الاتاۋدىڭ ءبىر شىڭى ارعى بەتتە - ءجانابىل سىماعۇل ۇلى تۋرالى ءسوز
ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى اتالاتىن سول اۋماق - الاش جۇرتىنىڭ ءبىر بايتاعى، جۇرەگىنىڭ جارتىسى دەگەن ءسوز.
ونىڭ ءوز سەركەسى مەن ەركەسى، كوسەمى مەن شەشەنى بار.
وتكەن عاسىرداعى توپالاڭ زاماندا قىتاي قازاقتارىنىڭ تىزگىنىن ۇستاعان باسشىلاردىڭ ءبىرى - ءجانابىل سىماعۇل ۇلى. بيىل مەرەيلى 80 جاسىن تويلاپ جاتقان ءجانابىل اقساقالعا ۇزاق عۇمىر، زور دەنساۋلىق تىلەي وتىرىپ، ءتىلشىمىز اۋىت مۇقيبەكتىڭ "دات" گازەتىندە جارىق كورگەن ماقالاسىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىز.
Abai.kz
(قازاقتىڭ اردا تۋعان ازاماتى ءجانابىل سىماعۇل ۇلى تۋرالى ءسوز)
وسىدان تۋرا جيىرما جىل بۇرىن، ناقتىراق ايتسام، 1998 - جىلى قازاقستانعا كەلەردىڭ الدىندا تۋعان اۋىلىم ويمانبۇلاقتىڭ مەكتەبىنە ءۇش جىل ديرەكتور بولعانىم، ءوزىم وقىعان وقۋ ورنىنىڭ قۇرىلىسىن قايتا باستان جاڭارتىپ سالعىزام دەپ، كوپ ەسىكتى قاعا-قاعا، ۇرىمجىگە بارعانىم، سول كەزدەگى شىڭجاڭ پارتيا كوميتەتىنىڭ ەكىنشى حاتشىسى ءجانابىل سىماعۇل ۇلىنىڭ قابىلداۋىندا بولعانىم بار.
ءجانابىل اعاعا، ارينە، مەن جالعىز ءوزىم كىرە العام جوق. جيىرما بەستەن ەندى عانا اسقان، سىيديعان ارىق، توتىققان، قالقان قۇلاق اۋىل بالاسىن باس سالىپ، كىم قابىلداي قويادى دەيسىز - اتاقتى كينواكتەر، اۋىلداس اعايىم ءمۇتالىپ ءابدراحمانوۆ ەرتىپ باردى.
وسى ساپاردا ءبىز جاكەنىڭ ۇيىندە دە بولىپ، ءزۇپيرا اپايدىڭ قولىنان ءدام دە تاتتىق.
ءالى ەسىمدە، ءبىز ۇيىنە بارعاندا، ءجانابىل اعا جۇمىستان ءالى كەلە قويماپتى. اپاي ءبىر جاعىنان مۇتەكەڭمەن اڭگىمەنىڭ كورىگىن قىزدىرا ءجۇرىپ، بار ءدامدىسىن الدىمىزعا ءتىزىپ جاتتى.
بىلە بىلسەك، ءبىز ءۇشىن حان ورداسى - بۇل. وتاناسى اس ۇيگە ەندى ءبىر بۇرىلعاندا، اۋىلداعى كىشكەنتاي ءىنى-قارىنداستارىما اپارىپ بەرەيىن دەپ، داستارقاننان لىپ ەتكىزىپ، ءۇش-ءتورت تال ءتاتتى «قىمقىرام» عوي تىنىش وتىرماي.
سول-اق ەكەن، جەمىس-جيدەگىن كوتەرىپ، قايتا ورالعان كەلىنىنە اۋزىن اشسا، كومەكەيى كورىنەتىن مۇتەكەڭ «ۇرلىعىمدى» اشكەرەلەپ-اق تاستاعانى:
- ءزۇپيرا، مىنا بالا ءسىزدىڭ داستارقانىڭىزدان ىرىمداپ، كامپيت الىپ جاتىر. سوعان مەن قۋانىپ وتىرمىن. دۇرىس قوي، بۇل شىنىمەن دە دەس قونعان كيەلى شاڭىراق. جاكەڭدى ءبىز جارىم پاتشا سانايمىز، سولاي ەمەس پە؟!
ءزۇپيرا اپاي ودان ارى القاسىن كەپ مەنى:
- الا عوي، اينالايىن، ءمۇتالىپ اعاسىنا ەرگەن بالا جامان بولمايدى. وسى ولكەدەگى قازاقتىڭ ەڭ ۇلكەن شاڭىراعى - وسى، قارعام. اعاڭنىڭ داستارقانىنان اركىم ىرىمداپ الىپ جاتادى. ءما، تۇگەل الا عوي، - دەپ، ءبىر تالەڭكە ءتاتتىنى اپاي قالتاما ءبىراق سالىپ بەرگەنى.
كوپ كەشىكپەي جاكەڭنىڭ ءوزى دە كەلدى. مۇتەكەڭنىڭ كۇلدىرگى اڭگىمەسى ءبىرازعا جالعاستى. وسى جولى ءبىزدىڭ ءوتىنىشىمىزدى بىردەن ماقۇلداپ، ءبىر ميلليون يۋانعا بۇرىشتاما جازىپ بەردى جاقسى اعا. قالتام كامپيتكە، قوينى-قونشىم اقشاعا تولعان سول ءسات مەنىڭ كوكەيىمنەن ءومىرى وشكەن ەمەس. بۇلايشا بارىپ، جاكەڭنىڭ قولىنان قوماقتى اقشا ءبولدىرۋ - سول تۇستا مەنىڭ قاتارلاستارىمدا ەشكىمنىڭ قولى جەتپەگەن، ماڭدايىنا بۇيىرماعان باقىت ەدى. سوندىقتان، قالاي ماقتانسام دا، جاراسادى دەپ ويلايمىن. نە كەرەك، ءۇش ايدان سوڭ مەكتەپ قۇرىلىسى باستالدى. ءۇش جىلدىڭ ىشىندە ويمانبۇلاقتان ەكى قاباتتى، جيىرما ءتورت بولمەلى جاڭا مەكتەپ بوي كوتەرىپ، پايدالانۋعا بەرىلدى...
