ۇكىمەت ەلباسىنىڭ تاپسىرمالارىن ورىنداۋعا بەل شەشە كىرىسپەك
مۇنى ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە ۇيىمداستىرىلعان بريفينگكە ارنايى كەلىپ قاتىسقان ق ر ۇلتتىق ەكونوميكا ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيسترى مارات قۇسايىنوۆ، ءبىلىم جانە عىلىم ۆيتسە-ءمينيسترى تاحير بالىقبايەۆ جانە اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ جاۋاپتى حاتشىسى ارمان ەۆنەيەۆ تارقاتا ايتىپ بەردى.
ۇكىمەت وتىرىسىندا قاراستىرىلعان اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارلارىن وندىرۋشىلەردى سۋبسيديالاۋ تەتىگىن جەتىلدىرۋ ماسەلەسىنە م. قۇسايىنوۆ ءسوز الدى.
ونىڭ اتاپ وتۋىنشە، قازىرگى قولدانىستاعى سۋبسيديالاۋ قۇرالدارى قۇرىلىمى، ەڭ بىرىنشىدەن، ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمىنىڭ جانە دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنىڭ ۇسىنىستارى مەن ولشەمدەرىنە سايكەس كەلمەيدى.
ەكىنشىدەن، ەگىنشىلىك جانە مال شارۋاشىلىعى سالالارىنا باعىتتالعان سۋبسيديالاردىڭ سپەكترى (كومەك قارجىلاردىڭ تۇرلەرى) تىم كەڭ.
سونىمەن قاتار، سۋبسيديالاردىڭ نەگىزگى الۋشىلارى ءىرى شارۋاشىلىق سۋبەكتىلەرى بولىپ وتىر. ۇشىنشىدەن، جەكە قوسالقى جانە فەرمەرلىك شارۋاشىلىقتاردىڭ بىتىراڭقىلىعى، ۇساق تاۋارلىلىعى جانە كووپەراتسيانىڭ جەتىلمەۋى سۋبسيديالاۋ جۇيەسىندەگى قۇرىلىمدىق تەجەۋ بولىپ وتىر. «سوندىقتان دا سۋبسيديالاۋ قۇرالدارىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ جانە اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارلارىن وندىرۋشىلەر اراسىنداعى سۋبسيديا ءبولۋدىڭ قۇرىلىمدىق تەجەۋلەرىن الىپ تاستاۋ ماقساتىندا، قولدانىستاعى سۋبسيديالاۋ جۇيەسىن قايتا قاراۋ ۋاقىتى كەلدى»، - دەدى م. قۇسايىنوۆ.
ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيستردىڭ سوزىنە قاراعاندا، وسىعان بايلانىستى اۋىل شارۋاشىلىعى ونەركاسىپ كەشەنىن سۋبسيديالاۋ تەتىكتەرىن جەتىلدىرۋ بويىنشا ءۇش بلوكقا توپتالعان شارالار ۇكىمەت وتىرىسىندا ۇسىنىلدى. ولار: جۇيەلى شارالار اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى سۋبسيديالاردى وڭتايلاندىرۋ جانە تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىعىن تۇپكى ءونىمىن شىعارۋدى سۋبسيديالاۋعا كوشۋ؛ جەكە باعىتتاردى جەتىلدىرۋ بويىنشا اعىمداعى شارالار جانە ينستيتۋتسيونالدى جەتىلدىرۋ بويىنشا شارالار.
«ۇسىنىلعان شارالار پرەزيدەنت اكىمشىلىگى دەڭگەيدە قولداۋ تاپقان جاعدايدا، ا و ك سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى ورگان، مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندارىمەن جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىمەن بىرلەسىپ، اوك سالالارىندا سۋبسيديالاۋدىڭ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ بويىنشا ناقتى «جول كارتالارىن» ازىرلەپ، ودان ءارى اوك سۋبسيديالاندىرۋ سۇراقتارى بويىنشا قولدانىستاعى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەرىنە سايكەستى وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلەتىن بولادى»، - دەدى ول.
