا وزىنە اۋدارىپ، 2011 - جىلعى باستى دودا لوندون وليمپياداسىنىڭ جولدامالارى ساراپقا سالىنعان باكۋدە وتكەن الەم چەمپيوناتىنا قاتىسىپ، جۇلدىزى جارق ەتىپ، كۇمىس جۇلدەنى عانا جەڭىپ الماي، وليمپياداعا جولدامانى دا بىرگە قانجىعاسىنا بايلاپ قايتادى. بۇل ادىلبەكتىڭ العاشقى الەم بىرىنشىلىگىنە قاتىسىپ، العاشقى ءىرى جەڭىسىنە قول جەتكىزگەن ءساتى ەدى.

ول باكۋدە العاشقى كەزدەسۋىن مولدوۆالىق ۆلاديمير چەلەسقا قارسى وتكىزەدى. بۇكىل ويىن بويى ءبىرىنشى نومەردە ونەر كورسەتكەن ادىلبەك 16:11 ەسەبىمەن جەڭىسكە جەتەدى. ەكىنشى كەزدەسۋىندە كورەيالىق كيم حيونكيۋدى 14:9 ەسەبىمەن تىزە بۇكتىرەدى. ال 1/4 فينالدا ادىلبەكتى 2010 - جىلعى ورتالىق امەريكالىق ويىنداردىڭ جەڭىمپازى كولۋمبيالىق دجەيسسون مونروي ۆارەلا كۇتىپ تۇردى. ادىلبەك ءبىرىنشى راۋندتى 5:2 ەسەبىمەن جەڭىسپەن اياقتايدى. ەكىنشى راۋندتا ازۋلى قارسىلاسىن نوكاۋتقا جىبەرۋ ءۇشىن 40 سەكۋند قاجەت بولدى. ادىلبەك وڭ قولىمەن قارسىلاسىنىڭ باسىنا، سوسىن سول قولىمەن باۋىرىنا اۋىر سوققى جاسايدى. ادىلبەكتىڭ اۋىر سوققىلارىنان كەيىن كولۋمبيالىق دجەيسسون مونروي ۆارەلا كوپ ۋاقىتقا دەيىن ورىنان تۇرا الماي قالادى. ودان كەيىنگى جەكپە- جەگىندە سوڭعى اۋەسقوي بوكستان الەم چەمپيوناتىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى وزبەكستاندىق ەلشود راسۇلوۆپەن كەزدەستى. ونى دا 11:9 ەسەبىمەن ۇتىپ، فينالعا شىعادى. ال فينالدا ادىلبەكتىڭ قارسىلاسى كۋبالىق حۋليو دە لا كرۋس بولدى. ادىلبەك كۋبانىڭ ۇلتتىق بوكس قۇراماسىنىڭ كاپيتانى كرۋسقا قارسى ويىندا تەڭ ويىن ورنەگىن جاسايدى. الايدا، تورەشىلەر جەڭىستى قارسىلاسىنا بەرەدى. وسىلايشا العاش الەم بىرىنشىلىگىنە قاتىسىپ، كۇمىس جۇلدەنى ەنشىلەيدى.

لوندون - التىن جاسىرىنعان اسۋ

ادىلبەكتىڭ باكۋدەگى جەڭىستى جولى لوندوندا ءساتتى جالعاستى. وليمپيادا رينگىندەگى العاشقى قارسىلاسى ەكۆادورلىق قۇرداسى كارلوس گانگورمەن جەكپە- جەگىندە ول ءوزىنىڭ لوندونعا بەكەردەن- بەكەر ىرىكتەلمەگەنىن انىق بايقاتتى. قارسىلاسىن 13:5 ەسەبىمەن ۇتىپ، جارىستى جالعاستىرۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى.

شيرەك فينالدا ادىلبەك يراندىق ەحسان رۋزباحاني قارسى ويىن كورسەتتى. ادىلبەك ءۇشىن قيىنعا سوققان ويىننىڭ 2-راۋندىندا نوكداۋنعا ءتۇسىپ قالادى، الايدا جەڭىسكە دەگەن ۇمتىلىسىنىڭ ارقاسىندا 13:10 ەسەبىمەن جەڭىسكە جەتىپ، جارتىلاي فينالعا جولداما الادى.

ال جارتىلاي فينالدا گۇرزى جۇدىرىق، نەبىر دودالى جارىستاردى جالاۋىن جەلبىرەتە ورالىپ جۇرگەن ۋكراينا بوكسشىسىمەن قولعاپ ءتۇيىستىردى. كۇللى قازاق جەرلەسىمىزدىڭ تىلەۋىن تىلەدى. ەسەپ: - 13:13. تەڭ ويىن ناتيجەسىندە قازىلار جەڭىستى قازاق بالاسىنا ەنشىلەتتى. وعان نارازى بولعان ۋكراينالىقتار حالىقارالىق اۋەسقوي بوكس قاۋىمداستىعىنا (AIBA) شاعىمداندى. الايدا، جەكپە-جەكتى قايتالاپ قاراپ شىققان قازىلار جەرلەسىمىزدى جەڭىمپاز دەپ تاپتى.

 فينالدا ادىلبەكتىڭ قارسىلاسى كونە كورشىمىز رەسەيدىڭ بوكستان التىن كۇتكەن جالعىز ءۇمىتى ەدى. سوڭعى ءسات. فينالدىق كەزدەسۋ. جەڭىس ءۇشىن، نامىس ءۇشىن ەكى قارسىلاس تا ءبىر- بىرىنە بەرىلگىسى جوق. الما كەزەك سوققىلاردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەسەپ تاعى دا تەڭبە- تەڭ - 15:15! بۇعان دەيىن ەكى رەت جولى ءتۇيىسىپ، ەكەۋىندە دە ەسەسى كەتكەن ورىس جىگىتىمەن ماڭعىستاۋلىق ساڭلاق تەڭ ءتۇستى.