ەڭسەم بيىكتەپ، ءجۇزىم جايناپ، الماتىعا كەلدىم. ءجانابىل اعانىڭ الدىندا بولعانىمدى، اۋىلىما سىڭىرگەن وسى ەڭبەگىمدى ماقتانىشپەن اركىمدەرگە ايتا بەرەتىن كورىنەم، سونى قۇلاعى شالعان، ونسىز دا جاكەڭنىڭ اتاعىن ەستىپ، الىستان ءتانتى بوپ جۇرەتىن ءبىراز اعايىندار ارداقتى اعا جونىندە جازىپ بەرۋىمدى وتىنە باستادى. ودان بەرى دە جيىرما جىل وتە شىعىپتى. مىنە، سونىڭ ورايى ەندى تۋىپ وتىر - وسى ماۋسىم ايىنىڭ 15 ىندە قادىرمەندى اقساقالىمىز 80 جاسقا تولادى.
(ءجانابىل سىماعۇل ۇلى جانە جارى ءزۇپيرا ىبىراي قىزى)
ءجانابىل سىماعۇل ۇلى 1934 - جىلى شىنجاڭنىڭ التاي ايماعى، قابا اۋدانىندا دۇنيەگە كەلىپتى. ورتالاۋ مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ، ءبىر جىل (1950-1951) التاي ايماقتىق پارتيا كوميتەتى كادرلار مەكتەبىندە، ءبىر جىل ق ك پ شىڭجاڭ بيۋرو كادرلار مەكتەبىندە (1952- 1953) ءبىلىم تولىقتىرىپتى.
1953 - جىلى تامىز ايىندا قىتاي كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولىپ كىرىپتى. بەس جىل (1960-1965) ق ك پ ورتالىق پارتيا مەكتەبى شىنجاڭ نازاريا كلاسسىنان ءدارىس تىڭداپتى، ءارى وسى كلاسستىڭ پارتيا ياچەيكاسىنىڭ سەكراتارى قىزمەتىن قوسا وتەپتى.
پارتيالىق قىزمەتتىڭ جىلىگىن شاعىپ، مايىن ىشكەن سول ءجانابىل اعا تۋرالى جازاردا «.. .قينالعان جامبىل جەرى وسى» كۇيىن مەن دە باسىمنان كەشتىم. مۇندايدا، دانىشپانسۋدى قويىپ، بىردەن اعالار پايىمىنا جۇگىنگەن دۇرىس ەكەن، قازاقتىڭ اسا كورنەتى جازۋشىسى قابدەش ءجۇمادىلوۆ: «قايراتكەر - جالپى ۇلتتىق، مەملەكەتتىك، كەرەك دەسەڭىز، الەمدىك دەڭگەيدە ويلاي الاتىن، وزىندىك كوزقاراسى بار، دارا تۇلعا. ول قىزمەت ورنىنا، لاۋازىمعا تاۋەلدى ەمەس، ونى ءمانسابىنان الىپ تاستاساڭ دا، ءتىپتى قاپاسقا قاماپ قويساڭ دا، قايراتكەر بولىپ قالا بەرەدى. قايراتكەر ءوزىنىڭ قاراقان باسىنان حالىقتىڭ، مەملەكەتتىڭ مۇدەسىن جوعارى قوياتىندىقتان، كۇنى ءۇشىن ەشكىمگە جالتاقتامايدى، قاي ورىندا، قانداي جاعدايدا جۇرسە دە، ادىلەتتى جاقتاپ، شىندىقتى بەتكە ايتادى. بۇل جاعىنان العاندا، قايراتكەردىڭ ءومىر جولى تىم جەڭىل بولماۋى دا مۇمكىن. ول قاي قىزمەتكە قويساڭ دا باس تارتپاي سۇيرەتىلىپ جۇرە بەرەتىن شەنەۋنىك ەمەس، باسشىمەن كوزقاراسى ۇيلەسپەسە، ءوز پىكىرى وتپەسە، كەز كەلگەن ۋاقىتتا وتستاۆكاعا كەتۋدەن تايىنبايدى. ەل قامىن ويلاعان اسا ءبىر اقىلدى باسشى بولماسا، كوپ ۇلىقتار قايراتكەردى باقتالاسىم دەپ بىلەدى دە، ولاردى ءوز ماڭىنا جولاتپاي، ودان گورى ءبىر وڭكەي سۇرعىلت شەنەۋنىكتەر فونىندا جارقىراپ كورىنگەندى ارتىق سانايدى» دەپتى، تاۋەلسىزدىكتىڭ ەكىنشى جىلى جازىلعان «قايراتكەرلەر قايدان شىعادى» دەگەن ماقالاسىندا («ق. ءجۇمادىلوۆ، «تاڭدامالىلار شىعارمالار جيناعى» 12-توم، 152-بەت) .
جارتى عاسىر بويى اتتان تۇسپەي، اسا كۇردەلى قوعادا تىم جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارعان، بار كۇش- جىگەرى مەن باسشىلىق تالانتىن شاشپاي-توكپەي ەلىنىڭ قاجەتىنە جۇمساعان، ۇلتتىڭ ۇلى دەگەن اتاقتىڭ اسقار بەلىنە ارىماي كوتەرىلگەن بۇگىنگى ءجانابىل سىماعۇل ۇلى بولىمىسى مەن تۇلعاسى ق. ءجۇمادىلوۆ ايتقان وسى ولشەمگە باپ كەلەدى.
ول - راس، ءجانابىل اعا ۇلت-ازاتتىق كۇرەستەردىڭ الدىڭعى شەبىندە اتويلاپ جۇرگەن جوق. جاڭا ۇكىمەتكە «ءوز ەركىمەن» باعىنعان توپتىڭ نەمەسە تارىسى پىسقان ءداۋىردىڭ تاۋىعى بولىپ كۇن كەشكەندەردىڭ دە قاتارىنان ەمەس. ءومىربايانىنا قاراپ وتىرساق، وسپاندى وققا بايلاپ، قاليبەكتى شەتەل اسىرعان گەنارال ۋاڭ جىن تۇسىندا ءجانابىل سىماعۇل ۇلى ەندى عانا ات جالىن تارتىپ مىنگەن ورىمدەي جاس جىگىت ەكەن. 1954 - جىلى ۋاڭ ىنماۋ بيلىككە كەلگەندە، پارتيالىق مەكتەپتەردەن ءوتىپ، اۋداننان اتتاپ، ايماق شەتىنە ءىلىنىپ قالعان-دى. دەمەك، ونىڭ ءومىرى جاڭا قىتاي ۇكىمەتى داۋىرىنە ءدوپ كەلدى دە، جولى بولعان كوممۋنيستىك جۇيە تاربيەلەپ ءوسىردى. پارتياسى مەن حالقىنا قالتقىسىز ادال قىزمەت ەتتى.
