تاعى دا جەر سىلكىنسە قاراعاندى جەر استىنا ءتۇسىپ كەتپەي مە؟

استانا.قازاقپارات - قىردا ورنالاسقان قاراعاندى «قىر» كورسەتتى. الاڭسىز كۇن كەشكەن جۇرتتى ابىگەرگە سالماسا دا، اجەپتاۋىر ابىرجىتىپ تاستادى.
None
None

جەر استىندا، 40 شاقىرىم تەرەڭدىكتە بولعان جەر سىلكىنىسى ءدۇيىم جۇرتتى سەلك ەتكىزدى. اۋەلىدە «تاعى ءبىر شاحتا جارىلدى ما؟ » دەپ كۇماندانعان جۇرت جەر- انانىڭ سىلكىنىسىنەن سوڭ كەنىشى كوپ قاراعاندىنىڭ كەنىشتەرىنە قورقىنىشپەن قاراي باستادى. قاراعاندىدان 26 شاقىرىمدا بولعان جەر سىلكىنىسى، قاراعاندىنىڭ وزىندە بولسا، قايتەر ەدى؟ ويلاۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى.. . 4,8 باللدىق جەر سىلكىنىسى! از بالل ەمەس. ءتىفاي- ءتىفاي! ايتقان جەردە پالە جوق. وزىمەن كەتسىن. وندا جەر استى تولعان شاحتا، «توپ» ەتىپ ءتۇسىپ كەتەر مە ەدىك، قايتەر ەدىك؟ .. اللا ءوزى ساقتاسىن.. .

كوڭىلدەگى كۇماندى «الاش ايناسى» ارقىلى جەتكىزۋدى ءجون كوردىك.

ماۋسىمنىڭ 21 ىندەگى قاراعاندى ايماعىنداعى جەر سىلكىنىسى كوڭىلگە كۇدىكتى كەۋلەتكەنىن نەسىنە جاسىرايىق. ماماندار تەحنوگەندىك ەمەس، تابيعي دەپ باعا بەرگەنىمەن، الاڭنان ءالى دە ارىلعامىز جوق. ونىڭ بىرنەشە سەبەبى بار. ءبىرىنشى، بۇل جەر سىلكىنىسى قاراعاندى ايماعىندا العاش رەت تىركەلىپ وتىر. بۇل سىلكىنىس سوندا قاراعاندى ايماعىنىڭ مۇنداي اپاتقا ەشبىر دايىندىعى جوقتىعىن جايىپ سالدى. ياعني، سەيسمولوگيالىق ورتالىق، سەيسمولوگيالىق كارتا دەگەن اتىمەن وڭىردە جوق بولىپ شىقتى. دەمەك، قاننەن- قاپەرسىز وتىرعان جۇرتتى قاۋىپ- قاتەر كوزدى- اشىپ جۇمعانشا قاۋسىرىپ الۋى ابدەن مۇمكىن ەدى. بۇل جولى قۇداي ساقتادى. ءولىم- ءجىتىم جوق. ال، ەندى وسىنداي جەر سىلكىنىسىنىڭ قايتالانباسىنا كەپىل بار ما؟ كىم كەپىل بولا الادى؟ ەشكىم. ويتكەنى، بۇل ءوندىرىستى ايماق. قاراعاندى وبلىسىنىڭ استى - تۇنعان شاحتا. سوندىقتان ەندى جەر سىلكىنبەيدى دەپ كەسىپ ايتۋعا ءالى ەرتە. بۇل - ەكى. ءتىپتى، الدا- جالدا سونداي قاتەر تونسە، قاراعاندىلىقتار قالاي ارەكەت ەتۋدەن مۇلدە بەيحابار. باس ساۋعالايتىن، پانالايتىن جەرتولە تۇگىلى، «جەر سىلكىنىسى بولا قالسا، نە ىستەۋ كەرەك؟ » دەگەن ساۋالعا جاۋاپ بەرە المايدى. سول كۇنى، 21 - ماۋسىمدا كەيبىر قالا تۇرعىندارى جەكە كۋالىكتەرىن ۇستاپ الىپ، ۇيلەرىنەن شىعىپ، ەسىك الدىندا ءجۇردى. باسقا باس ساۋعالايتىن جەر جوقتىقتان.

