توسىن جايلارعا تاپ بولعان ادامدار
بۇل ەشقانداي كينونىڭ جەلىسى ەمەس. كادىمگى ءومىردىڭ وزىنەن الىنعان كورىنىستەر. ارينە، وعان بىرەۋ سەنەدى، بىرەۋ سەنبەس. الايدا، ەشكىم ونى جوققا شىعارا المايدى. سونداي-اق، ءتۇن ىشىندە جالعىز كەلە جاتتىڭىز دەلىك. قاسىڭىزدا اعاراڭداپ بىرنارسە جۇرەدى. داۋىستايسىز. جۇرەك جۇتقان بولساڭىز، وعان قارسى جۇرەسىز. ول بىردەن جوق بولىپ كەتەدى.
مۇنى ميستيكا دەيسىز بە، قيال-عاجايىپ دەيسىز بە؟ ونى ءوزىڭىز بىلەسىز. دەگەنمەن، مۇنداي اڭگىمەنى ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ اۋزىنان ەستۋگە ابدەن بولادى. سوعان قاراعاندا ونداي قۇبىلىستار ومىردە كەزدەسەتىن بولعانى ما؟ راسىندا، بار شىعار... وكىنىشتىسى، وعان ايتىلاتىن اڭگىمە ەكى جارىلادى. ءبىرى ونداي قۇبىلىستار كەزدەسپەيدى دەيدى. وعان قارسى داۋ ايتۋشىلار جۇمباق جاراتىلىستىڭ ءالى دە سىرىن اشا الماي جۇرگەنىمىزدى كولدەنەڭ تارتادى.
قازەكەم مۇندايدا «قورىققانعا قوس كورىنەدى» دەۋشى ەدى. شىنىندا، تەك قورىققانعا قوس كورىنەدى. بالكىم، ونىڭ سىرىن اشا الماي جۇرگەن جوقپىز با؟ ويتكەنى، كەيدە سونداي جاعدايدى كوپ ادامنىڭ ءبىر ساتتە سول ءبىر قۇبىلىستىڭ بىرنەشە ادام كۋاگەرى بولسا شە؟ وعان دا سەنبەيمىز بە؟ بۇل وتىرىك ەمەس شىعار. وسىنى ەستي وتىرىپ، ون سەگىز مىڭ عالامنىڭ بىزدەن بۇككەن سىرلارى كوپ ەكەنىنە تاعى دا ءبىر مارتە وي جۇگىرتۋىمىزگە تۋرا كەلەدى.
مىنا ءبىر وقيعا ۇلكەن جولدىڭ بويىندا بولعان. سول جولدىڭ بويىندا ەرتەرەكتە ءبىر بويجەتكەن كوپ جىگىتتىڭ قورلىعىنا ۇشىراعان. ابدەن ەلىرگەن جىگىتتەر الگى قىزدى ءبىر اۋىلدان تاۋىپ الىپ، وسىندا الىپ كەلىپ، ويلارىنا كەلگەنىن ىستەگەن كورىنەدى. ايتسە دە، ول وقيعانىڭ قاشان بولعانىن ەشكىم دە بىلمەيدى. جاي-جاپسارىن دا ەشكىم ناقتى ايتا المايدى. ەلدىڭ اۋزىنان ەستىگەن اڭگىمەنى تىلگە تيەك ەتەدى. جەلىككەن جىگىتتەر ويلاعانىن ىستەگەننەن كەيىن الگى قىزدى سول جەردە ءولتىرىپ كەتكەن كورىنەدى. ونىڭ راس-وتىرىگىن قايدام؟
ال، ءبىراق سول جولدىڭ بويىنان شاشى جالبىراعان قىزدى ءتۇننىڭ ىشىندە كوردىك دەگەن ادامنىڭ قاراسى ءبىراز. تۇنگى تىنىشتىقتا جولمەن كەلە جاتقان جولاۋشىلار ونى كورگەن ساتتە قاتتى قوبالجيتىن كورىنەدى. ەلەس تە ءبىراز جەر بويى بۇلارمەن ىلەسە جۇرەدى. بىلەتىنى قۇران سۇرەلەرىن وقيدى. بىلمەيتىنى، ودان قۇتىلۋدىڭ قامىنا كىرىسەدى. كولىك قاتتى جىلدامدىقپەن كەلە جاتقانىمەن، الگى ەلەس تە ودان قالىپ قويمايدى. ول كادىمگى ادام بولسا، الدەقاشان كولىكتىڭ سوڭىندا قالىپ قويار ەدى عوي. جوق، مۇلدەم ولاي ەمەس. تىپتەن قالاتىن ءتۇرى جوق. وسىدان كەيىن جاعاڭىزدى ۇستاپ، قاتتى سەكەم الماي كورىڭىزشى...