جاراتقان سول كوشباسشىلىق تاعدىردى ءجانابىل سىماعۇل ۇلىنىڭ ماڭدايىنا جازىپتى. ەل تىزگىنىن ۇستاعان ساتتەن باستاپ، جاكەڭ - كوتەرەر جۇگىنىڭ تىم اۋىر، الدا جۇرەر جولىنىڭ اسا بۇراڭ، الار اسۋىنىڭ زاڭعار بيىكتە ەكەنىن تەرەڭ تۇسىنگەن ازامات.
ماسەلە - كىمنىڭ قايدا تۋىپ، قاشان قىزمەت ەتكەنىمەن ەمەس، ۇلتىنا سىڭىرگەن ەڭبەگىنىڭ باعاسىندا. ءبىز ەس بىلگەلى ءجانابىل سىماعۇل ۇلى ءوز سالاسىنا قاجەتتى قارجىنى ءوزى باسقارىپ، ءوزى شەشىم ەتە بەرەتىن. «پىشاعى وتكىر، كەسەك كەسەدى، الدىنا جەتكەن ادامدى قۇر قايتارمايدى» دەپ، ارعى بەتتىڭ ەلى اڭىز قىلىپ ايتاتىن. سوعان قاراپ، ول بىزگە بۇكىل شىڭجاڭدى ءبىر ءوزى مەڭگەرىپ تۇرعانداي بولىپ سەزىلەتىن.
ارينە، ءجانابىل سىماعۇل ۇلى بۇكىل شىڭجاڭدى ءبىر ءوزى بيلەدى دەسەك، بۇل تىم اسىرا ماقتاعاندىق بولار ەدى. وعان ونىڭ قارىمى جەتىپ تۇرسا دا، مۇمكىندىگى بولعان جوق. الەم ەلدەرى سەكىلدى، قىتايدىڭ دا قالىپتاسقان كادرلىق تاعايىنداۋ ءتارتىبى بار. سول نەگىزدە از ۇلت وكىلدەرىنىڭ ەڭ جوعارعى ءوسىرىلۋ دەڭگەيى، جۇمىس ءبولىسى بەلگىلەنىپ قويىلعان. سونىڭ اراسىنان جول تاۋىپ، ىقپالىڭدى جۇرگىزۋ، ارينە، وڭاي شارۋا ەمەس.
1954 - جىلى قابا اۋداندىق كومسومولدان باستالعان قىزمەت ساپارى ونى اۋدان، ايماق، اۆتونوميالى وبلىستىڭ ءبىراز بەلدەرىنە دامىلداتىپ بارىپ، اقىرى ولكە ورتالىعى ۇرىمجىگە تۇراقتاتىپتى.
قىتاي كومپارتياسىنىڭ التى بىردەي قۇرىلتايىنا ۋاكىل، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەس كەزەك كانديدات مۇشەسى بولدى.
ش ۇ ا ر پارتيا كوميتەتىنىڭ تۇراقتى جوراسى، پارتكومنىڭ ەكىنشى حاتشىسى، ۇكىمەتتىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى قىزمەتىن اتقاردى. قۇزىرىنا بۇكىل ولكەنىڭ وقۋ-اعارتۋ، عىلىم-تەحنيكا، مادەنيەت، دەنساۋلىق ساقتاۋ، جوسپارلى تۋىت، سپورت، زاڭ ءبىلىمىن جالپىلاستىرۋ، اقپارات-باسپا ءسوز سالاسى قارادى. ارا-تۇرا اۋىل، مال شارۋاشىلىعى مەن سۋ قۇرىلىسى دا وسى كىسىنىڭ باسقارۋىندا بولدى.
1993 - جىلى ساياسي ءماسليحات كەڭەسى ش ۇ ا ر 7-كەزەكتى كوميتەتىنىڭ ءتوراعالىعىنا سايلانىپ، ش ۇ ا ر پارتيا كوميتەتىنىڭ ەكىنشى حاتشىسى قىزمەتىن 1998 - جىلعا دەيىن تاعى قوسا وتەدى. 1998 - جىلى ساياسي ءماسليحات كەڭەسى ش ۇ ا ر 7-كەزەكتى كوميتەتىنىڭ ءتوراعالىعىنا جالعاستى سايلانىپ، 2005 - جىلى وسى قىزمەتتەن زەينەتكە شىقتى. قىسقاسى، شىڭجاڭ ۇكىمەتى وسىنشاما جاۋاپتى، سان-سانالى قىزمەتتى جاكەڭە وتىز جىل سەنىپ تاپسىردى.
«ەكى قاراپ، ءبىر شوقيتىن» قىتاي ەلى جىلىكتىڭ شىلقىعان مۇنداي مايلى باسىن كورىنگەن كوك اتتىنىڭ قولىنا ۇستاتا قويماسى تاعى انىق.
جالپى، بيلىك دالىزىندە زاڭ-ءتۇزىمى كەمەلدەنگەن اسا ءبىر دەموكراتيالى ەلدە بولماسا، «ورىنباساردىڭ» مۇمكىندىگى قاي قوعامدا دا، قاي مەملەكەتتە دە شەكتەۋلى. ونىڭ ۇستىنە ەركىڭ بىرەۋگە قاراعان از ۇلتتىڭ وكىلى بولساڭ، ءتىپتى قيىن. تاعدىرى تالاپايعا كوپ تۇسكەن، ياڭ زىڭشىڭ، جىن شۋرىن، شىڭ شىساي، ۋ زىڭشىڭ، جاڭ جىجۇڭدەر كەزەگىمەن بيلەپ كەلگەن شىڭجاڭ ولكەسى جاڭا قىتاي ۇكىمەتىنىڭ شەڭگەلىنە وتكەن سوڭ، ونىڭ باسىنا گەنارال ۋاڭ جىننەن باستاپ، قازىرگە دەيىن كىم كەلىپ، كىم كەتپەدى؟ ! سونىڭ ءبارى شەتىنەن دانىشپان، بار ۇلتقا بىردەي ەمەشەگى ۇزىلگەن مەيىرىمدى بولا قويدى دەيسىز بە؟! جاكەڭ سونىڭ جاقسىسىمەن سىيلاسا ءبىلدى، ارينە. وركوكىرەك، وزىمشىلىمەن ايقاسىپ باقتى. قارسىلاسىن قۋلىعىمەن ەمەس، پاراساتىمەن جەڭدى. قارا كۇشىمەن ەمەس، مىسىمەن ىقتىردى. ۇردا-جىقتىعىمەن ەمەس، ۇستامدىلىعىمەن تاۋبەگە كەلتىردى. ءسويتىپ، تاعىن تالاپايعا سالعىزباي، ءوز بيىگىنە قاراي ورلەپ وتىردى.
