ۇكىمەتكە «اقىل» ەندى كىردى
بۇعان «ەلەكتروندىق قۇجاتاينالىم» سەپتەسكەن ەكەن.
2006 - جىلى «ەلەكتروندىق قۇجات اينالىمنىڭ ءبىرىڭعاي جۇيەسى» ىسكە قوسىلعان بولاتىن. قازىرگى ۋاقىتتا ونى 93 ورتالىق پەن 1711 اۋماقتىق مەمورگان پايدالانادى.
سول جىلى ەلىمىزدە «ەلەكتروندىق ۇكىمەتتى» قۇرۋ بويىنشا دا بەلسەندى قيمىلدار باستالىپتى. ەندى ۇكىمەت «اقىلدى» بولعالى تۇر:
قازاقستان «smart-Government» «اقىلدى ۇكىمەت» تۇجىرىمداماسىن قاراستىرۋدا ەكەن.
استانادا جاھاندىق ە- ۇكىمەت فورۋمى باستالدى. سونىڭ اياسىندا جۋرناليستەر ينۆەستيتسيا جانە دامۋ ۆيتسە-ءمينيسترى اسقار جۇماعاليەۆتەن قاعاز قۇجات اينالىمدى قىسقارتۋ بويىنشا ۆەدومستۆونىڭ نە جاساپ جاتقانىن سۇراستىردى.
ويتكەنى مەملەكەت باسشىسى شەنەۋنىكتەردىڭ شەكتەن تىس قاعازباستىلىعىن الدەنەشە رەت سىنعا العان بولاتىن. اتاپ ايتقاندا، بيىلعى جىلدىڭ قاڭتارىندا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قاپتاتىپ ەسەپ سۇراتىپ، قاپ-قاپ قاعازدى وڭىرلەردەن ورتالىققا، ودان قايتادان جەرگىلىكتى جەرلەرگە ەرسىلى- قارسىلى تاسۋعا توسقاۋىل قويۋدى جۇكتەدى.
«باسى ارتىق قاعازدى جويىڭدار! ءاربىر قاعازدىڭ ارتىندا قاپتاپ ادامدار وتىر، ولارعا كابينەتتەر، تەلەفون، قالام، قابىلداۋ بولمەسى كەرەك، ولاردىڭ ءبارىن كولىكپەن تاسۋ قاجەت» دەپ قىنجىلعان ول وسى ءىستى وڭتايلاندىرۋ تۋرالى تاپسىرما بەردى.
وسى ورايدا ا. جۇماعاليەۆ ءوزىنىڭ باسقا ارىپتەستەرىمەن تەك ەلەكتروندىق تۇردە قۇجات الماسىپ، حات جازىساتىندىعىن جەتكىزدى. «ءبىز بۇگىندە نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىلەردى دە ەلەكتروندىق كۇيدە كەلىسىمنەن وتكىزەمىز. بۇل مەمقىزمەتشىلەردىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتەدى. بۇرىن ولار قانداي دا ءبىر قۇجاتتار بويىنشا كەلىسىمدەرىن الۋ ءۇشىن مينيسترلىكتەر اراسىندا تابانىنان تاۋسىلىپ، بۋما- بۋما قاعازبەن جۇگىرىپ جۇرەتىن. بۇگىندە مۇنداي ۇدەرىس جوققا تاياۋ. سەبەبى ىشكى ينتەرنەت-پورتال جۇمىس جاسايدى» دەدى اسقار جۇماعاليەۆ.
ونىڭ مالىمەتىنشە، ەلەكتروندىق قۇجاتاينالىم ەلىمىزدە 50 پايىزدىق مەجەدەن اسىپتى. «ءبىراق مۇنىمەن توقتاماي، ۇدەرىستى ارى قاراي جەتىلدىرۋ جۇرگىزىلەدى. قازىرگى كەزدە كەيبىر جاعدايلاردا قاعاز قۇجاتاينالىمنان تولىق باس تارتۋ بويىنشا قىزىقتى قادامدار جاسالۋدا» دەدى ۆيتسە-مينيستر.
ءوز كەزەگىندە ينۆەستيتسيا جانە دامۋ مينيسترلىگىنىڭ بايلانىس، اقپاراتتاندىرۋ جانە اقپارات كوميتەتىنىڭ وكىلى قۇرالاي ەلەۋسىزوۆا «ەلەكتروندىق قۇجاتاينالىمنىڭ ءبىرىڭعاي جۇيەسىنىڭ» قۇجاتتار بازاسىن ناقتى قۇرىلىمداۋعا مۇمكىندىك بەرگەندىگىن ايتادى. ءارى مەمقىزمەتشىلەردىڭ ۋاقىتىن دا ۇنەمدەۋدە ەكەن: «بۇرىن قۇجاتتى مينيسترلىكتەن اۋداندىق اكىمدىككە نەمەسە باسقا وبلىستاعى اۋماقتىق ورگانعا ءداستۇرلى پوشتامەن جەتكىزۋ ءۇشىن 5 تەن 7 كۇن كەتەتىن. ەلەكتروندى قۇجاتاينالىم جۇيەسىندە بۇعان 15 مينۋت تا شىعىندالمايدى» دەيدى ول.