«بۇگىن ۇكىمەت وتىرىسىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ءبىلىم بەرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى تالقىلاندى. زاڭ جوباسى ەلباسىنىڭ «قازاقستان 2050» ستراتەگياسى: قالىپتاسقان مەملەكەتتىڭ جاڭا ساياسي باعىتى» اتتى حالىققا ارنالعان جولداۋىندا جاريالانعان ءبىرقاتار تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ماقساتىندا دايىندالعان. زاڭ جوباسىنداعى نەگىزگى وزگەرىستەر ءبىلىم سالاسىنداعى مەملەكەتتىك كەپىلدىكتەردى كوتەرۋگە، جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ اكادەميالىق ەركىندىگىنە، ماماندار دايارلاۋدىڭ پراكتيكالىق بولىگىن كۇشەيتۋگە جانە باسقا ماسەلەلەرگە ارنالادى»، - دەپ باستادى ءسوزىن كەلەسى كەزەكتە ءسوز العان ق ر ءبىلىم جانە عىلىم ۆيتسە-ءمينيسترى تاحير بالىقبايەۆ.
ۆيتسە-ءمينيستردىڭ سوزىنە قاراعاندا، بۇل زاڭ جوباسى ءۇش زاڭناماعا وزگەرىس ەنگىزۋدى قاراستىرادى. اتاپ ايتقاندا، ەڭبەك كودەكسىنە، ءبىلىم تۋرالى زاڭعا جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ارنايى مەملەكەتتىك ورگاندار تۋرالى زاڭىنا 119 وزگەرىس ەنگىزىلەدى. سونىمەن قاتار تەحنيكالىق جانە كاسىبي ءبىلىمدى العاشقى رەت تەگىن جۇمىسشى ماماندىعىنا قامتاماسىز ەتۋ كەپىلدىگى بەرىلەتىن بولادى.
«وسىنداي ۇسىنىس ەنگىزىلۋدە. بۇل جەردە ايتا كەتەرلىك جايت، بۇگىنگى تاڭدا ءبىزدىڭ مەكتەپتەر 11 -سىنىپتى بىتىرگەن تۇلەكتەردىڭ 25 مىڭنان 30 مىڭعا دەيىنگى بالا جوعارى وقۋ ورىندارىمەن دە، كوللەدجدەرمەن دە قامتىلماعان. سول سەبەپتى ولار ەڭبەك نارىعىنا ماماندىقسىز شىعادى. سوندىقتان ولاردىڭ ەڭبەك ەتۋ مۇمكىندىگى تومەن»، - دەگەن ۆيتسە-مينيستر ەلباسى مەكتەپ تۇلەكتەرىنە مەملەكەت تاراپىنان كەپىلدەندىرىلگەن تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ تاپسىرماسىن جۇكتەگەندىگىن ەسكە سالا كەلە بۇل تاپسىرما 2019 - جىلى تولىعىمەن شەشىلەتىندىگىن باسا ايتتى.
ت. بالىقبايەۆ اتالعان زاڭ جوباسىندا قاراستىرىلىپ وتىرعان تاعى ءبىر ماڭىزدى ماسەلەنىڭ بار ەكەندىگىن ايتتى. ونىڭ اتاپ وتۋىنشە، بۇگىندە ەلىمىزدەگى جوعارى وقۋ ورىندارىنداعى ستۋدەنتتەردىڭ پراكتيكالىق دايىندىعى ۇلكەن ماسەلەلەردىڭ بىرىنە اينالىپ وتىر. سوندىقتان دا جاڭا زاڭ جوباسىندا ستۋدەنتتەردى ەكىنشى كۋرستان باستاپ مىندەتتى تۇردە وندىرىستىك تاجىريبەدەن وتكىزۋ بەكىتىلمەك.