«مادەنيەت توڭكەرىسى» اياقتالا بەرگەندە كەلىپ، شىڭجاڭ اسكەري رايونىنىڭ قولباسشىسى، اسكەري رايون پارتيا كوميتەتىنىڭ ەكىنشى حاتشىسى؛ ش ۇ ا ر پارتكومنىڭ جوراسى، تۇراقتى جوراسى، ەكىنشى حاتشىسى سىندى مىندەتتەر اتقارعان ياڭ يۇڭمەن تۋعان اعا-ىنىدەي بولىپ ارالاستى. باسپا ءسوز باندىلاردىڭ قولىنا ءوتىپ، زامان ابدەن بىلىققان سول ءبىر الاساپىران جاعدايدا ۇلتىنىڭ كىم ەكەنىنە قاراماستان، كوپ كادردىڭ ىشىنەن تاڭداپ الىپ، ءجانابىلدى اسا جاۋاپتى مىندەتكە - ش ۇ ا ر-دىڭ ۇگىت قىزمەتىنە باسشى ەتىپ قويعان كىسى سول - ياڭ يۇڭ. ول نەگىزىنەن دىڭ شاۋپينشىل تۇلعا ەدى.
دىڭ شياۋپيڭدى ءبىر ەمەس، ءۇش وماقاستىرعان اساۋ تولقىن وزگەنى اياي قويسىن با، 1950 - جىلداردىڭ سوڭىنا الا باستالعان سولاقاي ساياساتتىڭ جويقىن داۋىلى جاس ەمەندى تەڭسەلتىپ-اق باقتى. ءبىراق، اللا ءوزى جار بولىپ، قوپارا المادى.
كەسىپ ايتاتىن، كەسەك كەسەتىن بۇنداي اۋىر سالماق پەن زور ابىرويعا، بەت پەن بەدەلگە ول ءبىر كۇندە، وڭاي جولدارمەن جەلە جورتىپ جەتە سالعان جوق. كۇرەسكە تولى بار ءومىرى تۋعان حالقىنىڭ، زامانداستارىنىڭ كوز الدىندا ءوتتى. جاڭا قىتاي ەلىن قۇرۋشىلار قاتارىندا، جىلدار وتە كەلە، تۇعىرى مىقتى، تۇرپاتى بولەك تۇلعاعا اينالدى.
(جاكەڭ سۇيىكتى نەمەرەسى جاندوسىمەن...)
جاكەڭنىڭ وسىناۋ قايراتكەرلىك بولمىسىن تانىتۋ ءۇشىن ۋاڭ فىڭدى تاقتان تايدىرعان، شىڭجاڭعا ۋاڭ ىنماۋدى قايتا اكەلگەن ەكى ەرلىگىن عانا ايتساق، جەتكىلىكتى.
ياڭ يۇڭ ورتالىققا اۋىسىپ، ونىڭ ورنىنا 1977 - جىلى ۋاڭ فىڭ دەگەن كەلەدى. ول بارىپ تۇرعان باقتالاس بولىپ شىعادى جاكەڭە. «ۋاڭ فىڭ دەگەن» دەپ، بىزگە بۇگىن ايتا سالۋعا وڭاي بولعانىمەن، قىلىشىنان قان تامعان سوناۋ جەتپىسىنشى جىلداردا ول جارتى الەمنىڭ قوجاسى ەدى. ودان كەيىنگىلەرى دە، ءتىپتى بۇگىنگىسىنە دەيىن دە سولاي. قاھارىنا مىنسە، سەنى التى قىردان اسىرا لاقتىرۋعا ءالى ابدەن جەتەدى.
ياڭ يۇڭ رەتكە كەلتىرىپ، الاساپىرانى ەندى-ەندى تىنىشتالا باستاعان شىنجاڭداعى العاشقى قىزمەتتى ۋاڭ فىڭ سايپيدەننىڭ «ءتورت باندىمەن» قارىم-قاتىناسىن انىقتاۋدان باستايدى. ولكەنىڭ «ەكى تىزگىن، ءبىر شىلبىرىن» قولىنا ۇستاپ كەلگەن، ماۋ زىدۇڭنىڭ ەركەسى بولعان سايپيدەن اكا دا وعان اسقاق كەۋدەسىن باستىرا قويمايدى.
ەكى جاق جيىن ۇستىندە بىلەك سىبانىسىپ، ۇستەل توپەشتەۋگە دەيىن بارادى. تەكەتىرەس بارعان سايىن ۇلعايا تۇسەدى. كەلە سالىپ، اسقىنعان شوۆينيستىك پيعىلعا، ۇردا-جىق مەنمەندىككە جاكەڭ توزبەيدى، شارت كەتەدى. بەتىڭ-ءجۇزىڭ دەمەي: «...وسى وتىرعاندار باياعى « قىزىل قورعاۋشىلار» ەمەس، ەكى پارتكومنىڭ تۇراقتى جورالارى - باسشى كادرسىزدار. ادامدى قياناتتاۋعا، قول كوتەرىپ، ۇستەلدى ۇرعىلاۋعا جول قويىلمايدى. بۇل - بارىپ تۇرعان ابەستىك. ەگەر جينالىس تاعى وسىلاي اشىلاتىن بولسا، ەرتەڭنەن باستاپ مەن قاتىناسپايمىن!» - دەپ سالادى.