جالپى، قازاق ەلىنىڭ باس قالاسىنداعى «جاھاندىق ە- ۇكىمەت فورۋمى» 70 ەلدەن ساراپشىلار مەن مامانداردى، عالىمدار مەن مەملەكەتتىك قايراتكەرلەردى جينادى. وعان بۇۇ باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى ۋ. حۋنبو قاتىستى.
ءبىر اتاپ وتەر جايت، ب ۇ ۇ-نىڭ ەلەكتروندىق ۇكىمەتتىڭ دامۋى جونىندەگى رەيتينگىندە قازاقستان بيىل 193 مەملەكەتتىڭ اراسىندا 28-ورىن الدى. ءسويتىپ، 2012 - جىلمەن سالىستىرعاندا، بىردەن 10 تۇعىرعا بيىك كوتەرىلىپ وتىر. بۇگىندە egov.kz پورتالىندا 570 تەن استام مەملەكەتتىك قىزمەت پەن سەرۆيس كورسەتىلەدى. بارلىق ليتسەنزيالار ەلىمىزدە تەك ەلەكتروندى تۇردە بەرىلەدى. بيىلدان باستاپ، الەۋمەتتىك ماڭىزدى قىزمەتتەردىڭ ءبىرقاتارىن ۇيالى بايلانىس قۇرىلعىلارىنا كوشىرۋ باستالدى. ناتيجەسىندە، مىسالعا، قازاقستاندىقتار «ادرەستىك انىقتامانى» «قالتافونى» ارقىلى الا الادى.
جاھاندىق فورۋمدا ءسوز سويلەگەن ۇكىمەت باسشىسى كارىم ءماسىموۆ اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ قازاقستاندىق قوعامعا «تەرەڭ ىقپال ەتە» باستاعاندىعىن جاريالادى. پرەمەر قازاقستاننىڭ وسى تەحنولوگيالاردى دامىتۋعا سالماقتى كوڭىل ءبولىپ وتىرعاندىعىن نىقتادى:
- سوڭعى ونجىلدىقتا كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىمعا وراسان زور ينۆەستيتسيا سالىنۋدا. بۇگىندە پرەزيدەنت ن. نازاربايەۆ باستاماشى بولعان «اقپاراتتىق قازاقستان-2020» اتتى عالامات باعدارلاما قابىلدانىپ، جۇزەگە اسىرىلۋدا. ول مەملەكەتتىك ورگاندار قىزمەتىنىڭ كەز كەلگەن تەلىمى مەن قىرىن قامتيدى جانە ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە دەندەي ەنۋدە. ءبىز كوپتەگەن شەشۋشى مەملەكەتتىك قىزمەتتەردىڭ تيىمدىلىگىن، قولجەتىمدىلىگىن جانە اشىقتىعىن جاقسارتا الدىق، - دەدى كارىم قاجىمقان ۇلى. ونىڭ ايتۋىنشا، نەگىزگى ماقسات - «اشىق ۇكىمەت قۇرۋ».
ال ينۆەستيتسيا جانە دامۋ ءمينيسترى اسەت يسەكەشيەۆتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا «smart-ۇكىمەت» تۇجىرىمداماسىنا دەن قويدى: «بۇل ەلەكتروندىق ۇكىمەتتىڭ كەلەسى بۋىنى بولىپ تابىلادى. ءبىز «اقىلدى ۇكىمەت» ستراتەگياسىن smart-يندۋستريا قۇرۋمەن قاتار قاراستىرۋدامىز. وسى تۇجىرىمدامالاردىڭ سينەرگياسى ازاماتتاردىڭ ءومىرىنىڭ جوعارعى ساپاسىن، مەملەكەتتىك اكىمشىلەندىرۋ جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدى قامتاماسىز ەتەدى».
ونىڭ مالىمەتىنشە، جىل سايىن «ەلەكتروندىق ۇكىمەت» جۇيەسى ارقىلى شامامەن، 14 ميلليون ەلەكتروندىق قىزمەت كورسەتىلەدى. «17 ميلليون حالقى بار ەل ءۇشىن بۇل تاماشا كورسەتكىش دەپ ويلايمىن» دەدى ءا. يسەكەشيەۆ.
ايحان ءشارىپ
«ايقىن»