الايدا، قازىلار ۇزاق كەڭەسىپ، جەڭىستى رەسەي بوكسشىسىنا بەردى. ادىلبەكتىڭ الاقانىنداعى التىن سۋسىپ كەتە باردى. الايدا، قورجىنىمىزعا لوندون وليمپياداسىنىڭ العاشقى كۇمىس مەدالى كەلىپ ءتۇستى! الىپ رينگكە العاش كوتەرىلگەن ادىلبەك وليمپيادانىڭ كۇمىس چەمپيونى اتاندى! التىنعا قول سوزىم جەردەن قايتقان جەرلەسىمىز كەلەسى ريو- دە- جانەيرو قالاسىندا وتەتىن وليمپيادادا التىندى قانجىعاسىنا بايلاپ قايتادى دەگەن ۇمىتتەمىز.  

كۇمىس جۇدىرىقتى جىگىت

ادىلبەك نيازىمبەتوۆ لوندون وليمپياداسىنداعى جەتىستىگىنەن كەيىن توقتاپ قالعان جوق. ول 2013 - جىلعى يوردانيانىڭ باس قالاسى - امماندا مارەگە جەتكەن ازيا چەمپيوناتىندا دا كۇمىس مەدالعا قول جەتكىزدى. بىردەن ايتا كەتەيىك، ءبۇل دودادا جەرلەستەرىمىز 7 التىن، 1 كۇمىس مەدالدى جەڭىپ الىپ، ايدى اسپانعا ءبىر-اق شىعارعان ەدى. سونداعى جالقى كۇمىس ادىلبەكتىڭ ەنشىسىنە جازىلعان بولاتىن.

بۇل تۋرنيردە ادىلبەك يوردانيالىق جەحاد موحاممەد ابۋ الحەردى، يندونەزيالىق كريستيانۋس نونگ سەدونى جانە يراندىق ەحسان ءرۋزباحانيدى ۇتتى. ال فينالدا وزبەك بوكسشىسى ويبەك مامازۋلۋنوۆقا 1:2 ەسەبىمەن جول بەرىپ الدى.

ال الماتى تورىندە وتكەن الەم بىرىنشىلىگىندە ادىلبەك تاعى دا كۇمىس مەدالدى قاناعات تۇتتى.

ءوز ەلىمىزدە وتكەن دودادا لوندون وليپياداسىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى كۋبالىق حۋليو لا كرۋسقا جول بەردى.

نيازىمبەتوۆتىڭ قارسىلاسى ناعىز بابىندا بولعانىن جاسىرۋعا بولماس. قازاق بوكسشىلارىنا كەتكەن ەسەنى قايتارۋدى مىقتاپ كوزدەگەن حۋليو لا كرۋس دىتتەگەن ماقساتىنا جەتە ءبىلدى. قوس بوكسشى التىندى ۋىستارىنان شىعارماۋعا تىرىستى. دەگەنىمەن، تورەشىلەر 2:1 ەسەبىمەن، جەڭىستى كۋبا ەلىنىڭ سپورتشىسىنا ۇستاتتى. ءسويتىپ، ادىلبەك نيازىمبەتوۆ الەم چەمپيوناتىنىڭ ەكىنشى مارتە كۇمىس جۇلدەگەرى اتاندى.

ازيادادا ايبىنى استى

اڭگىمەمىزدىڭ باسىندا جاقىندا وڭتۇستىك كورەيانىڭ ينچحون قالاسىندا ХVІІ جازعى ازيا ويىندارىنىڭ وتكەنىن، وندا ادىلبەكتىڭ التىن العانىن ايتىپ وتتىك. وندا نيازىمبەتوۆ فينالدا كورەيالىق كيم حيونگ كيۋدى ۇتتى. بۇل ازيا ويىندارىنداعى بوكستان ەل قورجىنىنا تۇسكەن ءتورتىنشى التىن ەدى. ءسويتىپ، بوكستان ازيا ويىندارىنداعى رەكوردىمىزدى جاڭارتتى. سەبەبى، بۇعان دەيىن قازاقستان ازيا ويىندارىندا ەڭ كوپ دەگەندە ءۇش التىن الاتىن.

ازيادادان التىن العانىنا شىن قۋانعان بوكسشى وسى ادىلبەك شىعار. سەبەبى، بۇرىن بارعان جەرىندە تەك كۇمىس جۇلدەنى عانا ەنشىلەپ قايتىپ ءجۇردى. سوندىقتان دا شىعار حالىق ونى "كۇمىس ءجۇدىرىقتى" جىگىت دەپ اتايدى.

ادىلبەك ازيا ويىندارىندا وزىنە لايىق دەڭگەيدە ونەر كورسەتتى. سوڭعى سەكۋنتتاردا قاباعى جارىلعانىنا قاراماستان، قارسىلاسىنا جۇدىرىعىن قۇلشىنا سىلتەدى. ءسويتىپ وسى سالماق بويىنشا جيىرما جىل بويى جولاماي كەتكەن ازيا ويىندارىنىڭ التىنىن اپەردى. ايتپاقشى، ادىلبەك ازيا ويىندارىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ەلىمىزدىڭ بايراعىن كوتەرىپ شىققان بولاتىن. باستىسى، سول سەنىمدى اقتادى.

كۇنسۇلتان وتارباي