ايتپاقشى، بۇگىندە 6 جاسقا تولعان بالانىڭ مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاۋىنا كەيدە كەدەرگىلەردىڭ كەزىگىپ جاتاتىندىعى بار. مەكتەپ ۇستازدارى ەلىمىزدىڭ قازىرگى قولدانىستاعى زاڭىن العا تارتىپ، وندا مەكتەپكە قابىلداناتىن جاس 6-7 جاس ەكەندىگى كورسەتىلگەنىن ايتىپ، 6 جاستاعى بالانىڭ مەكتەپكە قابىلدانۋى توڭىرەگىن داۋعا اينالدىرىپ جىبەرەتىنى بار. الداعى ۋاقىتتا مۇنداي كەلەڭسىزدىك تولىعىمەن جويىلماق. ياعني، ۆيتسە-مينيستر اتاپ وتكەن جاڭا زاڭ جوباسىندا 6 جاسقا تولعان بالانىڭ مەكتەپكە بارۋىنا بولاتىندىعى تايعا تاڭبا باسقانداي جازىلماق.
سۇيىكتى ايەل تالانتتى بولسا نەگە باستى رولدە ويناماسقا؟
22 - قىركۇيەكتە ق ر پارلامەنتى ماجىلىسىندەگى ۇكىمەت ساعاتىنا كەلىپ، ەلىمىزدىڭ مادەني ساياسات تۇجىرىمداسى جايىندا بايانداما جاساعان ق ر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى كەيبىر تەاتر باسشىلارىنىڭ قيتىعىنا تيەرلىك اڭگىمەنىڭ شەتىن شىعاردى. باسى دۇرىس-اق باستالعان بولاتىن. مينيستر ەلىمىزدە ق ر پرەزيدەنتى نە بولماسا ۇكىمەت باسشىسى جانىنداعى ادەبيەت جانە ونەر جونىندەگى كەڭەستىڭ جوقتىعىن، ونىڭ تاياۋ ارادا قۇرىلاتىندىعىن اتاپ وتكەن بولاتىن. ودان بولەك، اتالعان تۇجىرىمدامادا ق ر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى جانىنان تەاتر جانە مۇراجاي ءىسى جونىندەگى شىعارماشىلىق كەڭەستەر قۇرۋ قاراستىرىلاتىندىعىن ايتتى. قازاقستاندا 52 مەملەكەتتىك تەاتر جۇمىس ىستەيتىندىگىن، بۇدان بولەك، 43 وڭىرلىك تەاتر جانە وننان استام ءارتۇرلى باعىتتاعى تەاترلار بار ەكەندىگىن، تاۋەلسىزدىك جىلدارى رەسپۋبليكادا ون سەگىز تەاتر اشىلعانىن ەسكە سالدى. «قازىرگى ۋاقىتتا بىزدە 9 وڭىرلىك تەاتردا باس رەجيسسەر جەتىسپەيدى. سونىمەن قاتار باس رەجيسسەردىڭ لاۋازىمىن كاسىبي ءبىلىمى جوق ادامدار اتقارعانى جايىندا دا دەرەكتەر بار. قازىرگى ۋاقىتتا مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى 2 ناقتى جۇيە ۇسىنىپ وتىر. ءار تەاتردا كلاسسيكالىق تۇرعىدان ديرەكتور بولۋى كەرەك. ەكىنشىدەن، كوركەمدىك جەتەكشى بولۋى ءتيىس. مۇنداي ساياسات بۇكىل دۇنيە جۇزىندە بار»، - دەي كەلە ول ەلىمىزدەگى تەاترلاردىڭ 70 پايىزىندا ديرەكتوردىڭ ءتول تۋمالارى ساحنالاتىندىعىن قىنجىلىسپەن اتاپ ءوتتى. «ديرەكتور بولعان سوڭ ءوز پەساسىن ساتىپ الادى. سودان كەيىن اقشا تابۋ ءۇشىن ءوزى رەجيسسەر بولادى. باستى رولدە سۇيىكتى جارى جانە ءوزى دە وينايدى»، - دەدى ا. مۇحامەدي ۇلى.
