ورازا، ناماز - توقتىقتا

استانا. قازاقپارات - "ءتان - جان نۇرلى بولسا جوندەلمەك..." شاكارىم
None
None

nur.kz اقپاراتتىق پورتالىندا جاريالانعان «يمامدار ورازانى تۇتا المايتىندارعا كۇنىنە مىڭ تەڭگە ساداقا تولەۋدى ۇسىندى» اتتى ماقالانى وقىپ، ءبىراز كومەسكى وي كوڭىلگە ۇيالادى.

«نەگە؟» دەگەن زاڭدى سۇراق تۋىندايدى.

بىرىنشىدەن، ورازانى نە ءۇشىن ۇستايدى ادامدار؟

ورازا - ەڭ الدىمەن ءتان تازالىعى، سوسىن رۋحاني تازالىق.

ءار ءدىننىڭ باستى قاعيداسى سەنىم ەكەنى ايان.

«ىنتالى جۇرەك، شىن كوڭىل، وزگەسى حاققا جول ەمەس» دەيدى ھاكىم اباي.

پەندەنىڭ بويىندا جاراتۋشىعا دەگەن رياسىز سەنىم بولۋ كەرەك، ودان اسقان ءدىننىڭ اسىلىندە قاجەتى شامالى. ءدىن - قوعامدى باسقاراتىن الىپ باسقارۋشى قۇرال!

كەز-كەلگەن ءدىننىڭ قالاي پايدا بولۋى تۋرالى تاريحي دەرەكتەردى اقتارساڭىزدار، بەلگىلى ءبىر مۇددەنىڭ ارەكەتى شىعادى. «قۇدايدىڭ بارىن دەلەلدەۋ مۇمكىن ەمەس، ءبىراق ونى جوققا شىعارۋعا بولادى» دەگەن باتىس ءپالساپاسى بار.

ءبىز اتەيزمدىك كوزقاراستان اۋلاقپىز. ارىدەن سوڭ، «قازاققا يسلام ءدىنى قالاي كەلدى؟» دەگەن ساۋال قويىلۋ كەرەك. يسلام وركەنيەتىنە دەيىن قازاق تاڭىرشىلدىكتى ۇستانعان ەدى. قازىرگى تاڭدا تاڭىرشىلدىكتىڭ دە تامىرىنا بالتا شاۋىپ، ونىڭ نەگىزدەرىن بۇرمالاپ، ءوز مۇددەسى ءۇشىن ۇلكەن توپتار قۇرىپ، ارەكەت ەتىپ جاتقاندار كوپ.

يسلامدى دا سول باعىتتا پايدالاناتىندار وتە كوپ. وكىنىشتىسى حالىق سولارعا كوبىرەك سۇيەنەدى. تاڭىرشىلدىك دەگەن تازا تابيعاتتىڭ وزەگىنەن سۋىرىلعان سەنىم. كۇنگە تابىنعان عۇنداردىڭ ۇرپاقتارى تابيعي بولمىسىن يسلامعا اۋىستىرسا نە دەيمىز؟

ماقالاعا كوشسەك. «وتىز كۇن اۋىز بەكىتىپ، ورازا ۇستاۋعا قاۋقارسىز جاندار "فيديا" بەرۋىنە بولادى. ياعني، دەنساۋلىعى جوق ادامدار كۇنبە-كۇن ساداقا بەرىپ، پارىز وتەۋىنە مۇمكىندىك بار. بيىلعا بەلگىلەنگەن "فيديا" كولەمى مىڭ تەڭگە» دەيدى. بۇل تۋرالى قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى وكىلدەرى ارنايى باسپا ءسوز جيىنىندا ايتىپتى.

مىنە، قىزىق. سوندا مىڭ تەڭگە دەگەندى وزدەرى بەكىتكەن بوپ تۇر عوي. بۇل قاي ءدىننىڭ نەگىزىنە سۇيەنگەن بەكىتۋ ەكەن. تولەۋ كەرەك دەپ شارت قويۋ يسلامعا جاتاتىن ادەت بولىپ پا؟ سويتەدى دە، "ورازا ۇستاۋعا شاماسى كەلمەيتىندەر بولسا، ءبىر مىسكىننىڭ ءبىر كۇندە ىشەتىن تاماعىن بەرىپ تۇرسىن. ال، كىمدە-كىم بەلگىلەنگەن مولشەردەن ارتىق بەرىپ، قايىر جاساسا، ول وزىنە جاقسى بولادى. ەگەر بىلە بىلسەڭدەر، ورازا ۇستاۋلارىڭ سەندەر ءۇشىن قايىرلى" دەپ قۇرانداعى «فيديا» تۋرالى ايتىلعان وسيەتتى ناسيحاتتايدى. جارايدى دەلىك.

ال كەلەسى جايتتى قالاي ۇعىنساق؟ «ءدىن وكىلدەرى ءبىرىنشى كەزەكتە دەنساۋلىعىنا بايلانىستى، ياعني، دارىگەرلەردىڭ "كۇن ۇزاعىنا اش جۇرۋگە قارسى بولعان جاعدايدا"، ورازا ۇستاماۋىنا رۇقسات دەيدى.

ونىڭ ورنىنا ءبىر مىڭ تەڭگەدەن ەسەپتەي وتىرىپ، وتىز كۇنگە وتىز مىڭ تەڭگە ساداقا بەرۋىنە بولادى دەدى.». ورازا دارىگەرلەر رۇقساتىنا قاراماۋى كەرەك ەدى عوي. ءار ادامنىڭ ەركى بار. ءار ادام ورازانى ءوزى ءۇشىن ۇستايدى الدىمەن. اللاعا قۇلشىلىق ەتىپ، رۋحاني تازارۋ ءۇشىن.

ال «وتىز مىڭ تەڭگە تولەۋ كەرەك» دەپ قۇراندا جازىلىپ پا سوندا؟ ءبىر مىسكىننىڭ قۇنى - وتىز مىڭ تەڭگە دەپ وزدەرى بەكىتىپ وتىر. بۇل ءدىن ىشىنەن ءدىن اشقانداي عوي. ورازا ۇستاماساڭ ايىپپۇل تولە دەگەن سەكىلدى. وسىندايدا، «ءدىن-اپيىن» دەگەن ۇستانىم ەسكە تۇسەدى.

ورازا ءتاننىڭ ساۋلىعى ءۇشىن پايدالى ەكەنى داۋسىز. ءبىراق، شاكارىم دانا ايتادى «جان - نۇرلى بولسا جوندەلمەك» دەپ. الدىمەن جان تازا بولۋ كەرەك. بۇل وتىرىقشى ورىستاردىڭ «ۆ زدوروۆوم تەلە زدوروۆىي دۋح» (ءتانى ساۋدىڭ جانى ساۋ - رەد.) دەگەن قاساڭ قاعيداسىنىڭ اۋزىن قيسايتاتىن ۇلى ولەڭ جولدارى. جان تازا بولۋ ءۇشىن ادام قوش وي ويلاۋ كەرەك. تازا ءدىننىڭ بار اسىل دىڭگەگى وسىنداي. ال، قالعانى قوعامدى توستەۋ ءۇشىن ويلاپ تابىلعان دۇنيەلەر. ءوز ويىم وزىمدىكى. يمامنىڭ سوزىنە قارسى شىقتى دەپ ايىپ ەتپەس وقىرمان. ءبىراق تازا ءدىندى تاني بىلەيىك، اعايىن.

ازامات تاسقارا ۇلى، qazaquni.kz ۇلتتىق پورتالىنىڭ رەداكتورى

سوڭعى جاڭالىقتار