ۋاڭ فىڭ ودان ارى وت الىپ، قوپاعا تۇسەدى. «ءجانابىل پارتكومنىڭ جيىن ءتارتىبىن بۇزدى» دەپ، ورتالىققا تەلەگرامما جىبەرەدى. ءجانابىل دە قايتپايدى، قايتا سول تەلەگراممانىڭ ءبىر بۇرىشىنا: «ەگەر وسىنداي جولسىزدىق قايتالاناتىن بولسا، ايتقانىم ايتقان، جيىنعا قاتىناسپايمىن. ەكى پارتكومنىڭ جيىنى مۇنداي بولمايدى. بۇل - «مادەنيەت زور توڭكەرىسىندەگى» « قىزىل قورعاۋشىلاردىڭ» سۇراققا تارتۋى!» - دەپ جازىپ، قولىن قويادى. كوپ وتپەي، ەكى پارتكومنىڭ تۇراقتى جورالارى تۇگەلىمەن ورتالىققا شاقىرىلادى. مەملەكەت باسشىسى حۋا گوفىن ولاردى قابىلداپ، ءۋاجىن تىڭدايدى، نۇسقاۋ بەرەدى. ورتالىقتىڭ جاۋاپتى ادامدارى جۇرگىزگەن بۇل شىڭجاڭ قىزمەت جيىنى بەيجىڭدە سەگىز كۇنگە جالعاسادى...
ايتىس مۇنىمەن دە تىنبايدى. كەلەسى جىلى اشىلعان شىنجاڭ «ءۇش دارەجەلى» كادرلار جينالىسىندا ەكىنشى حاتشىنىڭ بىرەۋى (ۇلتى قىتاي) شىنجاڭ باسشىلارىنىڭ بۇرىنعى تابىسىن جوققا شىعارىپ: «...ۇلتتىق رايون، ۇلتتىق ساياسات دەگەندى جەلەۋ ەتىپ، شىنجاڭدا كەيبىر قىزمەتتەردىڭ قىلتاسى قيىلدى!» - دەپ داۋرىعادى. ماناعى ۋاڭ فىڭ جولداس: «شىنجاڭ وتان قۇشاعىنا بۇگىن عانا ورالدى!» - دەپ تاعى كوسىپ قالدى.
بۇرىن قىزمەت اتقارعان باسشىلاردىڭ ەڭبەگىن قورعاپ، ورتاعا جاكەڭ تاعى تۇسەدى. ايتىس وتى لاۋلاي كەلە، ۋاڭ فىڭ: «ءجانابىل، سەن قاتەلەستىڭ. سەن قازىر سايپيدەندى قورعاپ، مەنەن ۇقىق تارتىپ العالى ءجۇرسىڭ» دەگەنگە دەيىن بارادى. ءسويتىپ، ول ورتالىققا حابار تاپتىرماي-اق، ءجانابىل سىماعۇل ۇلىن ءوز بەتىمەن قىزمەتتەن توقتاتادى. ءتىپتى ورتالىق كوميتەتتىڭ كانديدات مۇشەسى ەكەنىنە قاراماستان، پارتيانىڭ 11-كەزەكتى ءۇشىنشى جالپى ماجىلىسىنە قاتىناستىرماي تاستايدى.
ءدال وسى جەردە ءجانابىل ۋاڭ حاتشىعا تىكەسىنەن: «...شىرىلداعان شىندىقتى ايتقىزبايمىن دەسەڭىز، مەن اۋىلىما قايتامىن. ەڭبەك ىستەي الامىن، مال باعا الامىن، تۇرمىس كەشىرۋدىڭ جولىن بىلەمىن!» - دەپ قولدى ءبىراق سىلتەيدى.
بۇل وقيعا بۇكىل شىنجاڭعا تارايدى. جاقتاستارى: «ءجانابىل الدىڭعى كەزدە شىنجاڭدا جيىن اشقىزباي، بەيجىڭگە اپارىپ اشۋعا سەبەپكەر بولىپ ەدى. ەندى، مىنە، ۋاڭ سەكرەتاردىڭ الدىنان تاعى شىقتى. سوڭى نەمەن تىنار ەكەن؟!» - دەپ الاڭداسا، كۇندەستەرى: «ءجانابىل ەندى ءبىتتى!» - دەپ، بىردەن ۇكىم شىعارادى.
داۋ تاعى ورتالىقتا شەشىلەدى. ق ك پ-نىڭ باس حاتشىسى حۋ ياۋباڭ قاتاڭ تۇردە: «ۋاڭ فىڭ جولداس، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ زاڭ-ءتارتىبى قايدا؟ ول سەنىڭ باسقارۋىڭداعى كادر بولماسا، نە ءۇشىن ورتالىققا ايتپاي مىندەتىنەن قالدىراسىڭ؟ مىنە، بۇگىننەن باستاپ، ءجانابىل جولداستىڭ بارلىق مىندەتى قالپىنا كەلتىرىلەدى!» - دەپ شەشەدى. ەسەسىنە، ۋاڭ فىڭعا التى ءتۇرلى ايىپ تاعىلىپ، پارتيا ىشىندە تەكسەرۋگە جىبەرىلەدى. ال جاڭا باسشى كەلگەنشە، ش ۇ ا ر-دىڭ حاتشىلىق قىزمەتىن جاكەڭ ءوزى اتقارا بەرەدى.
«ۋاڭ فىڭ جولداس شىنجاڭنان اۋىسقاننان كەيىن، بەيجىڭدە ونىمەن ەكى رەت كەزىگىپ، امانداستىم. ەكىنشى رەت ول مەنى كورگەن جەردە: «مەن قاتەلەستىم، سەنىكى دۇرىس بولدى، - دەدى» ، دەپ جازادى ءجانابىل اعا ءوز ەستەلىگىندە (ج. سىماعۇل ۇلى، «بالا شاقتان بولاشاققا»، 368-بەت) .
وسى جەڭىس ءجانابىل سىماعۇل ۇلىنا ۇلكەن ابىروي اكەلدى. كەۋدەسىنە نان پىسىپ جۇرگەندەرگە ونىڭ كىم ەكەنىن ابدەن تانىتتى. اينالاسىنداعىلار اياعىن تارتىپ باساتىن، اۋزىن باعىپ سويلەيتىن بولدى. ارتى-ارتىنان جۇرگىزىلگەن ساياسي كۇرەستەردەن ءجۇنى جىعىلىپ قالعان قازاقتار ءبىر مىقتىسىنىڭ بارىن بىلە ءتۇسىپ، ەڭسە كوتەرە باستادى.
