ۇزاتىلۋ تويىندا قىزدىڭ اكەسىمەن ۆالس بيلەگەنى دۇرىس پا؟
دۇرىلدەتىپ توي وتكىزگەننەن، «گۇر-گۇر» ەتىپ تويدا وتىرعان جاقسى، ارينە.
ءبىراق، وسى «قۋ باس دومالايتىن» تويدىڭ ىشىندە قىز ۇزاتۋدىڭ سوڭعى كەزدەرى ەرسى كورىنەتىن ءبىر ءۇردىسى پايدا بولدى.
مۇنى ءداستۇر دەۋگە دە بولماس، ادەتتەگىدەي وزگەنىڭ قاڭسىعىن تاڭسىق كورۋدەن تۋعان ادەت باياعى. ول - ۇزاتىلۋ تويىنىڭ سوڭىندا قىزدىڭ اكەسىمەن قوسىلىپ ۆالس بيلەۋگە شىعاتىنى. «الاش ايناسى» قازاقتىڭ تويى جايىندا بىلايشا اڭگىمەلەيدى.
بۇل سوڭعى ونشاقتى جىلدان بەرى دەندەپ ەنىپ كەتكەن قۇبىلىس. راس، كەيبىر تويلار مۇنداي «داستۇردەن» ادا وتەدى. ونىڭ وزىندە كوبىنە توي حالال تۇرىندە وتسە عانا، ارينە. سوعان قاراماستان قىزى قۇتتى ۇياسىنا قادام باسار شاعى تاياعاندا اكەسىمەن بىرگە ۆالس بيلەگەندى دۇرىس كورەتىندەر كوبەيە تۇسكەنى بايقالادى.
كىم قىزىن قالاي ۇزاتسا دا ەركى وزىندە بولعانىمەن، ۇلتتىق سالت-داستۇردەن تامىر اجىراتۋعا بولمايتىنىن ءبارى دە مويىنداسا كەرەك. راس، قازىرگى قىز ۇزاتۋ تويلارىندا ورتاعا ۇزىن اق ماتا جايىلىپ، قىز توبەسىنە شاڭىراق قوندىرىپ ورتاعا اكەلەتىن دە جاقسى كورىنىس بار.
ودان كەيىن كۇيەۋ جىگىت ەكەۋىن ءبىرىن-بىرىنە تابىستىرادى دەگەندەي. بۇل سولاي بولۋعا ءتيىس تە. ءبىراق، ەڭ ەرسى كورىنىس قىزدىڭ اكەسىمەن قوشتاسۋ ۆالسىنە شىعۋى قالاي دەسەك تە اقىلعا سىيمايدى.
سەبەبى، ۆالس رومانتيكالىق ءبي ءتۇرى. ەر مەن ايەلدىڭ، قىز بەن جىگىتتىڭ اراسىنداعى. قىز ءوزىنىڭ بولاشاق جارىمەن بيلەسە قانداي جاراسىمدى كورىنسە، قىزدىڭ اناسى قۇداسىمەن، كۇيەۋ جىگىتتىڭ اكەسى قۇداعيىمەن ۆالسكە شىقسا سونداي ۇيلەسىمدى بولىپ شىقپاي ما؟
سول سەكىلدى قۇداشالار مەن قۇدا بالالاردىڭ ءوزى ءبىرىن-بىرىمەن جاقىنىراق بىلىسە تۇسۋىنە وسى ۆالس سەبەپكەر بولادى. ال ءومىر بويى الاقاندا ايالاپ وسىرگەن اكەسى قىزىمەن ۆالس بيلەپ ءجۇرىپ وعان نە ايتپاق؟
«ويتپە، بۇيتپە، بارعان جەرگە تاستاي باتىپ، سۋداي ءسىڭ» دەگەن اكەلىك وسيەتىن سول كەزدە جەتكىزبەك پە؟.. الدە اكەلىك تەبىرەنىسىن سول ارقىلى جەتكىزە مە؟.. ونى بىلاي قويعاندا ابدەن بويجەتىپ، سىمبات كوركى كەلىسكەن قىزى اكەسىنىڭ يىعىنا قولىن سالىپ، قىپشا بەلىنەن ۇستاتىپ قويعانى سىرت كوزگە ورەسكەل كورىنبەيتىنىنە كىم داۋ ايتا الادى؟..
اكەسىمەن ۆالس بيلەپ جۇرگەن بولاشاق كەلىنىن كورىپ ونىڭ ەرتەڭگى اتا- ەنەسى نە ويلايدى؟..
مۇنىڭ ءبارىن جيىپ قويعاندا قىز ۇزاتۋ دا، ۇيلەنۋ تويى دا ىردۋ-دىردۋ، ءىشىپ-جەۋ ەمەس، ۇلتتىق ءداستۇر مەن تاربيەنىڭ كورىنىس تاباتىن جەرى. دەمەك، قىز ۇزاتۋ تويىنىڭ باتىستان ەنگەن الگىندەي «جاڭالىعى» دەندەپ ەنىپ كەتپەۋىنە كۇش سالۋىمىز كەرەك.
سودان كەيىن تاعى ءبىر ايتار جايت، بويجەتكەن قىزىن قولدان ۇزاتۋدى تويحانا، مەيرامحانا، كافەلەردە دۇرىلدەتىپ وتكىزۋىنە بايلانىستى. كوپ نارسەگە قولايلى بولعاندىقتان، وسىنداي كوپشىلىك ورىندى تاڭداپ، تاپسىرىس بەرگەن دۇرىس تا. ءبىراق تاپ سول كۇنى جاي عانا ەكى جاق قۋانىشتارىن ءبولىسۋدى كوڭىل- كوتەرۋ نيەتىندە اتاپ ءوتىپ، ەرتەسىنە، قىزدى بۇكىل ءجون-جورالعىسىمەن ءوز بوساعاسىنان اتتاندىرىپ شىعارىپ سالعانى ءجون سياقتى.
بۇعان نە دەيسىز؟! ارينە، مۇنىمەن، جوعارىدا ايتىلعان ويلارمەن كەلىسپەيتىندەر دە تابىلار. مەنىكى، تەك «ىشتە پىكىر ولگەنشە» دەپ ءوز ويىمدى ورتاعا سالۋ عانا. پىكىر تالقىسى ءوز ەنشىلەرىڭىزدە.
اۆتور: گۇلىم اعىنعالي، استانا قالاسى