الداعى 2 -جىلدا اۋىلدى كوركەيتۋگە 17 مامان اتتانادى
تاياۋدا قوستاناي قالاسىندا ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى جاستار ساياساتى جونىندەگى كەڭەستىڭ ⅩⅨ كوشپەلى وتىرىسى وتكەن بولاتىن. بۇگىن ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى ورتالىق كوممۋنيكاتسيادار قىزمەتىنە ارنايى ات باسىن بۇرعان ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيتسە-ءمينيسترى قايىربەك وسكەنبايەۆ اتالعان كەڭەستىڭ جانە «ديپلوممەن اۋىلعا!» باعدارلاماسىنىڭ جۇزەگە اسىرىلۋ بارىسىنا قاتىستى ءبىرقاتار جايتتىڭ باسىن اشتى. ونىڭ اتاپ وتۋىنشە، ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنىپ، بۇگىندە ءوز تيىمدىلىگىن كورسەتىپ وتىرعان «ديپلوممەن اۋىلعا!» باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلا باستاعان 5 جىلدىڭ ىشىندە اۋىلداعى جاس ماماندار سانىنىڭ 30 مىڭعا ارتۋىنا ءوز سەپتىگىن تيگىزگەن. ولارعا مەملەكەت تارابىنان دا مول قامقورلىق جاسالۋدا.
ماسەلەن، اۋىلعا كەلگەن جاس مامانعا ءبىر رەتتىك كومەك رەتىندە 129 مىڭ تەڭگە بەرىلگەن. سونىمەن قاتار ولاردىڭ باسپانالى بولۋى ءۇشىن پايىزدىق ستاۆكاسى نەبارى 0,01 پايىزدى قۇرايتىن جەڭىلدىكپەن نەسيە 15 جىلعا بەرىلەدى. نەسيە كولەمى ءبىر ادامعا 2 ميلليون 778 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى. دەگەنمەن، ۆيتسە-ءمينيستردىڭ سوزىنە قاراعاندا، سوڭعى ۋاقىتتا باسپاناعا بەرىلەتىن نەسيەنىڭ بۇل مولشەرىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگى كۇن تارتىبىنە شىعىپ وتىر. سوندىقتان دا بۇل ماسەلەنى مينيسترلىك الداعى ۋاقىتتا وڭ شەشۋگە اتسالىسپاق. ايتا كەتەرلىگى، باعدارلاما باستالعاننان بەرى، مەملەكەتپەن كەلىسىمشارتقا وتىرعان جاس ماماننىڭ 3659 ى شارتتى بۇزعان كورىنەدى. «ديپلوممەن اۋىلعا!» باعدارلاماسى قولعا الىنعان 5 جىلدىڭ ىشىندە 3659 ادام كەلىسىم شارت ەرەجەسىن بۇزدى. اۋىلعا كەلەتىن ادامدارعا ارنالعان ماماندىقتار ءتىزىمىنىڭ كەڭەيۋىنە بايلانىستى بىزدەردە وتە جاقسى ىلگەرىلەۋشىلىك بار. سوندىقتان دا بۇل ايتارلىقتاي سان ەمەس دەپ ويلايمىن»، - دەگەن ول اتالعان ازاماتتاردىڭ ءارقايسىسى مەملەكەت تاراپىنان العان 2 ميلليون 778 مىڭ تەڭگە كولەمىندەگى نەسيەلەرىن جانە 129 مىڭ تەڭگە مولشەرىندەگى ءبىر رەتتىك كوتەرمە كومەكتەرىن مەملەكەتكە قايتارۋى تيىستىگىن باسا ايتتى.
اۆتور: مارلان جيەمباي