 سەبەبى، بۇعان باسشىلىق تا، جۇرتشىلىق تا دايىن ەمەس. قاپەرسىز وتىرمىز. قاۋىپتىڭ قايدان كەلتىنىن بىلسەك تە، بۇعان دەيىن بەيقام كۇي كەشىپ كەلىپپىز. ەندى شە؟

 قاراعاندىنىڭ استىنداعى شاحتالار تەحنوگەندىك جەر سىلكىنىسىنە تۇرتكى بولماسىنا دا كەپىل از. بۇعان قانداي قارەكەت كەرەك؟ شاحتالارى كەنىن ۇڭعىپ الىپ، استى قۋىس شاھاردىڭ كىندىگىندە جەر سىلكىنسە، قايتەمىز؟ قاراعاندى قاق ايىرىلىپ، جەر استىنا ءتۇسىپ كەتپەي مە؟ نەگە دەسەڭىز، ول شاحتالارداعى قۋىستار تولتىرىلىپ جاتقان جوق. بوس كەڭىستىك، قۋىس، قاڭىراپ تۇر.

 ونىڭ ۇستىنە، الماتىداعى سەيسمولوگيالىق بولجامدار قىزمەتىنىڭ جەتەكشىسى ۆيكتور ينيۋشين قاراعاندى وبلىسىندا مۇنداي سەيسمولوگيالىق قۇبىلىستار قايتالاناتىن بولادى دەپتى. بۇل قاۋىپكە قاراعاندى ءازىر مە؟ جوق. ۇزىن عۇمىرىندا جەر سىلكىنىسىن بىلمەگەن قىر جۇرتشىلىعى قاپىدا قالماي ما؟ كوكەيمىزدە سۇراق كوپ. جاۋاپ جوق، وكىنىشكە وراي.

 وسى ورايدا ەسىمىزگە ءتۇسىپ وتىر. قاي جىلى ەكەنىن ناقتى بىلمەيمىن، ءبىراق توقسانىنشى جىلداردىڭ ورتاسىندا قايدان شىققانى بەلگىسىز «قاراعاندى جەر استىنا ءتۇسىپ كەتەدى پالەنباي كۇنى. سەبەبى، استى تولعان شاحتا. ۆانگا كورىپكەل ايتىپتى» دەگەن قاۋەسەت گۋ ەتە قالعان- دى. ءبىراق اللا جار بولىپ، ول قاڭقۋ ءسوز جايىنا قالدى. سودان بەرى جيىرما جىلعا جۋىق ۋاقىت ءوتتى. سول قاڭقۋدىڭ شىندىقا اينالۋى ابدەن مۇمكىن ەكەنىنە وتكەن جەر سىلكىنىسى كوزىمىزدى جەتكىزدى. الدە، ۆانگا ايتقان جەر سىلكىنىسى وسى ما؟ قالاي دەگەنمەن دە، قاراعاندى باسشىلىعى بۇل جەر سىلكىنىسىنەن ساباق الۋى ءتيىس. سەيسمولوگيالىق دەگەن جەلەۋ ەمەس. شاحتالاردىڭ ۇستىندە تۇرعان قاراعاندى قاپى قالىپ جۇرمەسىن.. .

اكىمدىك قانداي شارالاردى قولعا الىپ جاتىر، بۇل رەتتە سىزدەردىڭ تاراپتان قانداي ءىس جاسالۋدا؟ قۇرمەتتى اكىم مىرزا، ءوزىڭىز ءبىر جاۋابىن ايتىپ، قالىڭ كوپشىلىكتىڭ كوكەيىندەگى سان ساۋالعا ناقتى جاۋاپ بەرسەڭىز ەكەن.

 

اقارىس جاتقانباي، قاراعاندى قالاسىنىڭ تۇرعىنى، زەينەتكەر

«الاش ايناسى»

سوڭعى جاڭالىقتار