***
(وڭنان ءبىرىنشى ادام ءجانابىل سىماعۇل ۇلى، ءتورتىنشى دىڭ شياۋپيىڭ. )
جاكەڭنىڭ ناعىز داۋرەندەگەن، دەسىنىڭ جۇرگەن تۇسى - ەل تىزگىنىن دىڭ شاۋپيڭ اقساقال العان، بيلىك جۇرگىزگەن جىلدار. ءجانابىل سىماعۇل ۇلى ش ۇ ا ر-دا عانا ەمەس، از ۇلت كادرلارىنىڭ ىشىندەگى جالپى قىتايدا دا ۇلكەن ۇيگە يمەنبەي كىرەتىن، پىكىرىن اشىق ايتاتىن، ءسوزىن وتكىزە بىلەتىن اسا ىقپالدى ادام بولدى.
1980 - جىلدىڭ 16 - قىركۇيەگى. كەزەكتى ءبىر ءىسساپارمەن بەيجىڭگە بارعان ءجانابىل سىماعۇل ۇلى حۋ ياۋباڭنىڭ كومەكشىسىنە تەلەفون شالىپ، باس حاتشىنىڭ قابىلداۋىن سۇرايدى. شىنجاڭ قىزمەتى جونىندە شەشىم كۇتىپ تۇرعان ماڭىزدى ماسەلەلەردى ورتاعا قويعىسى كەلەتىنىن ايتادى.
حۋ ياۋباڭنىڭ جۇمىس كەستەسىنىڭ تىعىزدىعىنا بايلانىستى جاكەڭدى ورتالىق ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى سۇڭ رىنشيڭ مەن ۇگىت ءبولىمىنىڭ ءتوراعاسى ۋاڭ رىنجۇڭ ۇلكەن ۇيگە شاقىرىپ، اسا جىلى شىرايمەن قابىلدايدى.
جاكەڭ شىنجاڭنىڭ سول تۇستاعى جاعدايىنان ايتا كەلە: «شىنجاڭ قىزمەتىنە پارمەندى جەتەكشىلىك ەتە الاتىن ءبىر ادام قاجەت بولىپ وتىر. مەنىڭشە، ۋاڭ ىنماۋ جولداس شىنجاڭدا قىزمەت ىستەۋگە لايىقتى. شىنجاڭ قىزمەتىنە قانىق، تاجىريبەسى مول، ۇلتتىق رايوندا قىزمەت ىستەۋگە ىسىلعان باسشى كادر. سوندىقتان ورتالىق كوميتەتپەن اقىلداسىپ كورىپ، ۋاڭ ىنماۋ جولداستى قايتادان شىنجاڭدا قىزمەت ىستەۋگە ورنالاستىرۋىن ۇسىنىس ەتىپ كەلدىم»، - دەيدى (سول ەستەلىك كىتاپتا، 408-بەت) .
«جاقسى اتىز، جاقسى ارىق-توعان، جاقسى ورمان بەلدەۋى، جاقسى جول، جاقسى تۇرعىندار تۇراعى» سىندى «بەس جاقسى قۇرىلىس» جوباسىن باستاپ، كوزگە تۇسكەن ۋاڭ ىنماۋ جولداس ماۋدىڭ اتى شۋلى «مادەنيەت توڭكەرىسى» جىلدارىندا «ءتورت بانديتكە» توتەپ بەرە الماي، 1966 - جىلى «ورتالىققا قايتارىلىپ» الىنعان بولاتىن.
ەكى جولداس جاكەڭنىڭ بۇل ۇسىنىسىن قىتاي كومپارتياسىنىڭ باس حاتشىسى حۋ ياۋباڭعا جەتكىزەدى. حۋ ياۋباڭ بۇل جۇمىستى دىڭ شياۋپيڭ جولداس قانا شەشەتىنىن ايتادى. سونىمەن ورتالىق ءبىر ارناۋلى كىسىنى قوسىپ بەرەدى، جاكەڭ سول جىگىتتىڭ باستاۋىمەن شىجياجۋاڭدا بەيجىڭ اسكەري رايونى مەن اۋە ارميا ءبولىمى بىرلەسىپ وتكىزگەن اسكەري مانيەۆرىنە قاتىسىپ جاتقان دىڭ شياۋپيڭگە بارادى.
- سوناۋ قيىردان مەنىڭ الدىما بەكەر كەلمەگەن بولارسىڭ؟ قانە، نە شارۋا؟ - دەيدى دىڭ اقساقال!
جاكەڭ شىنجاڭ قىزمەتىنەن مالىمەت بەرىپ، ءسوز سوڭىندا ۋاڭ ىنماۋدى سۇراي كەلگەن بۇيىمتايىن ايتادى.
- «مادەنيەت توڭكەرىسىندەگى» ون جىلدىق بىلىقتان كەيىن ءبىرىنشى حاتشىلاردان بۇرىنعى قىزمەت ورنىنا قايتا بارعاندار جوق. ۋاڭ ىنماۋ جولداس شىڭجاڭعا قايتا بارسا، تابان تىرەپ تۇرا الا ما؟ - دەپ سۇرايدى.
كەلەسى جىلى دىڭ شياۋپيڭ شىنجاڭعا كەلەدى. ولكەنىڭ ءبىراز جەرىن ارالاپ، تىندىرىلىپ جاتقان شارۋالاردى، قول جەتكىزگەن تابىستاردى ءوز كوزىمەن كورەدى. قازاق مالشىسى قاسىمنىڭ وتباسىندا بولادى. قازاقتىڭ ۇلتتىق سپورتى - ات بايگەسىن، كوكپاردى تاماشالايدى. قىز قۋاردى كورىپ، ءجانابىل اعاعا «سەن دە شىق!» دەپ بۇيىرادى. جاكەڭدى قۋعان قىزعا ءسۇيىنىپ: «ۇر! ۇر!» - دەپ ايعايعا دا باسىپ جىبەرەدى. ءسوزدىڭ ءبىر ورايى كەلگەن ساتتە ءجانابىل سىماعۇل ۇلى دىڭ اقساقالدان ۋاڭ ىنماۋ جولداستى شىڭجاڭعا ءبىرىنشى حاتشى ەتىپ جىبەرۋىن تاعى وتىنەدى.
ءجانابىل اعانى اسا بايىپتىلىقپەن تىڭداعان دىڭ:
- بۇل سەنىڭ جەكە پىكىرىڭ بە، الدە اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ۇسىنىسى ما؟ - دەپ سۇرايدى.
- بۇل - ءوز پىكىرىم، - دەيدى جاكەڭ.