ارينە، بۇل ساۋال كوپتىڭ كوكەيىندە ءجۇر. ول نە بولدى ەكەن؟ شىنىمەن دە، ەلەس پە ەكەن؟ سانسىز سانانى شىرماي تۇسەدى. جاۋاپ الا الماي ءبىراز قينالىپ قالاتىن دا ادەتىمىز بار. قالاي دەسەك تە، ول ومىردە كەزدەسەتىن جاعداي ەمەس پە؟ وسىنىڭ سىرىنا قانىعا الماي جۇرگەن جوقپىز با؟ وسى كەزگە دەيىن تالاي سىردىڭ كىلتىن تاپتىق دەيمىز. كوزدىڭ ۇشىندا تۇرعانمەن قانشاما ساعات بويى ۇشاتىن كوكتىڭ دە سىرىن بىلۋگە تالپىنىپ كەلەمىز. ونىڭ كەيبىر قۇپياسىن بىلگەنگە ماقتانىش تانىتىپ جاتامىز. ال ءدال قاسىمىزدا بولىپ جاتقان سول سىرلاردىڭ تىلسىمىنا تەرەڭ بويلاپ جۇرگەن كىم بار ەكەن؟ دۇنيەجۇزىندەگى الدىڭعى قاتارلى عالىمداردىڭ ءوزى وعان جاۋاپ تابا الماستان پۇشايمان حالگە ءتۇسىپ كەلەدى. عالىمدار ونىڭ ءبىرقاتار سەبەبىن ايتادى. ەلەس دەگەنىڭىز ءاربىر ادامعا كورىنە بەرمەيتىن سەكىلدى.
بۇل تاقىرىپ جاھاندىق جەلى بەتتەرىندە دە ءبىراز تالقىلانعان ەكەن. سولاردىڭ ءبىرشاماسىنا كوز جۇگىرتىپ قاراپ كورەلىكشى. گۇلزينات ەسىممەن باسىنان وتكەن وقيعانى جازعان جان «بۇل ايتىلعان اڭگىمە وتىرىك ەمەس جانە ويدان قۇراستىرىلعان جوق. ەگەر وتىرىك بولسا وندا بۇل ومىردە دە، انا دۇنيەدەدە جاقسىلىق كورمەي كەتەيىن. ال كوپ سويلەمەي باستايىن. بىردە مەن تۇندە انامنىڭ جۇمىسىنا باردىم (ءوتىنىش قانداي جۇمىس ەكەنىن جازباي-اق قويايىن). سوسىن انامنىڭ جۇمىس ورنىنىڭ كابينەتىندە وتىردىم. ءبىر كەزدە بىردەمە تارسىلداپ جاتتى. سوسىن ەسىك وزىمەن ءوزى اشىلىپ جابىلعانداي بولدى. انام كابينەتكە كىردى. مەن انامنان سۇرادىم. ول كىسىدەن «مىنا قوزعالىپ، تارسىلداتىپ جۇرگەن نە» دەدىم. سوسىن انام ماعان «بالام، سەن مۇنداي ەلەستەردى سەزىنە الادى ەكەنسىڭ» دەدى. سەبەبى مۇنداي نارسەلەردى تەك بويىندا قاسيەتى بار ادامدار عانا سەزىنەدى دەپ ايتقان.
وندا ناعاشى اتاڭا تارتقان ەكەنسىڭ دەدى. سەبەبى مەنىڭ ناعاشى اتام ارقاسى بار كىسى بولعان. سودان جاڭاعى ەلەس قاسىما كەلدى. كادىمگىدەي قىزىق، ءبىرتۇرلى اۋا سياقتى بولادى. شىنىمەندە الدىما كەلگەنىن سەزدىم. جۇرەگىم ءبىرتۇرلى بولدى. سوسىن اناما ايتىپ تەزدەتىپ كەتىپ قالدىم. مۇنى جازعان سەبەبىم كەيبىرەۋلەر مەنىڭ سوزىمە سەنبەيدى. ولار ءوزى بارىپ قاراپ كورسىن، سوسىن ماعان ايتا جاتار» دەيدى.
وسىعان ۇقساس تاعى ءبىر وقيعا. ءوزىنىڭ ەسىمىن توتى دەپ كورسەتكەن جان «ستۋدەنت كەزدە جاتاقحانادا جاتامىز. وقۋ جىلى اياقتالىپ قالعان. قىزدار اۋلىنا كەتكەن. بولمەدە مەن جالعىز كالدىم. بارلىعى تىنىشتالدى. ۇيىقتايىن دەپ جارىقتى ءوشىردىم. ءبىراق، ءالى كوزىم ىلىنە قويعان جوق. ءبىر ۋاقىتتا قاتتى دىبىس ەستىلدى. بۇرىلىپ قاراعانمىن. قاسىمداعى ستول ماعان كاراي ءجۇرىپ كەلە جاتىر.
قورىققانىم، سونشالىقتى بار بىلگەن سۇرەلەرىمدى وقىپ جاتىرمىن. ءبىراق، تۇرىپ قاشۋعا دا، قوزعالۋعا دا شاما جوق. قورىققاننان كورپەگە ورانىپ جاتا بەردىم. جارىق تۇسكەندەي بولدى. بىردەڭە شاعىلىسقان شىعار دەپ ويلادىم. سودان ستول توقتاپ قالدى. تاڭەرتەڭگە دەيىن قوزعالا الماي جاتقانمىن. ءالى كۇنگە دەيىن نە ءۇشىن ولاي بولعانىن بىلمەيمىن. ول ەلەس پە ەكەن؟» دەيدى.
ارينە، بۇل تاقىرىپقا بايلانىستى ناقتى توقتام جوق. سوندىقتان تولىق تۇجىرىم ايتا المايمىز. الايدا، ول جايىندا ايتاتىن ادامدار از ەمەس...
اۆتور: جاڭابەرگەن قورعانوۆ.
Alashainasy.kz
