مۇحتار اۋەزوۆتىڭ قانشا ۇرپاعى بار؟

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قازاقتىڭ ۇلى جازۋشىسى، قوعام قايراتكەرى، عۇلاما عالىم، قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى مۇحتار ومارحان ۇلى اۋەزوۆ باقىتتى دا، قيىن تاعدىردى باستان كەشتى.

تۇرمىس جاعىنان ونىڭ سوڭعى ءتورت جىلى 1957 - جىلدان باستاپ كەڭەس وداعىنىڭ ادەبيەت سالاسىنداعى جوعارى ماراپاتىن يەلەنگەن سوڭ عانا ءومىرى تىنىشتىق پەن قۇرمەتكە بولەندى. ال بۇعان دەيىن مۇحتار اۋەزوۆ بىرنەشە رەت ساياسي قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراپ، ءۇش جىلىن تۇرمەدە وتكىزگەن. ءبىراق ول ەرەكشە جازۋشى رەتىندە، ءوزىن كورسەتە الدى. ول حالىقتىڭ سۇيىكتىسى، الەم ادەبيەتىندە مويىندالعان جازۋشى.

مۇحتار اۋەزوۆ پەن اباي قۇنانبايەۆتىڭ وتباسى ەجەلدەن تىعىز ارالاسقان. مۇحتاردىڭ اتاسى اۋەز ابايدىڭ ءدىني ۇستازى بولعان. ول ودان ون بەس جاسقا ۇلكەن بولعانىنا قاراماستان ابايدىڭ اكەسى قۇنانباي بالاسىنا يسلام نەگىزدەرىن، يسلام مادەنيەتىن ءسىڭدىرۋ ءۇشىن ەكەۋىنىڭ دوستىعىن نىعايتۋعا اتسالىستى. قۇنانبايدىڭ ءوزى اۋەزدىڭ اپكەسى نۇرعانىمعا ۇيلەنگەن. اباي مۇحتار تۋىلعاندا شىلدەحاناسىنا كەلگەن دەگەن دە ەستەلىكتەر بار.

مۇحتار اۋەزوۆ ومىرىندە ءتورت رەت ۇيلەنگەن. 1917 - جىلى اتاستىرۋ سالتى بويىنشا ول 15 جاستاعى رايحان ەسىمدى بويجەتكەنگە ۇيلەنەدى. 1918 - جىلى مۇعاميليا ەسىمدى قىزدارى دۇنيەگە كەلەدى. 90 جىل ءومىر سۇرگەن مۇعاميليا اپا كوزى تىرىسىندە ءوزىن «ەڭلىك-كەبەكتىڭ» زامانداسىمىن دەپ ايتادى ەكەن. ال ءبىر جىلدان كەيىن ەرتە قايتىس بولىپ كەتكەن شوقان ەسىمدى بالاسى تۋىلادى.

وكىنىشكە وراي، مۇحتار اۋەزوۆ رايحانمەن كوپ تۇرمايدى. 1920 - جىلى ەكى جاس اجىراسىپ، ول سۇيىكتى قىزىن وزىمەن بىرگە الىپ كەتەدى. كەيىن مۇحتار ابايدىڭ ۇلى تۇراعۇلمەن جاقىن دوستاسىپ، ونىڭ قىزىنا، ياعني ابايدىڭ نەمەرەسى كاميلاعا ۇيلەنەدى. ءبىراق بۇل نەكەسى دە ۇزاققا سوزىلمايدى.

1923 - جىلى مۇحتار اۋەزوۆ لەنينگراد مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنە فيلولوگيا فاكۋلتەتىنە وقۋعا تۇسەدى. ءدال وسىندا ول بولاشاق ايەلى ۆالەنتينا نيكولايەۆنا كۋزمينامەن (كەيىن اۋەزوۆا) تانىسادى. ەكى جاس وقۋ بىتىرگەن سوڭ تاشكەنتكە قونىس اۋدارىپ، ول مۇندا ورتا ازيالىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ اسپيرانتۋراسىنا تۇسەدى. وسىلايشا بۇل نەكەدەن 1929 - جىلى لەيلا ەسىمدى قىزى، ال 1935 - جىلى ەرنار ەسىمدى ۇلى دۇنيەگە كەلەدى.

1937-1938- رەپرەسسيا جىلدارىنان كەيىن مۇحتار اۋەزوۆ فاتيما عابيتوۆامەن باس قوسادى. فاتيما عابيتوۆا مۇحتارعا مۇرات ەسىمدى ۇل سىيلايدى.

وكىنىشكە وراي، مۇحتار اۋەزوۆتىڭ بالالارىنىڭ ىشىندە قازىر مۇرات اۋەزوۆتىڭ عانا كوزى ءتىرى. مۇحتاردىڭ ۇلكەن ۇلى ەرنار اۋەزوۆ بيولوگيا سالاسىندا ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتكەن عالىم. ول بۇكىل عۇمىرىن قازاقستان تابيعاتىن قورعاۋ جونىندەگى جۇمىستارعا ارناعان، الاكولدى زەرتتەگەن. ول سونىمەن قاتار اكەسىنىڭ جازۋشىلىق قاسيەتىن بويىنا ءسىڭىرىپ، الاكولدە تابىلعان رەليكتىلىك شاعالا جايلى جوعارى كوركەمدىك ەسسە جازعان. رەليكتىلىك شاعالانى زەرتتەۋ ارقىلى ول الەمنىڭ عالىمدارىن وسى ماسەلەگە نازار اۋدارۋعا ماجبۇرلەگەن.

ال مۇحتار اۋەزوۆتىڭ قىزى لەيلا تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، عالىم بولعان. ول شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ ەڭبەكتەرىن توپتاستىرىپ، جەتىسۋ دوڭعاندارى مەن ۇيعىرلارىنىڭ ەگىن شارۋاشىلىعىن زەرتتەگەن ادام. سونىمەن قاتار مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ەستەلىكتەرىن، شىعارمالارىن تولىق جيناقتاپ، مەموريالدى مۇراجايىن اشىپ، ونىڭ دامۋىنا كوپ ەڭبەك سىڭىرگەن. ايتا كەتەتىنى، لەيلا اۋەزوۆا دىنمۇحاممەد قونايەۆتىڭ ءىنىسى اسقار قونايەۆقا تۇرمىسقا شىققان.

لەيلا اۋەزوۆا سول جاعىنان ەكىنشى

ال مۇرات اۋەزوۆ - مادەنيەتتانۋشى- عالىم، ديپلومات، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى رەتىندە قالىپتاستى. ول دا مۇحتار، ەرنار اۋەزوۆتاردىڭ مۇرالارىن ناسيحاتتاۋ مەن قايتا باسىلىپ شىعۋ جولىندا كوپ ەڭبەك سىڭىرگەن. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ بالالارى مەن نەمەرەلەرى دە عىلىم جولىن قۋىپ، ءتىل زەرتتەۋ، قازاق مۇرالارىن زەرتتەۋمەن اينالىسادى.



massaget.kz


سوڭعى جاڭالىقتار
telegram