اقساقال وتكەن جىلى شىجياجۋاڭداعى سۇراعىن تاعى قايتالايدى.
- ۋاڭ ىنماۋ جولداس شىنجاڭ جاعدايىنا قانىق. شىنجاڭداعى ءار ۇلت حالقى ونى قارسى الادى! - دەيدى جاكەڭ زور سەنىممەن ءوزى كەپىلدىك بەرىپ.
نە كەرەك، كەلەسى جىلى قازان ايىنىڭ سوڭىندا ءجانابىل سىماعۇل ۇلىنىڭ بۇل ۇسىنىسى ورىندالادى، پارتيا ورتالىق كوميتەتى ۋاڭ ىنماۋدىڭ ش ۇ ا ر پارتيا كوميتەتىنە قايتادان ءبىرىنشى حاتشى بولىپ باراتىنىن ۇقتىرادى.
قىتاي جاعدايىنان قاراعاندا، ءجانابىل سىماعۇل ۇلىنىڭ دىڭ شياۋپيڭگە ءوزى بارىپ، شىنجاڭعا ۋاڭ ىنماۋدى ءبىرىنشى حاتشىلىققا سۇراپ الۋى - ەشكىمنىڭ قولىنان كەلمەيتىن، باتىلى جەتپەيتىن، تەك تۇلعالارعا عانا ءتان ناعىز كەمەلدىك، ۇلكەن ەرلىك.
كەسەك كەسۋدىڭ كوكەسى وسىدان كەيىن باستالدى. كەشەگى سەيپيدەننىڭ قولىنداعى «ەكى تىزگىن، ءبىر شىلبىر» ەندى ءوز سالاسى بويىنشا جاكەڭنىڭ ەنشىسىنە ءتيدى. ول قولدى ۋاڭ ىنماۋ دا قاقپادى، قايتا بارىنشا قولداي ءتۇستى. بۇل كەزدە قىتاي قوعامى ايعاي-شۋدى تاستاپ، دامۋدىڭ جولىنا بەت الا باستاعان ەدى. قۇقىقتىڭ تومەنگە بەرىلگەن، دەموكراتيانىڭ سالتانات قۇرعان، تالانتتاردىڭ ەركىن كوسىلگەن ءبىر ءداۋىرى باستالدى.
ورتالىق بەلگىلەگەن نۇسقاۋلارعا جاسى ەگدە تارتقان ۋاڭ ىنماۋ باسشىلىق، باقىلاۋشىلىق جاساپ وتىرادى. ال نەگىزگى جۇمىس ءجانابىل مەن ۇكىمەت ءتوراعاسى سىمايىل احمەتتەن (ۇيعىر) ارتىلعان جوق. ءبىز تەلەديداردان بەرىلەتىن كەشكى جاڭالىقتاردان تەك وسى ءۇش تۇلعانى عانا كورەتىن بولدىق. دىڭ شاۋپىڭ رەفورماسىنىڭ ناتيجەسى وسىدان باستاپ شىڭجاڭدا انىق كورىنە باستادى.
جاكەڭ قولىنان كەلگەنىن قازاعىنان اياعان جوق.
العاشقى جۇمىستى ەل-جۇرت بۇلاناي اسىپ، شەتەلگە اۋعاندا، تيبەت جەرىندە شاشىلىپ قالعان قازاقتاردى اتامەكەن -التايعا قايتا كوشىرىپ اكەلىپ، قونىستاندىرۋدان باستادى.
جاكەڭنىڭ سەكسەنىنشى جىلداردىڭ باسىندا ونەر قايراتكەرلەرىن باستاپ، تۇركياعا بارعان ساپارىندا اتاقتى پانتۇركيست، كوممۋنيستەر اتىن ەستىسە شوشيتىن قاليبەك حاكىمگە سالەم بەرە بارعانىن، ەرىپ جۇرگەن ەلشىلىكتىڭ ادامدارىن قايتارىپ جىبەرىپ، ۇيىنە قونعانىن حاسەن اعا ورالتايدان ەستىگەم. حاكىم اتاجۇرتتان كەلگەن باۋىرىن كوكقاسقا تاي سويىپ قارسى الادى. كەيىن، پارتيا باسشىسى لاۋازىمىمەن 1984 - جىلى ۇرىمجىگە كەلگەن وسى حاسەكەڭنىڭ ءوزىن دە جەكە قابىلداعان...
قانشا جەردەن قىتايدىڭ ۇلتتىق ساياساتىنىڭ ارقاسى دەسەك تە، بۇل كۇندە قازاقستان جۇرتى قىزىعا قارايتىن، ءبىز ماقتانىش ەتىپ ايتا بەرەتىن، ساعىنا ەسكە الاتىن قىتايداعى قازاق جەتكەن وسىناۋ بار جەتىستىكتىڭ ارتىندا، ارينە، ءجانابىل سىماعۇل ۇلى تۇردى. سول كىسىنىڭ قولىمەن قالپىنا كەلتىرىلگەنى، ىقپالىمەن نەگىزى قالانعانى، قولداۋىمەن وركەندەگەنى - ەل باياعىدا مويىنداعان، داۋ تۋدىرمايتىن شىندىق!
1985 - جىلى ۋاڭ ىنماۋ زەينەتكە شىقتى. بۇل كەزدە ءجانابىل سىماعۇل ۇلى ابدەن كەمەلىنە كەلىپ، جان-جاقتىلى تولىسىپ، ەشكىمنىڭ ءتىسى باتپايتىن تۇلعاعا اينالىپ بولعان ەدى. ودان بەرگى جەردە كەلگەن باسشىلار ودان كەڭەس سۇراماسا، اقىل ايتپايتىن جاعدايعا جەتكەن بولاتىن.
دىڭ شاۋپىڭ بيلىك جۇرگىزگەن وتىز جىلدا قىتاي مەملەكەتىن كوركەيتۋشى، ازۋلى تۇلعالار حۋ ياۋباڭ، جاۋ زياڭ، جاڭ زىمين، لي فىڭ، كەشەگى حۋ جينتاۋلار سەكىلدى ءجانابىل اعا دا قارىمدى قايراتكەر دارەجەسىنە كوتەرىلدى. الىپ قىتاي ەلىنىڭ ۇلكەن ءبىر ولكەسىنە ىقپالىن ءبىر كىسىدەي جۇرگىزە الدى. كەسەتىن جەردە - كەستى، شەشەتىن تۇستا - شەشتى.
1995 - جىلى ق ك پ ورتالىق كوميتەتى ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ كادرلاردى تەكسەرىپ-باعالاۋ توبى شىنجاڭعا كەلىپ، ورىنباسار ولكە دارەجەلى كادرلاردى جان-جاقتىلى ساراپتاۋدان وتكىزەدى، 489 ادامنان پىكىر الىنادى. جاكەڭدى سونىڭ 214 ى تاڭداۋلى، 261 ى تولىمدى كادر دەپ جاۋاپ بەرگەن. بىرەۋى تولىمسىز دەسە، ون ءۇشى قالىس قالعان. ەپتەپ سىن-ەسكەرتپەلەر دە بەرىلگەن. سولاردىڭ بىرەۋىندە: «كەيبىرەۋلەردىڭ بالالارىنىڭ ارمياعا الىنۋىنا، جۇمىسقا ورنالاسۋىنا، ج و و-نا تۇسۋىنە تەلەفون بەرۋ، بۇرىشتاما جازۋ ماسەلەسى جونىندە كەيبىر اڭىستار بار»، -دەپ جازىلعان ەكەن.
مەن قۇساپ، پانا تۇتىپ بارعان قازاقتاردىڭ بەتىن قايتارماي، بەلدەن كوبىرەك باسىڭقىراپ جىبەرگەن عوي باياعى. تاعى بىرىندە: «قىزمەت بارىسىندا ءار جاقتىڭ پىكىرىنە كوبىرەك قۇلاق اسۋىن ءۇمىت ەتەمىز» - دەلىنگەن. بۇل ەندى اناۋ-مىناۋدى تىڭداي بەرمەيتىن ىرىلىگىنە، باتىلدىعىنا قاراتىلسا كەرەك!
ال قىتايداعى قازاقتا جاكەڭنەن وزگە قازاق قايراتكەرى بولعان جوق دەسەك، ول دا ادىلەتتى اتتاعاندىق بولار ەدى. جاڭا قىتاي ۇكىمەتى ورناعان سوڭ، ىلگەرىندى-كەيىندى شىققان، زامانداس وتكەن مارعاسقالار از بولعان جوق ول ەلدە. نە كەرەك، سولاردىڭ كوبىنە زامانى قۇرعىر تارلىق ەتتى.
كەيبىرەۋى شاش ال دەسە، باس الىپ، ءوزى ءسۇرىندى. ءمانساپقا ءماز بولىپ، سىزىپ بەرگەن شەڭبەردەن شىقپاعاندارى دا بار. ۇلتى ءۇشىن ەسەلى ەڭبەك ەتكەندەرى دە جەتەرلىك... سولاردىڭ بارىنەن تۇلپارى وزىپ، تۇلعاسى اسقاقتاپ ءجانابىل سىماعۇل ۇلى بۇگىنگە جەتتى. ءبىر كەزدە باسىنان باعى تايعان ەلگە ارقا سۇيەر الاتاۋ، جول باستايتىن اي ءمۇيىزدى اق سەركە، قاسات بۇزار قارا نار بولا ءبىلدى. ءبىر جارىم ميلليون قازاق جاكەسىنە قاراپ بوي تۇزەدى. جاكەسى مەكتەبىن دە جاپقىزباي، بەتىن جەلگە قاققىزباي، ءتىلىن دە، ءدىلىن دە، سالت-ءداستۇرىن دە كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قورعادى. ءسويتىپ، شىڭجاڭداعى ءبىر ۇلكەن شوعىر ساعى سىنباي، ءيىنى بۇگىلمەي، جاڭا عاسىرعا جەتتى! جاكەڭ قازاعىن جەرگە قاراتقان جوق!
ەشكىم رەنجىمەسىن، كەسىپ ايتايىن، بىرەۋدىڭ قول استىندا جۇرسە دە، قاسقايىپ ءجانابىل ەل باسقارعان كەزەڭ - قىتايداعى قازاقتىڭ ءوز قولى اۋزىنا ەركىن جەتكەن، قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالاعان التىن ءداۋىرى بولىپ تاريحتا قالدى. ونداعى قازاقتار ءۇشىن ەندى ونداي زامان دا، سول زاماندى بيلەيتىن جاكەڭدەي مارعاسقا ۇل دا تۋمايدى! بۇگىنگى بۋىننىڭ ۇلىعى دا، ۇستانىمى دا باسقا. عالامداسۋدىڭ قارا داۋىلى قانداستارىمىزدى قاڭباقتاي ۇشىرىپ، ىقتىرىپ بارادى. شەتەلدەگى قازاقتار ءۇشىن ەندىگى بولاشاق - تەك قازاقستاندا!
جاڭا قىتاي ۇكىمەتى ورناعاننان بەرگى وسىناۋ ەلۋ بەس جىلداعى قىتاي بيلىگىنىڭ باسىپ وتكەن اۋمالى-توكپەلى تاريحىندا، جەتكەن بيىگىندە، العان اسۋلارىندا ءجانابىل دەگەن قازاقتىڭ اي ماڭداي ۇلىنىڭ، ارداقتى ازاماتىنىڭ، ساباز تۇلعاسىنىڭ قايتالانباس قولتاڭباسى مەن تىڭنان سالعان سوقپاعى التىن ارىپپەن تاسقا باسىلىپ، وتكەن عاسىر قويناۋىندا قالىپ بارادى.
ءجانابىل اعا بۇل كۇندە ءۇرىمجى قالاسىندا تۇرادى. ءوزى ەڭبەك ەتكەن مەملەكەتىنىڭ قامقورلىعىندا، ءوزى جەتەلەپ جەتكىزگەن حالقىنىڭ الاقانىندا، ءزۇپيراسىنىڭ قاسىندا، نەمەرەلەرىنىڭ ورتاسىندا الاڭسىز كۇن كەشىپ، زەينەتكەرلىك ءومىردىڭ قىزىعىن كورۋدە.
ءبىز كۇندە كورىپ جۇرەتىن، اسەم كوركى مەن بيىك تۇلعاسىنا تامسانا بەرەتىن جوڭعار الاتاۋىنىڭ تاعى ءبىر بيىك شىڭى ارعى بەتتە. ول - ءبىزدىڭ ارداقتى ءجانابىل اعامىز! سونى قازاقستان ۇمىتپاي، بىلە جۇرسە ەكەن دەيمىن!
اۋىت مۇقيبەك
«DAT»
